Triomf. Marlene van Niekerk

wat jy sien. Móénie nou kak soek nie! Move it! Loop suig petrol!” Hy los vir Treppie in die lug.

      Treppie is weer vol op sy voete. Hy stryk sy klere stadig reg met sulke vinnige plukke aan die punte.

      “Loop suig jouself, jou fokken mal donner!” sê hy en draai weg na sy kamer toe.

      “Hei!” sê Lambert en wil agter hom aan.

      “Hô nou,” sê Pop, “ék sal, Lambert, los vir Treppie, ék sal die petrol kry.”

      “Okay,” sê Lambert, “maar ek sê nou vir julle één ding vanaand …”

      En hy draai om om vir Pop en sy ma die ding te sê, vir hulle wat daar langs mekaar staan met versigtige gesigte.

      “… en ek sê dit nét een keer,” sê hy. En hy wil dit een keer vir sy ma sê, vir haar wat daar so agter aan haar bolla staan en vat-vat. En hy wil dit vir Pop sê, vir hom wat sy kruisbande stadig oor sy skouers staan en rek-rek met sy duime. Hy wil vir hulle sê, vir hulle wat daar staan en kyk vir hom of hulle aan die bopunt van ’n roltrap staan wat ondertoe wegdraai in ’n groot donker gat. Hy wil sê, maar hy sê niks nie. Dis onder sy voete uit. Hy’t vergeet wat hy wou sê. Dit was te véél om te sê. Sy oë brand en sy keel is styf.

      “Die GTX,” sê hy dan maar, “die GTX is onder my bed. Moenie die vol kan oopmaak nie,” sê hy en sluk die brand weg en knip sy oë. “Daar is ’n halwe kan. Bring hom hier.”

      Hy kyk af. Die klein dunpunt-tangetjie. Dit lê fokken rég voor sy fokken voete. Hy tel dit op en gaan op sy knieë langs die lawn-mower. Hy stel die petrol op “oop”.

      Mol gaan haal die olie, Pop dié suig die petrol en Treppie vloek op rym in die gangetjie. “Dammit, fokkit, móérpit!”

      Dis beter, hy voel nou baie beter, hy wat Lambert is. Ten minste is daar nou beweging. Mens kan nie so wil sit en níks doen op ’n Saterdagaand nie.

      “Saai die waatlemoen, saai die waatlemoen,” sing hy terwyl hy die blades hoër stel.

      “Sjaddap!” skree Treppie, maar Lambert sing net harder.

      “Ons moet ’n beter trégter kry,” sê hy vir Pop as hulle klaar volgemaak het, “lat ons nie so mórs nie.” Hy praat hard.

      Kolle olie en petrol lê op die blokkiesvloer. Sy ma gaan haal ’n lap.

      Lambert start die lawn-mower. Die toutjie trek slap uit die kop uit. “Grrt!” trek hy. “Grrt! grrt!” Nog ’n keer, “grrt!” “Fok!” sê Lambert, “fok die fokken stuk gemors!” Hy skop die lawn-mower.

      Treppie loop verby in die gang en kyk by die sitkamer in.

      “Ek sê mos, jy moet liewer jou eie draad trek as daai silly toutjie, man. Dan’t jy ten minste iets om aan te trek!”

      Lambert gryp ’n spanner en gooi dit hard na Treppie. Treppie koes en die spanner tref die muur. Dit val op die blokkiesvloer lat ’n blokkie “klieks” lós tussen die ander uitspring. ’n Groot, dik stuk pleister val stadig af. “Paf!” spat dit in stukkies op die vloer. Daar’s ’n groot gat. Rondom die gat loop ’n klomp pleisterbarsies uit oor die muur. Lambert kyk vir die gat. Waar die pleister losgekom het, sit ’n krummelrige stuk rooi baksteen. Daar is barse rondom.

      Dan buk hy en ruk die tou met ’n swiepslag uit. “Poef-te-poef-te-poef-poef-purrrr,” maak die enjin, en dan vat hy. Hy stel die petrol nog oper. Daar’s lekker baie olie by. Dis blou van die rook in die sitkamer.

      “Ma!” skreeu hy agter Mol aan wat weer terug kombuis toe is met die vuil lap.

      “Kom!” skreeu hy, “kom, kom, kóm!”

      Hy stoot die lawn-mower by die voordeur uit. Bollings blou rook borrel langs sy kop by die voordeur uit. Af met die twee steppies werk hy die lawn-mower. Die blades vang die stoeprand met ’n skerp geluid. Vonke slaan uit onder die masjien. Mol kom agter hom aan.

      “Dis nág, Lambert. Ek kan g’n niks sien nie,” skree sy bo die geraas uit in sy ore.

