Харах баайыыта. Венера Петрова

баран, атыттары батыһан куораттаабыта. Ирээтин үлэлээбит уолу баҕарбыт үөрэҕэр ылар буоллахтара. Соннук киирэн хаалбыта. Син этэҥҥэ үөрэнэн испитэ. Уопсайга симиллэн олорбута. Бэһиэлэй олох диэн онно этэ. Аһыыртан атын кыһалҕа суоҕа. Кимнээҕэр тэһийэрэ. Барыта оннук сатанан испитэ буоллар, баҕар, куоракка букатын хаалыа этэ. Кыыстыыр эҥин кэлиэ дуо – ол туһунан өйгө да суоҕа. Үҥкүүгэ сылдьарын сылдьара да, эркини эрэ өйөөн тахсара. Син кимиэхэ эмит хараҕа хатанара эбитэ буолуо. Ыччат киһи ыксаабата, ырай олоҕо, эрэйэ суох эдэр саас хаһан да бүтүө суох курдуга.

      Билиҥҥи устудьуоннары манаан, куттаан туран үөрэтэллэр. Уопсай буоллун, үөрэнэр сирдэрэ буоллун – ахыраана, милииссийэ. Ол да үрдүнэн баппаттар дииллэр. Онно холоотоххо, урукку устудьуон быдан көҥүл эбит. Комсомуол, баартыйа, бүтүн систиэмэ ханна да бычыгыраппата – уонна көҥүл аатырдахтарай. Ол-бу охсуһуу, кыра ыстыычыка ол да сахха баара. Барыта тута өтүүктэнэн иһэрэ. Мэнээк айдаан, быстах быһылаан күннээҕиттэн тахсара, көннөрүттэн күөртэнэрэ. Былааһы үөҕэр, систиэмэни сирэр диэн өйгө да суоҕа. Олохтонон бүппүтү туох да бэйэлээҕэ оннуттан хамнатыа суоҕун курдуга. Утарыаҥ иһин – үөрэнэн хаалбыккыттан дьиэги булбаккын. Олох туох да айдаана, араллаана суох аа-дьуо устара.

      Оппуонньа туохха да умньана илик муҥкук муҥутаан, бэйэтэ-бэйэтигэр сылдьара. Онтон кэллэктииптэн тэйиэм диэн барары кытта барсар, кэлэри кытта кэлсэр идэлэммитэ. Кэллэктиип туораппыт киһитин кырыы харахтарынан көрөллөрө, «көммүтүн» да иһин атыҥырыыллара. Арай билигин оннук киһи сороҕор илиичинэс, ураты аатырар. Оппуонньа охсуһар эӨин буолбута. Уолаттар хаһан да айдааннаахтар. Ол саҕана «охсубат», ол-бу кириминээлгэ киирбэт этилэр. Көннөрү ааһар айдаан, төлөрүйэр түрүлүөн эрэ баара. Интэринэлиисим дии-дии сахалар син биир сахалары тутуһаллара. Нууччаларга орооспот, нууччалары баайсыбат этилэр. Тыыттахтарына туран биэриэхтэрэ дуо – тутуһан кэбиһэллэрэ. Ол оннук ааһан иһэрэ.

      Улахан аймалҕан, долгуйуу төрүөтүнэн буолбут хатыыскалыыр сиргэ быһылаан эдэр саас эйэлээх биһигин ыҥырыа уйатыгар кубулуппута. Сахаҕа аһара кыраһыабайгын диэн баайсан кыыһы кыыллыы кырбаабыттарын истэн баран хайа саха сөп диэҕэй. Урут-хойут тахсыталаабыт быһылааннар онно эбилик буолан омугу омукка утары туруордаҕа. Улуу нуучча норуотугар махтаныах эрэ кэриҥнээххит диэҥҥэ үөрэнэн хаалбыт көлүөнэ уларыйа охсоро түргэн эбит этэ. Төһө да ханнык эрэ Халдьаайыга олордор, Оппуонньа нууччалары кыратыттан көрөр буолан кыһаллыбат этэ. Тутуу нууччалара туох да иҥэ-дьаҥа суохтара. Наай гыннар, иһэллэрэ эрэ. Кинилэри кытта биир сыл икки нуучча оҕото үөрэммитэ. Дьэ олору «уруус» дии-дии ыыстаан байар буолаллара. Көннөрү тылынан оонньууллара, тыыппат этилэр. Атыны атыҥыраамына. Норуоттар улуу доҕордоһуулара диэни истэн-истэн кэлбиттэрэ. Суруллубуту эрэ батыһа олох устар үһүө. Норуоттар доҕордоһор ааттаахтара – сахаҕын эрэ диэн сирэй-харах анньаллара, аһаҕастык сэнииллэрэ, үөҕэллэрэ даҕаны. Сатыыр-сатаабат