Tryna du Toit-omnibus 8. Tryna du Toit

toe en sê daar is iets wat hy eers met die familie wil bespreek.”

      Ansie protesteer verontwaardig. Sy kan Peet-hulle tog nie op die laaste nippertjie in die steek laat nie. Buitendien, sy is nie deel van die onmiddellike familie nie en sy wil liewer nie by hulle sake betrokke wees nie.

      “Jy móét kom, Ansie,” hou Mercia vol. “Ek kan goed verstaan dat jy liewer saam met jou vriende wil gaan, maar Jacob het uitdruklik gevra dat jy ook Donkerpoort toe moet kom. Hy sal baie omgekrap wees as jy nie daar is nie. Asseblief,” vra sy sag, byna pleitend toe Ansie nog aarsel. “Ek vra dit as ’n baie spesiale guns, Ons het jou die afgelope tyd so min gesien. Jy wil mos nie meer vir ons kom kuier nie …”

      “Jy weet goed dat julle weg was, Mercia, en ek sien jou ge­reeld as jy Pretoria toe kom om by ouma Visser te kuier,” antwoord Ansie ferm, maar sy voel tog skuldig. Mercia is reg, sy kuier die afgelope tyd al hoe minder op Donkerpoort of in die groot, deftige huis in Johannesburg. “Gaan jy nie saam met oom Jacob Suid-Amerika toe nie?”

      “Nee,” sê Mercia. “Nee, ek gaan nie saam nie.” Sy aarsel, dan sê sy sagter. “Ek wil ook met jou gesels, Ansie. Daar het iets gebeur – nee, ek kan nie oor die foon sê nie, maar ek wil graag jou raad vra.”

      Wat kon daar nou weer gebeur het? wonder Ansie met ’n tikkie onrus. Of is dit sommer weer net ’n streek van Mercia om haar op Donkerpoort te kry? As haar stiefpa egter so ’n bevel uitgereik het, is dit seker beter om te gehoorsaam. Sy is nie bang vir Jacob Lessing nie – daardie dae is gelukkig verby – maar om Mercia se ontwil sal sy moet gaan. Maar sy is nogtans vies en teleurgesteld. Sy het daarna uitgesien om saam met Peet en die ander te gaan naweek hou, om te stap en berg te klim en perd te ry en saans onder die sterre te ontspan; om weg van die stad tyd te hê om te dink – oor die lewe, oor haar eie toekoms – en miskien ook om klaarheid oor haar eie probleme te kry.

      “Ek sal dan seker moet kom,” sê sy vir Mercia. “Wie sal almal daar wees?”

      “Almal kom. Ouma Visser is terug uit die Vrystaat – sy sal sommer saam met ons ry. Thelma en Tommie sal daar wees, en Bettie – sy sou die naweek weggegaan het, maar Jacob sê nou hy het haar nodig. Frank kom ook …” – dis of sy effens stamel oor die naam – “en die bure kom Saterdagaand vir ete. So, bring asseblief ’n lang aandrok saam – jy weet Jacob is gesteld op dié dinge. Kan ons jou ook oplaai, of verkies jy om self te kom?”

      “Ek sal self kom, dankie.”

      “Dan verwag ons jou Donderdagmiddag vroeg. Terloops, daar­die skildery van Jacob is klaar. Jy sal dit die naweek op Don­kerpoort sien.”

      Wat broei daar nou weer in haar stiefpa se kop? wonder Ansie toe sy die telefoon neersit. Wat is die dringende saak wat hy met die familie moet bespreek? Waarom gaan Mercia – wat so graag reis – nie saam met hom Suid-Amerika toe nie? En waaroor wil Mercia met haar gesels? In haar hart is daar weer die roering van onrus, die vae gevoel van naderende onheil wat sy nie kan afskud nie. Hopelik is dit net haar verbeelding, die ou opstandigheid wat haar stiefpa se outokratiese optrede so dikwels in die ou dae by haar gewek het.

      Dan is die skildery klaar. Hoe sou dit lyk? Hoe “sien” ’n kuns­tenaar van John Stevens se kaliber ’n man soos Jacob Les­sing? Hoeveel van wat sy kennersoog sien, sal hy in die skildery blootlê? Sal dit die suksesvolle nyweraar en direkteur van maatskappye wees, die waardige ou man met sy wit kop, ’n gesiene en gerespekteerde lid van die samelewing? Of sal die skilder – soos in van sy ander portretskilderye – die man afstroop tot op die been sodat hy in al sy swakhede naak voor die wêreld staan: ’n koue, liefdelose, onverbiddelike mens met ’n onversadigbare dors na geld en mag, wat deur almal wat hom ken, gehaat en gevrees word?

      Sy ril skielik asof sy koud kry. Al hou sy nie van haar stiefpa nie, sal sy dít nie graag wil sien nie.