      Lambert los die lawn-mower en vat vir sy ma en draai haar maan se kant toe.

      “Dáár!” skree hy en wys: “Dáár! Sien jy, Ma, daar’s jou lig! Dis ’n fokken hemelse spotlight! Wat meer wil jy hê! Begin diékant en dan reg rondom, nè.” Hy vat die lawn-mower langs die huis in, waar die lang gras tussen die huis en die prefabmuur groei.

      Pop kom by die voordeur uit. “Hei, Lambert,” roep hy, maar hy kan homself nie hoor nie, so raas dit. Hy tik-tik op sy arm waar ’n horlosie moet wees. Hy’t lankal nie meer ’n horlosie nie.

      Hy wys in die rondte met sy arms wyd soos wysters na waar die maan staan en waar dit blink op die dakke. Dis láát, wys hy met groot armswaaie. Mense slááp, wys hy en vou sy arms en hande saam langs sy kop.

      Lambert beduie Pop moet net sjaddap. Hy los nie ’n ding wat hy begin het nie. Sake loop nou reg. Hy druk by Pop in die deur verby en gaan sit voor die TV. Hy steek ’n cigarette op.

      Pop draai rond in die gang tussen die voordeur en die sitkamerdeur. Pop moet nou sy sit kry. Hy moet ophou binnetoe-buitetoe soos ’n mal hoender. Hy moet die deur tóémaak. Lambert hoor hoe stoot sy ma die lawn-mower deur die lang gras langs die huis. “Tjoef-tjoef-tjoef-tjoef,” tjoef die lawn-mower al hoe stadiger. Daar slaan die enjin af. Dood. Nou sal sy hom moet terugsleep tot voor die stoepie. Sy kan hom mos nie self aansit nie, dom poes.

      Hy’s uit by die deur nog voor sy begin beweeg het.

      “Já!” skree hy. “Wat’s jou moeilikheid, Ma?”

      Mol wys na die dooie lawn-mower. Here, hy kan mos sién, wys sy.

      “So, jy’t hom laat vrek nè?” skree hy. “Vir wat, Ma, vir wat lat vrek jy hom hè, hè?”

      Hy stamp haar uit die pad. Hy buk en gryp die toutjie se handle. Sy broek val amper agter af oor sy boude. Hy trek hom nie op nie. Lat sy kyk as sy wil. Toe hy klein was, het sy doek ok so afgeval. Dis oor sy boude te hoog sit, sê sy altyd. Haar móér, hy kan nie help waar sy boude sit nie.

      Lambert ruk die grassnyer los van die grond af soos hy trek.

      “Trap!” wys hy. Mol kom voor om. Sy sit haar voet bo-op en trap vas. Met die derde trek vat hy.

      “Raait!” skree Lambert. “As hy afslack, dan lig jy sy neus, dan trek jy hom ’n skoot agtertoe. Lat hy weer aankom. Dan lat sak jy hom weer. Toe, gaan aan, gaan aan!”

      Hy kyk lat sy die mower weer langs die huis instoot waar die gras die langste groei. “Tjoef!” Af is hy weer. Hy wag vir haar op die stoep lat sy hom terugsleep. Hier kom sy nie weg nie.

      “Kan jy dit nie in jou kop kry nie, Ma, lat jy moet die fokken ding áfdruk jou kant toe, lat sy fokken neus voor óp is, lat hy kan fokken lúg kry, lat hy weer kan fokken lóóp, hè? Hè!”

      Hy ruk die grassnyer uit haar hande na hom toe, trap self bo-op, ruk hom in één hou aan die brand. Hy stamp die stootkant na sy ma toe. Hy wys vir haar vinger. Stupid fokken ou vrou. Lat hy weer gaan staan. Hy stoot vir Pop eenkant toe wat in die deur staan en maak of hy vlieë waai.

      “Loop sit,” sê hy, “loop sit en hou op rondstaan!”

      Pop steek ’n cigarette op. Hy sê niks. Hulle hoor hoe Mol langs die een kant van die huis klaarsny, hoe sy die masjien aanmekaar amper laat vrek in die lang gras. Dan hoor hulle hoe sy hom op nommer nege en negentig weer oplig, op spoed kry en weer neersit.

      Treppie kom in met ’n bottel Klipdrift, ’n liter Coke onder die ander arm en drie glase vasgeknyp tussen die vingers van die ander hand. Versigtig laat sak hy die glase op die sideboard.

      “Tja!” sê hy. “Bésig, bésig, bésig is die Benades weer vanaand, nè, ou Lambert. Sáái die waatlemoen!”

      “Saai die waatlemoen! Saai die waatlemoen!” sing Treppie. Hy gee ’n paar steps in die rondte met die bottel brandewyn