Tryna du Toit-omnibus 8. Tryna du Toit

’n handige man om te ken,” sê John. “Waar werk jy, Tom­mie?”

      “Ek werk vir oom Jacob,” sê Tommie bondig.

      “Vertel John van die Ferrari,” sê Ansie haastig, om sy ge­dagtes af te lei. “Verskoon my, ek dink Mercia soek my.”

      Dit is reeds laat en die meeste gaste is al weg toe John weer na haar toe kom.

      “Ek het net kom groet. Ek vertrek môre Rhodesië toe.”

      “Ek het so gehoor,” sê sy kalm. “Ek is bly die uitstalling het so goed afgeloop. Al die skilderye is binne die eerste paar dae verkoop. ’n Merkwaardige prestasie.”

      “Almal behalwe een wat nie te koop was nie. Jammer ek kan nie vir koffie bly nie. Ons moet nog by vriende van Pat aangaan.” Hy steek sy hand na haar uit. “Ek stuur vir jou ’n presentjie om dankie te sê vir al julle vriendelikheid en gasvryheid. Ek hoop jy sal dit aanvaar.”

      “Ek … dit is nie nodig nie,” stamel sy verleë.

      Hy glimlag net. ’n Oomblik lê haar hand in syne, dan vra hy: “Dié dokter Peet Bruwer. Is hy jou kêrel?”

      Sy aarsel, verbaas, dan glimlag sy. “Ja,” sê sy sonder om te blik of te bloos.

      Sy kyk hom agterna terwyl hy wegstap en is bewus van ’n onverklaarbare gevoel van verlies.

      Toe die familie en ’n paar vriende wat agtergebly het, later saam koffie drink, sê Mercia opgewonde vir Ansie: “Het jy al die nuus gehoor? John gaan Jacob se portret skilder.”

      Ansie staar haar ongelowig aan.

      “Maar John gaan môre terug Rhodesië toe.”

      “Net vir ’n paar weke. Sodra hy terugkom, gaan hy met die skildery begin.”

      Ansie is vreemd ontsteld.

      “Waarom wil hy vir oom Jacob skilder?” vra sy.

      “Dis ’n baie spesiale voorreg, Ansie,” sê Frank Mentz. “John Stevens aanvaar nie juis opdragte nie. Ek weet van ’n paar mense wat hy van die hand gewys het.”

      “Dis in ieder geval ’n voorreg waarvoor ek duur betaal,” sê Jacob Lessing droog. Hy kyk na Ansie en vra: “Waarom wil jy nie hê John Stevens moet my portret skilder nie, Anna?”

      Ansie skud haar kop.

      “Ek was net verbaas,” sê sy ontwykend. “Ek het nie geweet hy kom terug nie. Gaan hy vir Mercia ook skilder?”

      “Nee,” sê Mercia liggies, maar sy lyk vies. “Hy sê hy het nie nou tyd nie. Miskien, as hy klaar is met Jacob se portret …”

      “Het hy so gesê?” vra Ansie nuuskierig.

      “Nee. Ek hoop maar hy sal van plan verander.”

      Ansie is besig om vir Frank Mentz ’n tweede koppie koffie in te skink toe een van die huishulpe na haar toe kom.

      “Meneer Stevens het ’n pakkie vir jou in die studeerkamer gelos, juffrou Ansie. Hy sê jy weet daarvan.”

      Ansie gee Frank se koffie vir hom en gaan dan haastig studeerkamer toe. Op die lessenaar lê ’n pak in bruin papier toegedraai met haar naam daarop. Dit lyk soos ’n skildery. Met vingers wat skielik van opwinding bewe, maak Ansie die tou los en haal die papier af.

      Dis een van die skilderye van die Griekse eilande wat sy bewonder het. Daar is ’n kaartjie by: Met komplimente, John Stevens.

      ’n Lang ruk staan Ansie daar met die skildery in haar hande, verward en onseker, haar gemoed vol teenstrydige emosies.

      Waarom sou hy die skildery vir haar gee? Waarom kom hy terug Johannesburg toe? Net om Jacob Lessing se portret te skilder en ’n paar ander opdragte uit te voer? Dis seker moontlik. Oom Jacob het gesê hy betaal duur vir die voorreg om sy portret deur hom te laat skilder en John Stevens maak so ’n lewe. Maar daar is ander wat blykbaar ook gewillig is om vir die voorreg te betaal, en hy stel nie belang nie. En waarom wil hy nie Mercia se portret skilder nie? ’n Bekende en sjarmante persoon soos Mercia Lessing, met haar rooigoue hare, suiwer gelaatstrekke en vleklose vel is tog die ideale model vir selfs die uitsoekerigste kunstenaar.

