Louisa du Toit Omnibus 8. Louisa du Toit

hoef hy nie te weet nie, meisie. Ek het gedink dalk maak dit tog sy hart saf, want hy kom gedurig by Lam se plekkie koop. Koeksisters.”

      “Kóésisters,” het Lammie reggehelp.

      “Wel, dit het toe nie sy hart saf gemaak nie,” som Berna op. Dit sal haar ook min verbaas as die verhaal van die dubbele spoedoortreding in die plaaslike koerantjie kom.

      Op die ou end het hulle darem tot ’n vergelyk gekom: oom Dawie betaal ook haar boete, en sy en die kinders gaan vannag by hulle slaap en môre die terugreis aanpak. Met watter doel, probeer Berna liewers nie aan haarself verklaar nie. Sy het nie gejok nie: sy het inderdaad brûe verbrand en agterdeure toegestop toe sy hierheen gekom het. Dalk gebeur daar tog tussen vandag en môre ’n wonderwerk, iets wat haar sal help rigting kry.

      Lammie, wat glo saam met die hoenders opstaan om haar pasteitjies te bak, sal vir Berna vroeg wakker maak met koffie en beskuit, en pap vir die kinders. En al swem Berna se kiewe reeds in die sterkste koffie, klink dit steeds na ’n avontuur. Wanneer, indien ooit, het sy laas koffie in die bed gekry? Laat sy hierdie dag dus maar beskou as ’n kort, interessante vakansie met gratis oornaggeriewe.

      Noudat sy so rustig hier sit en ontspan, met die koelte van vroegaand wat oor die dorpstrate toesak en die geur van naeltjiehoender uit die kombuis, is daar in haar ’n stille begeerte om hier te mag bly. Hoe lekker speel die tweeling met sandjies onder die voorstoep. Ja, dink net daaraan: haar kinders ken nie grond, regte grond wat jy tussen jou vingers deur kan laat gly nie. Waar hulle vandaan kom, is daar net grasperk en plaveisel en teer. In Julia se tuin mag hulle nie van die paadjies af trap nie.

      “Kyk, Mamma, die sand waai,” demonstreer Ronnie. Berna knik en dink: dis wat ek en my kinders is … waaisand.

      “As jy dan nou môre móét terug, Berna, gee solank vir Lam ’n paar idees vir haar plekkie,” versoek Dawie.

      “Daar is baie wat sy kan doen,” sê Berna geslote, vas oortuig dat dit weer ’n soort strik is wat hy vir haar stel. Maar namate sy suiniglik op die saak begin uitbrei, neem haar entoesiasme oor. ’n Koöperasie, natuurlik, waar elke lid iets soos 10% van haar inkomste prysgee. En daar kan ’n voltydse kasregistervrou kom wat sommer ook die boekhouding doen. Vir haar salaris kan elke vrou ’n maandelikse bedrag afstaan. En dan, natuurlik, as die geld begin inrol, moet hulle lugreëling insit, en daar moet ’n mikrogolfoond kom (amper wys sy daarop dat sy een tussen haar besittings het), en ’n koeldrankkas, en …

      “Wat doen julle tweetjies?” raas Berna kastig met die kinders toe sy agterkom dat haar geesdrif handuit ruk.

      Want sy dink ook aan al die advertensie wat gedoen kan word: ’n behoorlike uithangbord, ’n kennisgewing in die plaaslike koerantjie (mens kan altyd vir hulle ’n woordeboek leen indien nodig), gratis eetgoed by winkels, banke en ander instansies om lojaliteit te werf, advertensies per direkte pos, dalk selfs by die fliek. Ag, daardie plekkie kan lag-lag sy omset vervierdubbel, as …

      “Genoeg gespeel nou,” sê Berna en sleep met ferm greep vir Ronnie en Mientjie uit die stof om hulle te gaan bad. Die badkamer is op die agterstoep, en hiervandaan kan sy ook die buitevertrekke sien waarvan Dawie aanvanklik gepraat het as tuisgaanplek vir haar.

      Dis sommer teenaan die agterstoep, en stilletjies en loer-loer stel sy vas dat dit twee ruim vertrekke en ’n besemkamertjie is, laasgenoemde groot genoeg om as ’n kombuisie te dien. Wat meer het jy nodig, as die badkamer bowendien so naby is?

      Ronnie sit in die bad sy “r” en oefen. Lammie het hom eers “bdood” laat sê, al hoe vinniger en vinniger, totdat hy onverwags “brood” uitgekry het. Toe is dit weer “tdein” en so al voort. Berna is later skoon moedeloos vir al die geoefen. Dit was ’n lang, lang dag.

      En dit is ook nog glad nie verby nie, vind sy uit toe Dawie haar net voor ete sitkamer toe kom roep vir ’n besoeker. Sy is onmiddellik hoogs agterdogtig. Roux, natuurlik, wat stilletjies ontbied is om haar te kom deurkyk, om haar waarde en kondisie vas te stel en ja of nee te sê vir die ingevoerde produk.

