Louisa du Toit Omnibus 8. Louisa du Toit

      Julia se oë het geroer terwyl sy bedink hoe sy haar ook in hierdie gunstige prentjie kan bring. Toe kry sy die blye ingewing: “Maar het ek nie nog vir hom daardie bandopnemer gekoop toe hy student was nie?”

      Ja, het Berna ietwat grimmig gedink, sodat sy vriende vir hom lesings kon opneem terwyl hy versuim om klasse by te woon.

      Met ’n strooitjie in die laaste pakkie vrugtesap, suig Berna en die tweetjies om die beurt daaraan. Makliker gesê as gedaan, want die boetie en sussie blink uit in die kuns om ’n rusie en ’n kompetisie uit niks te skep. “Boetie suip meerder as my,” kla Mientjie sodra haar beurt verby is.

      “Nie suip nie, suig,” help Ronnie reg. “En ek is eelste gebole.”

      “Maar ek kan tog al r-r-r sê, en jy sê l-l-l,” snap die sussie, wat ook maar pas die kuns bemeester het en haar r’e erg rol. Dit was vir Annalien te oulik as Mientjie praat van “durrie burreipenne” as sy Annalien se breinaalde tel.

      “Vat nou elkeen een lang suig,” beveel Berna, wat haar beurt liefs afgee om vrede te bevorder. Toe tref dit natuurlik so dat die pakkie leeg raak met Mientjie se lang suig, en die gegorrel laat haar in droewige trane uitbars. Berna troos, kam haar eie hare, en vee met ’n snesie die ou grimering en nuwe sweterigheid van haar gesig af. Die nuwe lagie lipstif voel eerder na ’n aanpaksel as ’n verbetering.

      Net om dubbeld seker te maak, haal sy Dawie de Vries se padaanwysings weer uit die paneelkissie. Hulle dorpshuis is in die hoofstraat, het hy gesê terwyl hy dit beskryf, maar as sy daar nie lewe kry nie, moet sy sommer verbyry winkeltjie toe. Dis in dieselfde straat, aan dieselfde kant, net so ’n halwe kilometer verder, pas verby die poskantoor. En Koskas is die plekkie se naam glo. Nie baie verbeeldingryk nie, maar Berna het besluit om aan niks te gou te peuter indien hulle so gaaf is om haar in diens te neem nie.

      Dis inderdaad doodstil by die groot dorpshuis wat op die handgeskrewe aanwysings aangedui is as Langstraat 32. Berna staak na ’n tydjie haar geklop en gaan terug motor toe om verder in die breë straat af te ry. Die kinders gaan dit nie meer lank hou nie. Na aanleiding van die lang teue van flussies, baklei hulle nou al selfs oor wie die diepste kan asemhaal. In hewige mededinging sit hulle op die oorvol agterkussing en hyg, ’n proses wat hulle af en toe net kortliks onderbreek om mekaar uitasem tereg te wys oor die korrekte metode van asemhaal.

      So ver, so goed, dink Berna toe sy Koskas vlak anderkant die poskantoor vind. Die plek bestaan dus wel, al is dit kwalik meer as ’n glasdeur en ’n venster waarin ’n paar leë houers en dose staan. Van vensterversiering is daar geen sprake nie. Volop parkeerplek … wat ’n ongekende weelde.

      “Sit nou net ’n klein rukkie doodstil,” maan Berna die moeë kinders in die warm motor en hou haar oog op hulle terwyl sy afklim en die oop deur nader.

      Binne is dit amper warmer as buite. Heel eerste ’n lugverkoeler, besluit Berna, en vermaan haarself onmiddellik: dit sal g’n jou plek wees om te maak wat jy wil nie. Jy sal ’n swak betaalde handlanger wees, indien jy enigiets is.

      Sy sluit haar hand vas om haar skouerhandsak se band, asof dit op hierdie oomblik haar enigste vastigheid is. Gestel sy vind totaal vreemde mense hierbinne, wat haar aangaap asof sy van die maan af kom? Wat sê sy in so ’n geval vir hulle, waar begin sy met die onmoontlike taak om die ongelooflike te verduidelik?

      Dan hoor sy tot haar verligting ’n bekende stem. Skynbaar staan Dawie de Vries in ’n stoorkamer of iets en praat, want hy verhef sy stem ietwat toe hy sê: “Wag nou eers tot jy haar gesien het, dan sal jy ’n ander storie praat.” Kap-kap-kap … hy is skynbaar iets aan ’t timmer.

      Nou eers sien Berna die aangesprokene, stellig sy vrou, wat agter ’n staander vol handgemaakte rokke (wel, beslis handgemaak, want dit het ’n eie styl) uitpeul. “Sy het sekerlik bruin oë, Dawid de Vries, want kyk, jy het mos altyd ’n swakte vir bruin oë gehad.” Sy het ’n regte kwetterstem en sy is so toegespits op die gesprek, dat sy Berna glad nie binne die ingang van die lang, smal, oorlaaide vertrek sien staan nie.

