'n Ver plek vir Zilla. Margaret Bakkes

Vriend, Pa.” Kry dit tog maar oor … “’n Beeldhouer. Hy studeer saam met my.”

      “Zilla, hy is nie ons soort mens nie.”

      “Hoe kan Pa dit nou al sê?”

      “Ek is nie blind nie, my kind. Jy moet terugdraai. Nou.”

      Zilla spring op. “Pa en tannie Hes is net dieselfde. Oordeel sommer. En maak daarby sonder rede afleidings.”

      “’n Man ry nie om dowe neute byna seshonderd kilometer vir ’n meisiekind nie.”

      “Vandag se mans is anders as wat Pa-hulle was.”

      “Dis vir my duidelik.”

      Toe Piero die woonvertrek binnestap, merk hy dadelik die spanning tussen Zilla en haar pa. Hy sien die blos op haar wange en die blink, ontstelde oë. Sou dit oor hom gaan? Hy maak asof hy niks agterkom nie.

      Verras kyk hy in die kamer rond. Die hoë balke waarop die rietdak rus, gee ruimte en dimensie aan die vertrek, wat eenvoudig maar smaakvol ingerig is. Geweefde matte op die klipvloer, bokhaargordyne voor die groot vensters en ’n paar swaar, gemaklike stoele. Zilla sien Piero se belangstelling.

      “Ek en my ma het die woonkamer kort voor haar dood saam beplan. Pa het ons Johannesburg toe geneem en ons vrye teuels gegee.”

      “Dis mooi. ’n Vertrek waarin ’n mens rustig kan wees.”

      “So het my ma ook altyd gesê. Sy het veral graag so gesit dat sy na die tuin kon kyk.” Sy is skielik dankbaar vir Piero se aanvoeling. Haar pa moet dit tog ook opmerk.

      Sofie kom in om die tafel te dek. Dis ’n geelhouttafel wat uit ’n vroeëre geslag kom en Zilla voel tuis. Geel lamplig op die geel hout was altyd vir haar die warm essensie van by die huis wees, selfs ná haar ma se dood toe dit sy was wat aan tafel voor die kosskottels moes plaas neem en inskep.

      Sy verlang skielik intens na haar ma. Sy sou hierdie situasie met Piero met begrip kon hanteer het. Nie soos tannie Hes en Pa wat onmiddellik bevooroordeeld is nie. Sy sou vir haar ma kon vertel het van die enkele keer, die vorige aand, toe Piero haar gesoen het. Van sy woorde: Ek het gekom om te bly. Sy sou haar ma kon gevra het: Bedoel hy dit, Ma? En hoekom voel ek soos ek voel, Mamma, so asof ek hom nie weer uit my lewe kan laat gaan nie? Is dit liefde, Mamma?

      Sy weet nie dat haar pa haar hartseer dophou nie. So het hy haar dikwels gesien in die tyd ná sy vrou se dood. En saam met die hartseer is daar die vrees in hom. Wat gaan hierdie vreemde, onaanvaarbare man aan Zilla doen?

      Hy is verlig toe Hes die kos inbring; hy het tog niks vir die man te sê nie. Hy sny die bruingebraaide skaapboud terwyl sy suster die res inskep: tuinvars groenbone, wortels wat soos murg in die mond smelt en vet bruin stampkoring. Piero pak sy bord kos met geesdrif en Zilla dink dat hy tannie Hes se hart beslis so sal vermurwe.

      Die atmosfeer ná ete is egter nie minder styf nie. Tannie Hes gaan vroeg slaap en die gesprek tussen Frans Fourie en Piero bly stram. Dit strek nie veel verder as familie-uitleg en gemeenplasighede oor die boerdery nie. Ondanks sy gebrek aan belangstelling het Piero wel kennis van boerdery.

      “Jy sê jy is al kind?” Piero knik. “Dan gaan jy seker eendag plaas toe?”

      “Beslis nie, oom. En my pa weet dit. My neef sal dit erf.”

      “Maar maak dit nie vir jou saak dat jou erfplaas vervreem nie?”

      “Hoegenaamd nie, oom. Dis ek wat aan my pa voorgestel het dat Dawid Windhoogte moet kry. My pa se broer, Dawid se pa, is ’n prokureur. Dawid wil boer en het landbou studeer.”

      “En jy dan?”

      Piero lag. “Daar sal oorgenoeg vir my wees, oom.”

      “Zilla sal plaas toe kom. Dit is van altyd af wat sy wil doen.” Byna soos ’n troefkaart kom die woorde. Hy sien nie die fyn laggie om Piero se mond nie.

      Zilla voel hoe ’n benouenis in haar opslaan. Sy staan op. “Ek gaan koffie maak.”

