'n Ver plek vir Zilla. Margaret Bakkes

Eendag, weet sy, sal sy self gaan kyk. Na ’n Gotiese katedraal en na Bisantynse ikone en na Middeleeuse houtsneewerk. En die droom word ’n voorneme daar in mevrou Grabe se mooi kamer.

      Teen skemer stap sy na die kitskoswinkel en koop ’n bakkie bredie en rys. Sy sien hom toe sy met die stoeptreetjies opstap. Hy staan teen ’n pilaar aangeleun.

      “Beskaafde mense eet nie so vroeg nie,” sê hy in die verbygaan.

      “Wie sê vir jou ek is beskaaf?”

      “Ja, dis ook weer waar.”

      Sy stap by hom verby, vies dat sy haar weer laat uitlok het.

      “Moenie loop nie.” Nes vanmiddag, skielik ernstig en sonder spot, sodat sy bly staan. “Gaan sit daardie bakkie kos neer of gee dit weg, dan kom jy saam met my, asseblief.”

      “Ek ken jou nie.” Sy sal hom op sy plek sit. Sou hy nou dink almal op die kampus weet wie hy is?

      “Jammer. Onnosel van my. Piero Basson. Wil jy my ID-boekie sien?”

      “Nee. Maar ek dink nie ek kan gaan nie.” Hoekom klink haar stem nie meer vasberade nie? “Ek skryf môre toets.”

      “Waaroor?”

      “Hoofsaaklik oor die Gotiek.”

      “As jy saamkom, vertel ek jou alles wat jy moet weet. En dan vat ek jou sommer gou na die katedraal in Skinnerstraat toe en wys jou hoe dit werk.”

      “Maar ek ken jou nie.”

      “Jy het dit al gesê. Maar ’n mens moet êrens begin. Of hoe?”

      In die studentekafee om die hoek koop hy vir hulle biefstuk en skyfies en ’n rukkie lank eet hulle in stilte. Zilla is bewus van die geroesemoes van stemme om haar, maar nog skerper bewus van die man oorkant die tafel. Sy kan nie aan een enkele rede dink waarom hy ’n aand in haar geselskap sal wil deurbring nie. Sy is ’n rou eerstejaar en hy is baie duidelik wêreldwys en ervare.

      “Ek weet jy sit en wonder waarom ek jou genooi het.”

      “Ja.”

      “Dis eenvoudig. Omdat jy sonder aansit is. Dis deesdae ’n skaars eienskap by meisies. Ek weet voor my siel dat jy nie een keer ná ons ontmoeting in die kunsklas vanmiddag eens aan die moontlikheid gedink het dat ek jou weer sal wil sien nie.”

      “Ek het nie. Waarom sou ek?”

      “Juis.”

      Sy speel effens verleë met haar servet. Wat wil die man hê?

      “Sal jy omgee as ek kom kuier?”

      “Miskien moet jy maar eers kyk hoe vanaand verloop. Dalk is jy hierna glad nie weer lus vir kuier nie.”

      “Ek raak al meer oortuig dat ek weer sal wil kom kuier. Maar sê my, hoekom neem jy kuns?”

      “Omdat skilder een van die dinge is wat ek móét doen. Ek het dit nodig.”

      “En die ander dinge?”

      “Boer. Ek is die enigste kind en ek gaan by my pa op die plaas bly sodra ek klaar is. Om te boer en te skilder.”

      “Nè?” Sy vererg haar vir die spot in sy stem. Sy het immers bloot sy vraag beantwoord. “My pa het ook ’n plaas, maar boer is die laaste ding op aarde wat ek wil doen.”

      “So verskil mense maar.” Sy wil hom nie uitvra nie.

      “Sodra ek klaar is, gaan ek verder studeer in Florence. Dis waar my ma vandaan kom.”

      “Ek wil ook gaan, eendag. Ek wil alles sien. Gotiese katedrale en ou skilderye. En nou moet jy my óf terugneem óf van die Gotiek vertel, soos jy belowe het. Anders dop ek môre.”

      Toe Zilla ná elf in haar kamer kom, weet sy dat sy die aand vir die res van haar lewe sal onthou. Want dit was ’n éérste aand. ’n Aand waarin nuwe insigte en ervarings haar lewe by die waterskeiding tussen kind en grootmens gebring het. ’n Aand van gesprek, van kennismaking met iemand wat toegewyd is aan sy roeping. Vir Piero Basson sal sy vermoë om met klip en klei en hout te skep altyd eerste kom. En Zilla weet intuïtief dat sy persoonlike verhoudings daaraan ondergeskik sal wees.