      Sy kyk op toe haar stiefpa langs haar kom staan. Jacob Les­sing is ’n lang, maer man met ’n streng gesig, ruie wenkbroue en blougrys oë – ’n ongenaakbare mens sonder humor, vir wie die lewe min vreugde inhou; ’n harde meester en ’n gedugte vyand, soos meer as een al tot sy skade uitgevind het. En terselfdertyd het hy ’n liefde wat byna aan hartstog grens vir alles wat mooi is: Bergheim, sy kunsversameling, Donkerpoort met sy mooi perde en stoetbeeste, ’n vrou soos Mercia … Of is dit alles vir hom maar net die simbool van wat hy, ’n arm man se seun, deur eie vernuf en harde werk bereik het?

      Oom Jacob het die afgelope tyd oud geword, dink sy. Hy is meer geboë, hy lyk moeg en sy gesig het ’n gryserige kleur. Hy is natuurlik nie meer jonk nie – hy is reeds drie-en-sewentig – en hy behoort nie meer so hard te werk nie. As hy ’n seun gehad het, of ’n kleinseun, of iemand wat hom kon bystaan, die verantwoordelikhede kon help dra … Maar daar is niemand nie, net Tommie.

      Hy kyk na die skildery in haar hande.

      “Het jy ook een van John Stevens se skilderye gekoop?” vra hy verbaas. “Jy het ons niks daarvan gesê nie.”

      “Ek het dit nie gekoop nie,” sê Ansie ’n bietjie kortaf. Sy wys hom die kaartjie wat by die skildery was. “Hy het gesê hy stuur vir my ’n presentjie – om dankie te sê vir al ons vriendelikheid en gasvryheid. Ek het nooit gedroom dat dit een van sy eie skilderye sal wees nie. Ek kan dit tog onmoontlik aanvaar.”

      Jacob Lessing haal sy skouers op.

      “Beskou dit maar as ’n afslag op die skilderye wat ek gekoop het – ek het genoeg daarvoor betaal – en wat ek nog sal betaal vir die skildery wat hy gaan maak.”

      Ansie glimlag effens.

      “Ek sal dit graag wil hou. Ek het van die begin af daarvan gehou.” Sy aarsel en dan sê sy: “Die ander skilderye wat oom Jacob vir die fabriek aangekoop het … ek sal hulle graag eendag wil sien.”

      Hy lyk verbaas.

      “As jy belang stel, kan ek dit reël, maar jy het nog altyd gesê jy hou nie van moderne kuns nie.”

      Ansie bloos effens.

      “’n Mens is nooit te oud om te leer nie,” sê sy liggies.

      Hy kyk ondersoekend na haar.

      “Dié dokter Peet Bruwer, Anna, is daar ’n verhouding tussen julle?”

      Ansie verstyf effens. Waarom stel almal so skielik belang in haar private sake? Sy aarsel ’n oomblik, maar vir Jacob Lessing kan sy nie jok nie.

      “Peet het my gevra om met hom te trou, oom Jacob,” sê sy. Hy kyk vraend na haar en onwillig vervolg sy: “Ek hou van Peet, maar ek weet nog nie of ek met hom wil trou nie.”

      Hy maak ’n laai van die lessenaar oop en haal ’n brief uit. Toe hy omdraai om weg te loop, kyk hy weer na haar, die blougrys oë skerp en fronsend.

      “Moenie haastig wees nie,” sê hy bruusk. “Jy is nog jonk. Daar is nog baie tyd.”

      Ansie begin die skildery weer versigtig toedraai. Sy voel skie­lik moeg en ’n bietjie bedruk. Dit was ’n lang dag.

      Peet staan in die deur.

      “Is dit waar jy is? Dink jy nie dis tyd dat ons huis toe gaan nie?”

      Ansie glimlag vir hom.

      “Ek is gereed, Peet,” sê sy.

      Hoofstuk 2

      Ansie sou vir die Paasnaweek saam met vriende Drakensberge toe gaan, maar twee aande voor hulle sou vertrek, bel Mercia en vra dat sy die naweek saam met hulle Donkerpoort toe kom.

      “Ek