      Hulle sal haar uitmekaar pluk, die twee daar binne, dink sy ontsteld. Wat besiel haar pa? Wat het háár besiel om Piero plaas toe te laat kom? Dit was die bedwelming van die vorige aand. Haar verstand sê vir haar dat hierdie ding tussen haar en Piero nie kan hou nie.

      Ná koffie bly haar pa steeds sit en dis Piero wat uiteindelik aankondig dat hy gaan slaap. Zilla waag dit nie om saam met hom buitentoe te stap nie en sy hoor hoe die rondaweldeur driftig toeklap. Piero is ergerlik en seker met reg.

      Sy soen haar pa nag, ’n bietjie vies vir hom, veral as hy ’n verdere steekhoutjie kwytraak. “’n Man wat sy geboortereg vir ’n pot lensiesop verkoop, is nie te vertrou nie.”

      “Ag, Pa, los nou maar.”

      Die res van die naweek bly stram. Zilla se poging om Kiepersol se bekoring met Piero te deel, is redelik vrugteloos, en met die loop van die naweek verdwyn haar vreugde om tuis te wees. As Piero Saterdagaand sê dat hy die volgende oggend vroeg wil ry, verstaan Zilla. Hy is beslis nie met ope arms verwelkom nie. Dié fout sal sy nie weer maak nie. Voortaan kom sy alleen.

      Maar dalk was dit tog goed dat hy gekom het. Piero weet nou beslis haarfyn hoe haar pa voel en wat haar situasie is. Nou kan hy weer gaan dink oor sy stelling dat hy gekom het om te bly.

      Haar pa is omgekrap oor die vroegryery.

      “As ek met die trein gekom het, sou ek ook maar vandag moes terug, Pa,” sê Zilla.

      “Ja, maar vanaand eers.”

      “Toe maar, Pa, volgende keer kom ek met die trein.” Haar stem is effens suurderig.

      “Bly om dit te hoor, Zilla.”

      Piero is heelpad stil en Zilla is nie van plan om eerste iets te sê nie. Eers toe hulle die buitewyke van die stad binnery, begin Piero praat.

      “Jy dink seker dat jou pa my so die skrik op die lyf gejaag het dat ek van nou af sy kosbare dogtertjie met rus sal laat.”

      “Jy hoef nie naar te wees nie.”

      “Sê dit liewer vir jou pa.”

      “Los nou maar my pa.”

      “Vir hom sal ek los, maar beslis nie vir jou nie, Zillatjie. Dit moet jy nou maar weet. En onthou, dis jou pa wat begin het.”

      Hy hou voor mevrou Grabe se huis stil en dra haar tas binnetoe. Hy sit die tas neer en stoot die deur doelgerig toe. Dan neem hy haar ewe doelgerig in sy arms. Dit is die eerste keer die naweek wat hy aan haar raak en toe hy haar soen, is dit met al die opgedamde drif en frustrasie en woede van die afgelope twee dae. Toe hy haar loslaat, staan sy hygend teen hom aan.

      “Laat hom weet, Zilla, jy is myne. Nie meer syne of Kiepersol s’n nie, maar myne.”

      Die heftigheid van sy woorde is buite verhouding, weet Zilla intuïtief. En saam met die opwinding van sy omhelsing kom ’n klein vrees. Piero Basson is ’n driftige, dwingende mens. Saam met hom sal geen reis eentonig wees nie. Saam met hom sal sy bergpieke bestyg, maar ook afdaal in die dieptes. Sien sy kans vir ’n lewenspad saam met hom? Of moet sy, soos haar pa gesê het, nou omdraai? En kan sy nog?

      Met ’n woeste vaart trek Piero se rooi Fiat weg. Sy gemoed kook. Dat hy in hierdie situasie betrokke geraak het, is eintlik belaglik. Sy verstand maan hom om hom onmiddellik daarvan los te maak. Maar teen hom voel hy nog Zilla se liggaam. Hy sien die sagtheid van haar mond, die blos wat haar hartstog verraai, die gloed in haar oë. Sy het ’n vlam in hom geword wat nie geblus wil word nie. Hy sal haar nie laat vaar nie en hy sal nie toelaat dat Frans Fourie hom weer verneder nie.

      Toe hy in die straat voor die woonstel stilhou, sien hy dadelik die liggeel Mercedes. Sy pa en ma het dus intussen gekom. Hy is effens verbaas. Eintlik het hy hulle eers teen die einde van die week verwag.

      Toe hy die deur oopmaak, sien hy dadelik sy ma. Sy sit alleen in een van die diep stoele in die woonkamer en lyk vir hom nog kleiner en fyner as gewoonlik. Sy spring op toe sy hom sien en omhels