Сүз чыгар шагыйрьләрдән хикмәт берлән… / Мудры слова поэтов…. Акмулла

күрке китеп калды,

      Һәммә әхбаб322 ятим калды, –

      Җөда булдык, дәрига, ah!

      Аның мәддахы бихәддер323,

      Дагыстан, Һиндтә бигадәттер324,

      Бәнем мәдхем викахәттер325, –

      Җөда булдык, дәрига, ah!

      Бәрагатьле шәһамәттә326,

      Бәлигышшә-и нәҗабәттә327,

      Бәдигыл-каль ләтафәттә328, –

      Җөда булдык, дәрига, ah!

      Мөхәддис җамигыл-әхбар329,

      Мөхаккыйк хавиел әсрар330,

      Мөдәкъкыйк кәшифел-әстар331, –

      Жөда булдык, дәрига, ah!

      Сәкыйуллаһ рухә һәр ан332,

      Зөлал гафвилә гофран333,

      Фиракына йөрәк голян334, –

      Җөда булдык, дәрига, ah!

      Гыйнаять335 кылсаңый, йа Рабб,

      Үзем – байгыш336, атым – арык,

      Казан шәһренә бер барып –

      Күралмадым, дәрига337, ah!

      Илаһи, җөмлә338 хаҗәтем,

      Кабул әйлә мөнәҗәтем,

      Кабахәт җөмлә халәтем, –

      Түзалмадым, дәрига, ah!

      Аның мәдхендә бән газиб339

      Казакъча бер бәет язып,

      Тараттым йортка бән таз эт340, –

      Җөда булдык, дәрига, ah!

*

      Акмулла, күп сөйләнмә, инде җитәр!

      Үзеңнең кайгыңны күр, гомер үтәр,

      Яхшының алдын бераз күреп идең –

      Имәс идең юл күргәнсез мужик-мишәр.

      Иң әүвәл тулып ятыр синең менең341,

      Ник кирәк сәмәрәсез342 коры белем?

      Сәфәр – алыс343, инсаф кыл, Хакдан оял,

      Борынгы кабахәтлек йитәр, энем!

      Хур кылган үз-үзеңне син бер кисер344,

      Әфлисүн арасында син бер кишер;

      Намазда лөббе мәгънә345 – бернәрсә юк,

      Заһирга346 горурланган син бер кыйшер347!

      Миңа мәгълүм – син үзең күптән яман,

      Нәфсең сине өйрәтеп бөккән яман;

      Бәлки, бераз яхшырак булыр идең,

      Син күрсәң үз-үзеңне эттән яман?

      Котырып, нәфсең буйлап киткән яман,

      Җуан муен үгездәй җиккән яман;

      Морадынча йитәкләп алып йөреп,

      Ничә урында абруеңны түккән яман.

      Күкрәгең катып калган таштай яман…

      Эшең күп килешмәгән аннан башкай;

      Гыйбадәт дип азапланган коры гадәт –

      Ахирәт файдасына ярамастай.

      Аннан башка бик күп синең начар йирең,

      Каберчыгар348 йокыңны ачар йирең,

      «Вә-әмтаз вәл-йәүм»349 дигәндә кәндә350,

      Бәдбәхет, бармы шунда качар йирең?

      Борадәр351, баштан бәла без кичергән,

      Күп кайгы тарта-тарта, без исергән;

      Башым хәйран, эчем вәйран352 – диванамын,

      Ни мәгънә чыгар дисез бер

322

Әхбаб – сөеклеләр, якыннар.

323

Мәддахы бихәддер – мактаучылары чиксездер.

324

Бигадәттер – гадәттән тыш; хисапсыздыр.

325

Мәдхем викахәттер – мактавым ирешмәслектер.

326

Бәрагатьле шәһамәттә – өстенлеге – зирәклектә.

327

Бәлигышшә-и нәҗабәттә – камиллеге – аксөяклектә.

328

Бәдигыл-каль ләтафәттә – оста телле – гүзәллектә.

329

Мөхәддис җамигыл-әхбар – һәммә хәбәрләрне сөйләүче; серләрне ачып бирүче.

330

Мөхаккыйк хавиел-әсрар – серләр дөньясыннан хакыйкать эзләүче; күпме пәрдәләрне ачып салучы.

331

Мөдәкъкыйк кәшифел-әстар – пәрәнҗәләрне ачуда нигезле фикер әйтүче.

332

Сәкыйуллаһ рухә һәр ан – Аллаһ һәрдаим рухын сугарсын.

333

Зөлал гафвилә гофран – Аллаһ шәфкате белән гафу итеп кичерсен.

334

Фиракына йөрәк голян – аерылышуга йөрәк сыкрый-өзгәләнә.

335

Гыйнаять – ярдәм, шәфкать.

336

Байгыш – йокысыз, фәкыйрь.

337

Дәрига – кызганыч.

338

Җөмлә – барлык.

339

Мәдхендә бән газиб – хакында мактауда мин газаплы.

340

Бән таз эт – мин елгыр, усал, таза эт.

341

Менең – мин-минлегең.

342

Сәмәрәсез – файдасыз, җимешсез.

343

Алыс – ерак.

344

Кисер – кире.

345

Намазда лөббе мәгънә – намазыңда асыл мәгънәдән.

346

Заһирга – тышкы якка.

347

Кыйшер – кабык; тышка рәвеш.

348

Каберчыгар – каберлек.

349

«Вә-әмтаз вәл-йәүм» – «бүген көн яхшы».

350

Кәндә – анда.

351

Борадәр – иш-туган.

352

Вәйран – бозык.