Sêgoed met slaankrag. George Claassen

1975

      Afrikaans is een van Suid-Afrika se trotsste veelrassige prestasies.

      JAN RABIE, Broederstroom, 1975

      Afrikaans word aangekla as vasgekeerde boelietaal;

      laat ons nou skryf om Afrikaans alles te laat uitsê, oopsing,

      volledig van terroris tot vryheidsvegter.

      JAN RABIE, Broederstroom, 1975

      Afrikaners, bruines of wittes, het geen styl, geen vorm nie, pas so gou aan, krimp so maklik in, eet Amerikaanse steaks of Snoek à la Orly by ’n Franse lughawe sonder om op eie kosse te roem, speel gholf om by gegoede immigrante in tel te wees, aap alles van oorsee na – modes, liedjies – versmaai selfs maklik hul eie taal. Ons het min styl.

      JAN RABIE, Broederstroom, 1975

      Afrikaans het die definiërende eienskap geword vir ’n nasionalisme wat die grootste gedeelte van die bevolking ken veral weens sy arrogansie en wreedheid.

      JAKES GERWEL, akademikus en sakeman, Broederstroom, 1975

      . . . in hierdie afrekening van Afrika en Afrikaner met mekaar, wat gaan van Afrikaans word? Sal Afrikaans die Afrikanerryk oorleef?

      JAKES GERWEL, Broederstroom, 1975

      ’n Taal wat nie ’n kommersiële waarde het nie, sterf.

      WILLIE HOFMEYR, stigter en eerste voorsitter (1915–1953) van Nasionale Pers Bpk.

      Die Afrikaners moes apartheid probeer om uit te vind

      dat dit nie werk nie.

      PIET CILLIÉ, koerantredakteur (1954–1977) en

      professor in joernalistiek (1978–1983), Stellenbosch, 1982

      Afrikaners was nog altyd geneig om iets irrelevants te doen.

      KEN OWEN, koerantredakteur, kort voor die verkennende gesprek

      oor ’n saambindende Afrikaanse organisasie, Stellenbosch, 30 November 1996

      As ek my Afrikanerskap vandag kon opsê, sou ek dit doen.

      Ek skaam my vir my mense.

      BREYTEN BREYTENBACH, digter en skilder, in ’n brief aan Die Burger, 2 Junie 1965,

      nadat sy Viëtnamese vrou, YOLANDE, se aansoek om ’n visum afgekeur is

      Ons is ’n bastervolk met ’n bastertaal. Ons aard is basterskap.

      Dis goed en mooi so.

      BREYTEN BREYTENBACH by die Sestiger-Somerskool aan die

      Universiteit van Kaapstad, Februarie 1973

      Ons taal is ’n grys reserwis van meer dan honderd jaar

      met die vingers styf om die snellers –

      BREYTEN BREYTENBACH, “(taalstryd)”, Lewendood, 1985

      Julle sal leer om gehoorsaam te wees,

      gehoorsaam en onderdanig.

      En julle sal die Taal leer gebruik,

      onderdanig sal julle dit gebruik

      want in óns lê die monde

      met die gif in die klop en die spoel van die hart

      BREYTEN BREYTENBACH, ibid.

      Ons bring vir julle die grammatika van geweld

      en die sinsbou van verwoesting –

      uit die tradisie van ons vuurwapens

      sal julle die werkwoorde van vergelding hoor

      stotter.

      BREYTEN BREYTENBACH, ibid.

      En julle sal die Taal asseblief leer gebruik,

      gehoorsaam sal julle dit gebruik, breek . . .

      BREYTEN BREYTENBACH, ibid.

      die arme Afkaners

      hulle wat die lug gekneus het

      en plastiek in die môre geplant het

      hulle wat in skroomlikheid kinders maak

      en kordaat soos lafaards

      in ’n geluidlose gekerm om liefde

      met harde knuppels en sagte piele

      met slakkerige tongvleis en klipperige skaamlippe

      in die donker na wat donker is soek

      in lok-asies agter bossies

      BREYTEN BREYTENBACH, “16 Maart 1974”, Soos die so, 1990

      Ons is waarskynlik soos ’n klomp bekeerde alkoholiste. Ons drink nie meer nie, maar elke slag as jy by daardie kroeg verbygaan, dan ruk daardie elmboog nog so. Ek bedoel dat as ons ’n klomp mense soos hierdie bymekaarmaak, dan dink mense onmiddellik in terme waarskynlik van ’n stryddag en van ’n gekonkel en ’n gekoukus en so aan. Maar ons gaan probeer om soos ordentlike bekeerde alkoholiste heeltemal oop kaarte te speel, van voor tot agter, en om so onafrikaans soos moontlik te werk te gaan.

      BREYTEN BREYTENBACH, tydens die verkennende gesprek oor ’n saambindende Afrikaanse organisasie, Stellenbosch, 30 November 1996

      Alle praat in hierdie treurige, bitter, bont, begrafnisland is politiek – of dit nou fluisterpraat, kakpraat, wind- of spoeg- of sáámpraat is.

      BREYTEN BREYTENBACH

      nou betoog ’n geleerde elle en lelle geleerdheid