      Peet is vies en teleurgesteld toe hy hoor Ansie gaan nie meer saam met hulle nie.

      “Ek is baie lus om ook te bly,” sê hy. “Sonder jou sal dit nie dieselfde wees nie. Maar ek is moeg, die wegkom sal my seker goed doen. En wanneer ek terugkom, wil ek ernstig met jou praat. Ek kan van Junie af ’n pos in Kaapstad kry. Dink solank daaraan, dan kan ons ná die naweek gesels. Miskien kan ek jou nog oorreed om saam met my te gaan.”

      “Ek het nie geweet jy het sulke planne nie,” sê sy verras. “In elk geval, geniet die naweek en dink soms aan my. En wees versigtig – jy weet hoe gevaarlik daardie kranse is.”

      “Miskien sal dit jou hart vermurwe as ek ’n arm of ’n been breek …”

      “Of jou nek,” sê sy koel.

      Peet lag. “Toe maar, ek sal versigtig wees. En sal jy intussen dink aan wat ek gesê het?”

      “Ek sal,” belowe sy.

      Ansie pak in en maak gereed vir die naweek, maar haar hart is swaar. Waarom het haar stiefpa die familie ontbied? ’n Familiekrisis ontstel haar altyd; sy wil liewer nie daarby betrokke wees nie.

      Ansie moet die oggend nog werk. Hulle is kort aan perso­neel, en sy het ’n paar moeilike gevalle. Dit is byna eenuur toe sy by die woonstel kom, moeg en warm. Sy verklee vinnig, drink ’n glas melk, en ’n rukkie later val sy in die pad. Die verkeer is druk, die pad langer as gewoonlik, en Ansie is dankbaar toe sy van die groot pad kan afdraai op die stiller grondpad wat na Donkerpoort lei.

      Die groot ysterhekke na die huis staan wyd oop, asof in verwelkoming vir die verwagte gaste.

      Ansie hou voor die ingang stil en skakel die motor af. Met haar arms op die stuurwiel gestut, tuur sy fronsend voor haar uit na die huis wat hiervandaan tussen die bome en struike sigbaar is. Ná die drukte en spanning van die oggend en die swaar verkeer op die pad, het sy ’n paar minute nodig om tot verhaal te kom voor sy verder ry.

      Dis ’n lieflike herfsmiddag, stil en buitengewoon warm vir April, met ’n blou rokerigheid wat soos ’n waas oor die namiddag hang.

      Jacob Lessing onthaal dikwels naweke of met vakansies van sy sakevriende op Donkerpoort. Donkerpoort is sy trots, die groot hartstog van sy lewe, simbool van wat hy alles deur eie ini­siatief in die lewe bereik het. Met welgevalle kan hy sy oë laat gaan oor die sierlike huis met die mooi antieke meubels, die Persiese tapyte en duur skilderye, oor Donkerpoort se groen landerye, sy stoetbeeste en perde wat oor die hele land bekend is. Donkerpoort is ’n juweel, ’n sieraad waarop enige man met reg trots kan wees.

      Is die skildery wat John van oom Jacob gemaak het, bedoel vir die fabriek? wonder Ansie meteens. Of is hy van plan om dit hier op Donkerpoort op te hang, waar dit die kroon sal span op ’n lang en luisterryke loopbaan?

      Wat sou John se planne wees? Gaan hy dadelik terug Rhodesië toe noudat die skildery klaar is?

      Sy het John net een keer gesien nadat hy van Rhodesië teruggekom het. Ná Mercia se partytjie het sy aan hom ’n kort briefie geskryf om hom vir die skildery te bedank. Sy het niks weer van hom gehoor nie, maar ’n paar weke later het sy by Mercia gehoor dat hy terug in Johannesburg is en reeds aan oom Jacob se skildery begin werk het. Mercia het Ansie na ’n klein onthaal genooi wat sy vir John wou reël, maar Ansie het verskoning gemaak en tuis gebly.

      En toe, een middag, heeltemal onverwags, het hy in Pretoria vir haar kom kuier.

      Sy het die middag pas van die hospitaal af gekom en was besig om vir haarself ’n koppie koffie te maak toe die voordeurklokkie lui. Haar uniform was verkreukel, sy was tam en moeg en warm, en in geen bui vir geselskap nie. Maar toe die voordeurklokkie weer lui, dié keer dringender, was sy verplig om te gaan kyk wie dit is.

      Dit was John Stevens.

      Verras het sy hom aangestaar. Wat soek hy hier?

      Hy het effens geglimlag.

      “Wel. Anna? Gaan jy my nie groet nie?”

      Anna? Sy het verleë geglimlag en vlugtig haar hand in syne gelê.

      “Ek is jammer, ek het nie verwag om jou hier te sien nie. Kom in, asseblief. Sit solank, ek is net besig om koffie te maak.”

      Met