Сымон-музыка. Якуб Колас

лесу, спеву збожжа,

      Новых песень запарожжа,

      Спеву новага жыцця?

      Эх, ты, шыр-прастор далёкі!

      І шчаслівы будзе той,

      Хто, душою адзінокі,

      Вольны сэрцам, яснавокі,

      Згодна злучыцца з табой!

      Ды Сымонка з-за трывогі

      Ночкі жудаснай не чуў,

      Што балелі яму ногі

      І што голад яго гнуў.

      Вось задача, дык задача:

      Дзе і як здабыць яды?

      Папрасіць хіба, няйнача?

      Да дзе сунуцца? Куды?

      І ён стаў шукаць вачамі,

      Дзе б спыніць іх і на чым.

      Унь там хата за карчамі,

      Якраз з коміна йдзе дым,

      Коціць лёгкія клубочкі,

      Дужкай звіўшыся ўгары,

      І так вабяць яго вочкі

      Тыя ціхія двары!

      Пэўна, там пякуць аладкі.

      Вось каб блінчык, хоць адзін!..

      Ён вачэй не зводзіць з хаткі,

      Мысліць некалькі хвілін…

      Не, брат, трохі рызыкоўна:

      А спытаюць: хто такі?

      Небяспекі ўсюды поўна, —

      Не, туды йсці не з рукі.

      Дый сабакі там ліхія, —

      Далей лепш пайсці адсюль.

      Ён мінае хаткі тыя,

      А ў жывоціку – буль-буль!

      Слабасць чуе, млеюць ногі,

      Але йдзе – куды? зачым?

      Трудны першыя парогі,

      А што далей будзе з ім?

      Так ідзе ён, а з ім поруч

      Думак коціцца клубок.

      Раптам нікне ў сэрцы горыч —

      Унь кудзеліцца дымок!

      Як ён мілы і павабны,

      Толькі й можа знаць пастух.

      Тчэцца сіні шнур ядвабны.

      І спакойны такі рух!

      Сам агонь у полі тлее,

      Нікагусенька няма.

      Хлопчык зразу весялее, —

      Духам падаў ён дарма.

      Знікла гора, як бы труска,

      Дым знёс цяжкую думу;

      Будзе хлопчыку закуска,

      Будзе снеданне яму!

      Бо на полі бульбы многа,

      Бульбы можна напячы.

      І бярэ тут рух малога,

      На агонь нясе карчы.

      Чуць агоньчык разгарэўся,

      Ён – у бульбу на загон;

      Так капае, аж угрэўся,

      Бо свой клопат – не прыгон.

      Бульба ў прыску, а над прыскам

      Бурна полымя гарыць

      З шумам-трэскам, з нейкім піскам,

      Бы з ім хоча гаварыць.

      Той агоньчык разгараўся,

      Бойка полымя шугаў,

      З-пад карчажкі выбіваўся,

      Тонкай стужачкай звіваўся

      І паленцы ахінаў;

      І дымок пагульваў жвава,

      Гнаў клубочак за клубком,

      Браў улева, рваўся ўправа,

      Бег раўнюсенькім слупком

      У прасторы горных светаў

      І губляўся там, знікаў…

      Жартаўнік агоньчык гэты!

      Дзе ж наўперад ён блукаў?

      Думаў хлопчык: – Ён цікавы!

      Дзе ж ён быў! Дзе будзе зноў?

      Ён і злосны і ласкавы,

      Ён спакойны і рухавы,

      Ён і стар і вечна ноў.

      Ён патухне, а жыць будзе…

      Хіба ў ім жывы дух ёсць?

      Я ж у свеце толькі госць,

      Як і госці ў свеце людзі…

      Дзіўна гэта, страх цікава;

      Я