      Dit gaan baie goed met die toets. Die Gotiek is nie meer vir Zilla ’n woord in ’n boek nie, dis ’n lewende dimensie. Sy is minder verras toe Piero dié aand weer sy verskyning maak, en meer op haar gemak. Sy weet sy sal baie by hom kan leer.

      Op ’n dag praat Myra met haar oor hom.

      “Almal praat daarvan dat Piero Basson se rooi Fiat heeltyd voor tannie Grabe se huis staan. Maar dis natuurlik bekend dat hy ’n sagte plekkie vir eerstejaars in die Beeldende Kunste het. Hulle bewondering is glo presies wat sy ego nodig het. Maar hy los hulle sodra hulle begin agterkom dat hy ook maar mens is.”

      “Moenie mislik wees nie, Myra.”

      “Luister, Zilla, ek gaan nie toelaat dat daardie man met jou mors nie.”

      “Dankie, maar jy is verniet bekommerd. Ek is nie ’n idioot nie en ek dink glad nie ek is die meisie na wie Piero Basson sy lewe lank gesoek het nie.”

      “Nou dan verstaan ons mekaar.”

      Toe Piero dié aand kom, is dit tog vir Zilla asof Myra se woorde iets van die glans laat verdof het. Sy weet dit sal nie moeilik wees vir die wêreldwyse Piero met sy uitlandse aantreklikheid om ’n meisie se voete onder haar uit te slaan nie. Maar hulle is mos net goeie maats. Hy het dan nog nooit eens aan haar geraak nie.

      Sy besluit in elk geval op die ingewing van die oomblik om die naweek plaas toe te gaan. Dit sal goed wees om liewer vroegtydig die siklus te verbreek. As sy die naweek weg is, sal hy ’n ander kuierplek kry.

      Dit tref haar dat sy eintlik nog min oor haarself gepraat het. Piero het nie eintlik uitgevra nie. Van homself het hy alles vertel. Sy pa het as offisier in die Suid-Afrikaanse weermag in Italië geveg en ná die oorlog ’n Italiaanse bruid huis toe gebring. Sy ma, Amalia Paolozzi, is die dogter van een van Italië se beste vooroorlogse beeldhouers. Ná haar pa se ontydige dood wou sy nie langer in die verwoeste Italië bly nie en sy is toe met Jan Basson getroud. Hy dra haar tot vandag toe nog op die hande. Sy kon dit nie hou op die plaas nie en hy het vir haar ’n Italiaanse villa op die dorp gebou. Dit het hom gepas, want baie van sy sakebelange was op die dorp. Piero bly in die gesin se woonstel in die stad en sy ouers gaan daar tuis as sy pa vir sake en sy ma vir inkopies stad toe kom.

      Die prentjie is vir haar helder omlyn: vermoënde mense, stylvol en selfversekerd.

      Sy vertel Piero dat sy weggaan vir die naweek.

      “Kan ek jou neem?” vra hy dadelik.

      Sy kyk verskrik na hom. Dit het sy nie verwag nie. “Dis ver. Byna driehonderd kilometer.”

      “Net vier uur met ’n motor. Ons kan ry net wanneer jy wil.”

      “My pa sal nie weet wat aangaan nie. ’n Mens kom nie sommer met ’n wildvreemde man op die plaas by hom aan nie.”

      “Een of ander tyd moet hy tog weet van my bestaan.”

      “Hoekom?”

      Sy sien dat hy vreemd na haar kyk.

      “Omdat ek gekom het om te bly.”

      Sy voel hoe die bloed warm in haar nek opstyg en hoe haar hart onbedaarlik aan die klop gaan. Dan vererg sy haar ineens bloedig. Frans Fourie se meisiekind laat nie met haar speel nie. Sy weet mos van Piero Basson. Almal praat daaroor. Hy het net so min gekom om te bly as wat ’n stukkie kwik in staat is om op een plek te bly. “Moenie grappies maak nie!” sê sy skerp.

      “Wat laat jou dink ek maak grappies? Jou vriendinne se skinderstories?” Daar is nie ’n sweem van lighartigheid in sy stem nie. As sy na hom kyk, sien sy dat die donker oë hard is. ’n Ander Piero. “Dié wat gesê het Piero Basson is ’n rokjagter? Gaan sê jy nou maar vir hulle Piero Basson het gekry waarna hy gesoek het. En wat hy het, hou hy.”