die na-dood. Breyten Breytenbach

      met ander woorde

      marrying message meaning

      to movement matter

      nie sodanig om die taal te verwring –

      seer sekerlik nie om die waan

      van gedeelde emosies en griewe te besing nie

      maar om die proses van beweging

      geweeg in woorde en ontwikkel uit stilte

      te laat uitkring

      in dit wat as gedig ervaar word –

      met ander woorde: om dit

      met afweeg en uitvee

      tot verdinging te bring

      en die verlies is daar

      as ’n vlies van vrees

      wat skil word om die verskrikking van verskille te verskuil

      in die stilte van verswording

      even as I form the words the meaning disappears

      even as I word the forms the meaning disappears

      even as meaning forms an I words will disappear

      meaning disappears the words even as an I is formed

      even as I disappear the meaning forms the words

      I am the disappeared meaning of words

      mondweefsel

      hier die weerspreking: kyk

      hoe wriemel die woorde soos maaiers

      wat deur die wond van lewe vreet

      tot op die grynslaggende been

      daar dan jou taak, leesskrywer, kyk:

      om die niet se oopgaanwond

      stekie vir stekie met woordstiltes

      toe te werk

      by die heengaan van Tomaž Šalamun, 27 desember 2014

      “l’amour est fort comme un poème”

      – Carmen, Bizet

      “Little robin,

      bones pinned to the cosmos.

      Who whistles, who calls?”

      – (Untitled), Tomaž Šalamun

      1

      die mens se blouskrif loop tot waar die reis

      verskiet in sterre

      en nie verder nie

      onderweg fluit nagvoëls in die kreupelhout

      branders staan op om te swel en breek

      laat seisoen wanneer dae saamkrimp

      sal daar soms berge wees

      gestolp onder ’n laag sneeu

      van mymering of ’n geheue

      aan ewige lewe

      en nie verder nie

      niks is verklaarbaar in die worp woorde nie

      maar wanneer die nag uitskei in dag

      is alles aanwesig

      soos dit nog altyd was

      bome, ’n snawelmaan getower uit rook

      ook skaduwees en kinders se helder klokklanke

      en nie verder nie

      die mens kry sy laken

      wat ’n seil span oor die lyk

      sy kis as sloep vir die gedagdroomde vaart

      oorkant toe

      en niks verder nie

      2

      ons was saam hier voor die nag se oneinde

      om te tuur in daardie ruimte

      waar ’n wenteling sononders

      in die kolk verdwyn

      en net die knettering skroeisels oorbly

      as flonkerpetale oor ’n swart tafeldoek

      ek lig ’n glasie op die stilte van jou verkoolde lippe, vriend –

      al het die kyk my oë verblind

      en is daar niks meer om te sien nie

      3

      . . . het onthou van die halfmaanmuur

      in die onderste tuin

      waar twee suurlemoenboompies

      nou skuilte soek

      . . . daar byna uitgevee deur seisoene

      geskryf sien staan:

      rug téén die muur

      van bergwindkoue uit die noorde

      anderkant die grens om ballingskap

      om die rug te draai

      en oor einders te soek

      na gerugte van vryheid

      die inwoner se boekery

      (ter herinnering aan Japie Basson)

      iets roep my uit die slaap

      nog voor dit lig word buite

      en ek loop op geheue af

      deur die woonkamer van ’n houthuis

      wat nie ons s’n is nie

      waar ons eens per jaar

      ’n seisoen vertoef: trekvoëls

      in ’n somergebied

      of ontheemde reisende krappe

      in die tydelike kluisenaarsbeskutting

      van ’n ander se skulp

      my geheue in hierdie woonvertrek

      is omsoom met boekrakke

      van vloer tot plafon

      al die donker volumes van reise

      deur ’n duisend geskiedenisse

      oor die topografie van vreemde lande

      geklinker in die nagvertellings van denkers

      en dromers en minnaars en prinsesse

      wie het my geroep om kennis te neem

      van die oorledene se lewe

      as ingesamelde murmeling?

      het hy ooit al hierdie boeke wat nou rug

      aan rug geslote in die halfdonker glim

      geléés om verdwaal te raak

      of met woorde aan die lippe ’n dieper sin te kry?

      sou hy die totale som kon wees in afwesigheid

      van al die ingebinde stemme

      wat elk geryg aan die fluisterdraad woorde

      spreek van ’n duisend geskiedenisse?

      hoe doen die mens van aanwesigheid verslag?

      die skulp dra in ’n wenteloor die gestilde patrone

      van branders se eindeloos herhaalde variasies

      op die verteerde geheue aan wrakke en lyke

      en seeperdjies en walvisliedere in bewegende dieptes

      waar die maan ’n duisend keer in donkerte

      geskil