die na-dood. Breyten Breytenbach

      en dan jou tepeltjies blink

      te vryf tussen voorvinger en duim

      tot stuiwers om die beurs te styf

      en na die hemelse ruim gesleeptou te word

      met jou daar te saamsaam

      tot in lendeverstrengelde lengte van dae

      en ons nagte

      wat rym met nagte?

      ek verbeel my geslagte het so gedroom

      in die sagte skedes en skagte van jou lyf

      ek versteek my in die gedagte

      aan die sterbevonkte wagte

      en kwartiere van ons wakkerslaap

      die magte wat ons loslaat

      wanneer ons dit die minste verwag

      soos ’n drag voëls in die takelwerk

      opskrik van die glans in die water

      as jy ragfyn die asemstilte oor ’n ander boeg

      gooi om te kom

      en die vreugdevlae wat jy my dan bring

      voor jy wegvaar met gestrykte seile

      om te verdwyn

      o lieflike koninginneboot

      die diep spieël van see in

      die veerboot

      die Coumba Castel kom laai al om die uur

      bokke met klokke en dik stemme af –

      oor drie dae is die massa-offering

      van diere, dié wat in die plek

      van die eersgeborenes geslag word

      veertig dae na die einde

      van ’n maand se vas –

      die bloed sal nog warm wegsypel

      in slootjies in die sand –

      maar intussen hang hulle peesters

      lank en pienk en viriel uit die harigheid

      tussen die bene

      vroegoggend met die eerste oorvaart

      verskeep die Coumba Castel

      die toegelakende lyke van hulle

      wat in die nag gesterf het

      na die vasteland waar die laasgestorwenes

      in vlak grafte weggelê verword

      om vir ewig te vas

      intussen van land na die eiland se kaai

      en terug wanneer die dag in lig baai

      bring die Coumba Castel jong meisies

      met donker borste en trosse ingerygde krale

      waaroor eindeloos gekibbel word

      om die ure om te kry

      raad vir die jagter

      ’n knop in die broek is beter

      as ’n knyp in die keel

      of ’n klip in die sakdoek

      en sou jy voël gaan soek

      in die bos waar dit lig steel

      om aan die donkerte te knoop

      is die kluit in die riet

      beter as die klop in die krop

      of ’n knoopsel vloeke in die niet

      die digter en die gedig: ’n ghazal

      die lewe was lank bysaak:

      ek kon met die heuning boer

      wanneer die gedig ryp was

      ’n sluier oor my kop vou

      en bewierook om die woedende woorde

      weg te hou soos ’n weduvrou

      in rou die vloeiende goud gleuwende

      uit stanzas teen die lig laat gloei

      maar nou is die korf leeg geroof

      met slegs miere wat nog ’n saak probeer pleister

      waarom so droewig, Byeboer? om te bou

      aan lewe asof daar ’n lewe sou wees

      vir die onthou

      is immers ’n bevrugting van die verlede?

      (die digter en die gedig)

      jy vra of ek in my gedigte is

      en ek moet nadink

      die woorde deur ’n siffie syg

      om te sien of ’n muggie

      sig sou manifesteer

      die marsjerende geledere klanke

      ledige betogers

      wat uit één keel

      die afwesige gesig se bewering

      probeer besweer

      jy vra of ek in my gedigte is

      en ek moes dink aan die nadrink

      van die versuipte denker

      in die leivoor terwyl die rye

      leuseskellende ketters om die hoek

      verdwyn soos waarhede

      vergek tot ekke

      se holle betoog

      wegsyg in ’n boeksoekbeweging

      geletter in papier

      en die wêreld het met my gepraat

      en die wêreld/die skepping/die kosmos

      het met my gepraat in Afrikaans

      en ek het gesug en gesê:

      no comprende, please don’t speaka dog

       wiz mich –

      sou dit nie beter wees

      om die wis en die onwis

      vir my uit te lê in Mandaryns nie?

      maar nee, het die wêreld/skepping/kosmos

      geadem: die bedoeling is nie om volledig te wees

      of dat jy alles sou verstaan nie –

      dis dan juis om jou seer te maak

      in daardie naelstringvloei tussen wees en weet

      wat die lus sal vleg en vergestalt

      wat wil jy tog méér begryp voor jy hang

      anders as koekemakranka, koek, ma, krank,

      kake, klem-in-die-kaak,

      ongehoordhede, ont, oor, gede,

      aa vrotpootjie?

      is dit dan nie diep bevredigend

      om die laaste duisternis van jou asem

      te mag mond in Afrikaans nie,

      ondankbare hond!

      die dubbele ontkenning

      jy kan tog nie wil sê

      ek mag nie treurig wees

      wanneer ek die nuus kry

      dat my vader oorlede is

      en ek