      “Haar oë was so vol trane, ek belowe jou ek weet g’n watse kleur dit was nie. Maar sy weet alles van advertensie af, dit belowe ek jou, Lam.” Kap-kap-kap.

      “Advertensie, wat van advertensie?” Die saak raak so ernstig dat Lam ook stoorkamer toe wip. “Moenie vir my kom vertel van advertensie nie. Ek het een keer geadverteer in die Rensdal-Nuus, en toe spel hulle ‘koesisters’ verkeerd, as ‘koeksisters’.”

      “Maar dit is mos koeksisters,” beweer Dawie.

      “Kóésister.”

      “Kóéksister.”

      Die huislike twissie oortuig Berna van minstens een ding: Dawie de Vries is wettig getroud, baie getroud ook daarby. Hy is beslis nie ’n leuenagtige skurk wat iewers op sy werf ’n sinkhok ingerig het as harem vir ’n klomp misleide, ontvoerde meisies uit die stad nie.

      Hy het vir Lam, en Lam sal toesien dat hy in sy spoor bly trap. Dat hulle oor haar gesels, is ’n bietjie meer ontstellend. Sy vermoed voorts dat sy die afgelope twee weke die onderwerp van bespreking was. Sal sy haar aankoms bekend maak deur ’n kuggie of ’n roepie of ’n naderstaan? Op so ’n manier dat dit klink asof sy van buite af inkom en nie gestaan en afluister het nie?

      “Ek het jou nie stad toe gestuur om die maan vir my te gaan haal nie, Dawid de Vries. Jy moes na daardie kerklike klub toe gegaan het waar my niggie haar nuwe man gekry het, ’n goeie man. Ek het nie bedoel jy moet iemand op straat optel nie. En wie sê Roux hou ooit van haar? Daardie Nel-merrie het hom so vas in haar kloue …”

      “Hy sal van haar hou, jy sal sien.”

      “Gmf. Seker ook omdat sy bruin oë het.”

      “Lam, hou nou op, ek sê vir jou sy het rooi oë gehad.”

      “Bruin, ek wed jou.”

      “Rooi. Sy het gehuil. Traai sit nou op die stoel, hy sal nie maklik weer breek nie. Hou net ou Anna Deetlefs se vet lowwes van hom af.”

      Stoelpote skuif oor ’n sementvloer. “En met twee kinders,” sê Lam.

      “Juistement. Nog een sal nie vir haar saak maak nie. Die jong goedjies van vandag wil net rondjakker, hulle wil nie anderman se …” Met hierdie woorde kom Dawie uit die agterkamertjie gestap, ’n swaarderige leunstoel in sy hande, en hy sien vir Berna in die deur staan.

      Sy mond val oop, en toe hy weer praat, is dit ’n soort hulproep: “Lááám! Kom gou. Sy’s hier. Ek het jou mos gesê.”

      “Wie?” vra Lam, en peul ook te voorskyn.

      Dawie hoop opsigtelik dat hy en Lam baie ver gestaan en baie sag gepraat het, en dat sy vriendelike toon enigiets wat Berna mag gehoor het, terstond uit haar geheue sal wis.

      “Meisie,” sê hy , “het jy goed gery en die pad maklik gekry? En die ou kleintjies?”

      “Daar sit hulle in die kar, oom.” Twee huilgesiggies teen die ruit, sien sy toe sy omkyk.

      Sy is in die noute. Hulle weet nie hoe lank sy hier gestaan het nie. Sy kan onkunde veins, maak asof sy niks gehoor het van wat hulle sê nie … en ’n werk kry, maar ook die gevaar loop om misbruik te word. Want dat sy die slagoffer van die een of ander komplot is, en dat dit om die kastige Roux draai, kan sy nie betwyfel nie. Sy is so ontsteld dat sy van kop tot toon bewe. Haar handsak gly van haar skouer af toe sy haar greep op die band verslap. Sy buk swakkies om dit op te tel, en dit voel of al haar bloed in haar wange in loop.

      “Ja,” sê sy wesenloos, “ek het gekom. Maar ek ry net hier deur, ek is eintlik op pad …” Die halfklaar leuen weier om homself te voltooi. Want mens ry nêrens heen deur Rensdal nie. Nie see toe, berge toe, luilekkerland of maan toe nie. Jy ry net Rensdal toe, want dit lê vyftig kilometer van die hoofpad af.

      “’n Regte uithoekie,” het Annalien gesê toe hulle die padkaart bestudeer.

      Dus bly daar vir Berna net die waarheid oor. “Ek het gekom,” herhaal sy. “Maar nou weet