      Toe dit lyk of sy gaan weier om vorentoe te gaan, kom Dawie met die waarheid uit: “Dis die dominee wat gehoor het hier is ’n nuwe intrekker, hy kom besoek aflê.”

      “Maar waar op aarde kon hy gehoor het?” vra Berna oorbluf.

      “Manie het glo vir hom gesê.”

      “Manie, die verkeerskonstabel? Het hy reguit pastorie toe gery en gaan vertel? Is my spoedboete ’n saak wat onder die kerkraad se aandag moet kom?”

      “Nee, Manie was op pad pastorie toe om te gaan reël vir doopkategese vir die doop van sy kind volgende Sondag, maar toe het hy eers vir ons gesien jaag, en ons gevang.”

      Dit klink eienaardig, maar Berna verstaan. En sy voel op ’n manier nogal uitgesoek en heel spesiaal toe sy die besoeker te woord gaan staan. In die duiwehokke van ’n betonoerwoud was dit ’n gans ander saak, met pastorale besoeke naastenby ’n onmoontlike wonderwerk, omdat lidmate gedurig wissel.

      Sy kom agter dat sy, tipies mens, haar verdediging agter mekaar aan ’t kry is terwyl sy deur die breë, krakende gang stap. Haar kinders se geestelike opvoeding het sy darem nie verwaarloos nie. Gereeld vir hulle uit die Bybel gelees en gebid, en soms kerk toe gevat, al was dit meestal na die Engelse kerkie wat so gerieflik teenaan die straat net langs die woonstelblok gesit het. Meermale het sy ook sommer net daar ingeglip om ’n wyle te peins en siel en liggaam bymekaar te kry.

      Dis ’n taamlike jong ou wat beleef opstaan toe sy inkom, die spreekwoordelike bure-se-seun met vaal kuif en skraal gesig. Tussen sy oë en langs elke mondhoek het hy drie regop plooitjies, wat ’n gemoedelike voorkoms aan hom gee. Hy het ’n somerhemp en kasuele langbroek aan.

      “Dis te warm vir ’n pak, ek hoop nie u het beswaar nie,” maak die jongman wat hom voorstel as Johan Jonker verskoning en haak sy duim onder ’n denkbeeldige lapel in.

      “Glad nie, dominee. Liewe land, ek is so verbaas om ’n gesalfde te sien, dat u net sowel in ’n swembroek kon gekom het.”

      Hy lag spontaan. “Dan sal ek tog oom Joppie se gesig wou sien,” sê hy gedemp.

      “Oom Joppie?”

      “My koster, en gewete. Elke gemeenskap het mos maar so ’n wagter op die mure, wat toesien dat ’n ou nie die spoor byster raak nie. Ekskuus … het ek gesit en skinder?”

      “Nie so dat ek agtergekom het nie.” Dis haar beurt om te lag.

      “Vergewe tog maar. ’n Vreemdeling is ’n weelde vir ’n ou wat nêrens stoom kan afblaas nie.” Hy haal ’n wit kaartjie en ’n rolpuntpen uit sy hempsak en voordat sy nog kan waarsku dat sy môre teruggaan, het hy begin invul. Die wyk se nommer en die straatadres, kan sy onderstebo lees. Sy het doodgewoon nie die moed om hom te stuit nie. Die kaartjie is in elk geval klaar bederf, hy sal dit nie maklik weer kan gebruik nie.

      Aldus verskaf sy outomaties en nie sonder die gewone tikkie ongemak oor die oordaad nie, haar drie name: Bernadine Magrietha Jacosa. Die “Jacosa” boei hom uitermate. Toe moet hy eers gou die grappie vertel van die klerk wat wou weet of Jacobus en Jacomina met ’n “c” of “k” gespel word, en hoe die vader tuis gaan vertel het van die onnosel klerk wat “Kacobus” en “Kacomina” wou skryf. En Berna moet weer lag.

      “Hoe weet u my van?” vra sy nuuskierig toe sy “Joubert” onderstebo lees. “En of ek ooit aan ’n kerk behoort?”

      “Wat kerkverband betref, ek werf u nou en hier. Herdersinstink,” sê hy sonder omhaal. Sy pen kras fluks. Hy het ’n mooi skrif, ferm en vry. “En Manie het gesê u is Joubert.”

      “Dis reg. My nooiensvan is Viviers, of is dit nie nodig nie?” Om die een of ander rede het sy gedwonge gevoel om dit te sê. Sy kan dit nie verklaar nie. Dalk was sy bang dat hy kan dink haar twee fraai kindertjies is buite-egtelik. Of laat hom dink dat sy geskei is. Enigiets wat vir hom ’n beswarende faktor sal wees. Want daar is net te veel gemoedelikheid in sy benadering. Sy is bo alles kopsku en versigtig.

      Dalk is sy heeltemal verkeerd,