Роман-кыйссаныҢ «нигез ташын» Казан ханлыгыныҢ соҢгы ханбикӘсе СӨембикӘнеҢ фаҖигале тормыш юлы ҺӘм ҮлеменӘ кагылышлы риваять-вакыйгалар тӘшкил итӘ. КаһарманнарныҢ гыйбрӘтле язмышы, яшӘҮ рӘвеше, хыял омтылышлары, автор фантазиясе белӘн баетылып, Казан ханлыгыныҢ, тӨзелҮдӘн алып, Явыз Иван тарафыннан ҖимерелҮенӘ кадӘрге чорны кҮзалларга мӨмкинлек бирӘ.
Кеше кҮҢеле – карурман, анда бик кҮп серлӘр яшерелгӘн. Язучы калӘме белӘн шуларны ачарга омтыла. Геройлар белӘн очраштырып, яшӘҮнеҢ мӘгънӘсе турында уйландыра. ӘлбӘттӘ, ҮзӘктӘ дӨнья тоткасы – мӘхӘббӘт. ӘсӘрлӘрдӘ ул мавыктыргыч итеп сурӘтлӘнӘ.
Беренче урында нӘрсӘ: эшме, гаилӘме; урындагы Әти белӘн урынсыз калган ӘтинеҢ кадере ҮзгӘрӘме? Кеше кадере, аныҢ ҖӘмгыятьтӘ тоткан урынына карап, кадерле йӘ кадерсез булуы, тҮрӘнеҢ Җылы урынын югалтуыныҢ нинди фаҖигагӘ китерӘ алуы турындагы ӘсӘр.
Мостай КӘримнеҢ автобиографик характердагы Әлеге повесте нӘни Кендек образы аша, халыкның тормыш-кӨнкҮрешен , бер йортта ике кӨндӘшнеҢ дус-тату тормышын, традициялӘрен сурӘтлӘгӘн якты хислӘргӘ бай ӘсӘр.
КҮренекле язучы, Г. Тукай исемендӘге ДӘҮлӘт премиясе лауреаты ИбраҺим СалаховныҢ Әлеге китабында «Колыма хикӘялӘре» роман-хроникасы бирелде. ӘсӘрдӘ тоталитар режимныҢ кешелексез сӘясӘте, зинданнарда, концлагерьларда хаксызга ҺӘлак ителгӘн миллионлаган репрессия корбаннарыныҢ ачы язмышы сурӘтлӘнӘ.
Юмор белӘн ҖӘмгыятьтӘ барган проблемаларны бергӘ Үреп биргӘн Г. Тукай чын-чынлап зирӘк каһарманнарына гашыйк итӘ. Китап мӘктӘпкӘчӘ ҺӘм кече яшьтӘге мӘктӘп балаларына адреслана.
Нурихан ФӘттахныҢ “ Ител суы ака торур” исемле бу тарихи романында моннан мең еллар элек булып ҮткӘн вакыйгалар – Идел буе татарларыныҢ борынгы бабалары булган болгар халкы, БӨек Болгар дӘҮлӘтенеҢ Үз бӘйсезлеге Өчен эчке ҺӘм тышкы дошманнарына каршы кӨрӘше сурӘтлӘнӘ.
ФӘнис ЯруллинныҢ автобиографик характердагы повесте,ӘсӘрнеҢ тӨп герое ФӘнияр – авторныҢ Үзе шикелле Үк армиядӘ имгӘнеп, урын ӨстендӘ кала, ихтыяр кӨчен Җуймый, яшӘҮ Өчен кӨрӘшӘ.
Татар дӘҮлӘтлӘре тарихы, ул дӘҮлӘтлӘрнеҢ хӘлиткеч фаҖигале чорлары белӘн танышып йӨрҮче ИскӘндӘргӘ ияреп, без дӘ Болгар, Алтын Урда, Казан ханлыгы белӘн таныша алабыз.
Фатих ӘмирханныӘ беренче хикӘялӘреннӘн. Бер шӘкертнеҢ гает алдыннан кҮргӘн тӨше турындагы хыялый хикӘясе.