Katalekte. Breyten Breytenbach

klavierakkoorde

      eers Carmen en dan ’n Schubert-lied oefen

      die krulkop-voordanser is onbestendig op haar voete

      die jonger een in swart se hare is kort

      en lei ons nie in versoeking nie

      hoekom hiér?

      “omdat ons die son se laaste strale vang”

      dit was vyf-en-twintig oor sewe

      en toe die bejaarde heer verewig

      en ewig amen

      in die dalende son se stralekrans

      hoe hy staan en bewe oor sy kierie

      hoe absoluut honger sy oë die danser se ritme

      vas probeer vang

      hoe hy huil

      en hoe sy weier om enige geld uit sy hand te ontvang

      ’n lewe verjaar

      die lewe is heerlik, heerlik, heerlik:

      die hart brand soet en seer

      in die tongverewiging van drome

      waar die wolke bly

      en so stil soos ’n oog

      rook daardie hart

      gevou in ewige beweging

      verder as geheue se weggange

      wat nie weerklink

      is geen liefde nie –

      in die uitspansel van jou hand

      word nagmusiek uitgemeet

      soos ’n blou planeet

      en wie ken die vreemdeling se land?

      wie sing ooit die wegvlieglied

      soos die lewe van vlindervlerke

      wanneer verbeelding se lettergrepe

      nog bewe in die vingers?

      wat vertel die vlees se vokale

      van die huweliksoptog

      ingeskeep in die gedig?

      wie sal met ons praat

      van die fees van verloorders?

      ons is die vlam wat verborge patrone

      van die liefde verviervoud

      en met die jare plooi ons

      die vel van die aarde

      ingeskerp in kwartiere van sien

      is die klip se gesig

      die klank van donkerte

      om ’n maan te onthou

      agter die berg

      die ontbinding van herinnerde drome

      in tuimelende binding

      bou die lig

      tussen water en wind:

      die wolke sal bly

      “uiterste helderheid is ’n misterie”

      27 Maart 2011, Clifton

      die oene-gedig

      hoeveel seisoene het ons saam gereis

      twee brokke behoeftige syn

      op hierdie wentelende planeet

      wat net ’n dag en ’n nag lank is

      hoeveel pare skoene het ons uitgetrap

      deur stof van woestyne en oor tapyte

      van paleise

      en waar is die sole

      en waar is die siele

      hoeveel lemoene het ons vir mekaar geskil

      skyfie vir skuitjie op die tong gelê

      deur hoe baie boorde het ons gewandel

      sodat dit aand mag skemer oor die aarde

      en die bloeisels soos sterskerwe tydloosheid

      ruik en roer

      hoe dikwels het ek jou groen hande

      op my nek gevoel

      en hoe soet was ons soene toe

      en weer oen oen oene

      wat het ons alles gedink en gedoen

      hoeveel ballonne het ons opgeblaas

      hoeveel pampoene het ons geëet

      in bredies en gebruin met kaneel

      hoeveel keer het ons gesien hoe strydende partye

      met legioene skitterende visioene

      tot versoening kom

      en dan weer die wonde breek

      hoe sermoene van liefde en blou lemoene

      en pampoenskille en bloedbevlekte blasoene

      en lippe sonder soene in die grond verswelg word

      hoeveel miljoene leeftogte al

      dwaal ons deur die niet

      twee flodde bedorwe syn

      wat mekaar soms herken en verloor

      van krip tot die somber linte van krip

      en nou die aand aankom

      om soos ’n vlug flaminke te vertrek

      wat maak ons met die hoene

      en die goene en die woene en doene

      my liefde?

      Re: versoek om lêplek

      Vir die vaders van die dorpie van so ’n dertigtal huise

      omtrent twee uur met die sneltrein suid van Parys

      in die sentrale hoogland waar die landbou nie ryk is nie –

      klein kuddes wit beeste af en toe, skape in die kastanjebome

      se skaduwees, miskien rape en kool en sonneblomme somers –

      julle sal die plek herken.

      Dis met die oog op die klein ommuurde begraafplaas

      so ’n halfmyl buite die dorp dat ek vir julle skryf.

      Sal julle omgee as ek daar begrawe word?

      Ek weet julle ken my nie en my aksent is anders. Maar

      ek sien daar is dalk nog plek tussen die vyftig of so grafte,

      of miskien onder ’n familiesteen weggevrotte name

      bo ’n lappie gat waar die geslagte lankal uitgesterf het?

      Ek belowe ek sal my gedra, nie lelik sing Saterdagnagte nie,

      my deel bydra vir die wurms en die miere ter wille

      van gesoute burgerskap en gesonde vergaan.

      Ek sal nie aanlê by julle vroumense nie en saam

      met julle vroom wees al kan ek nou nie onthou

      uit watter geloof ek stam nie.

      Julle sal geen las hê van onwelkome besoek van mense

      van kleur met gerwe sewejaartjies of gediggies

      of dronk lywe nie.

      Ek sal selfs my naam verander om in te pas,

      iets met die klank van julle beboste heuwels en middagslapie

      wolke,