Трынаццаць дзён (зборнік). Анатоль Кудласевіч

нейкі там рэрыхавец… Ці ходзіць у царкву Пятровіч?…

      Дастаў дзённік. Што ж было ў мяне ТОЙ восенню? Чытаў, перагортваў старонкі, пераконваўся: усё тое ж самае! Паўтараецца!!! Я зноў ступаю на свае сляды. Я пазнаў іх: такія ж хісткія і безнадзейныя, акропленыя потам і крывёю, такія ж спешныя і адпакутаваныя – я на сваіх слядах! Гэта мае, пакінутыя калісьці, калі я спяшаўся, уцякаючы ад сябе самога, калі хацеў збегчы ад свайго лёсу, і жыццё наноў завярнула мяне на старую дарогу: я ступаю след у след, я пазнаю сваю мінулую хаду – вось сляды, да краёў поўныя чырвонай вадзіцы – то кроў мая, цёплая, і пара падымаецца над слядамі, і паветра яшчэ не ахалодала ад колішняй ліхаманкі… Я зноў на сваіх слядах.

      «Значыць, вясною?!» – бліснула думка. Не! Не… Не хачу! Мяне ловяць у пастку! Яны хочуць залыгаць мяне. Хто яны – не ведаю, але адчуваю іх чорныя цені за спінаю… збоку… яны вісяць над маім ложкам, адбіраюць словы малітваў… чытаюць мае думкі, сочаць за кожным рухам…

      Столькі супадзенняў сёння. А ўчора? Падумаў пра Жука – і праз пяць хвілін сустрэўся з ім у метро… Пра Трафімчука падумаў, што добра было б убачыць яго, – і вось спадкаў адразу ж каля Дома літаратара. Што гэта? Усё робіцца само сабою. Канешне, другую ноч не сплю. Столькі супадзенняў за той дзень! За тую ноч і за гэты дзень, і за гэтую ноч, што не хочацца класціся спаць. Цёмная ноч-зладзейка забярэ ўсё. І ці можа паўтарыцца ТОЕ ж імгненне яшчэ раз? І ці будзе залежыць ад мяне?

      Я ўхапіў чарнавік і таропка пачаў пісаць.

      7

      І тут нешта грукнулася на вуліцы. Я ўскочыў, доўга трывожна ўглядаўся ў акно – нічога: цёмная ноч. Цішыня. Гора «спіць»? А чаму ж маю душу раздзіраюць крыкі?

      Ухапіў чарнавік, каб прачытаць напісанае, доўга круціў яго ў руках і не мог разабрацца: дзе ж пачатак? Мяне здзівіла, што радкі былі выраўнены не з таго боку, як звычайна. Гэта азадачыла, і ў той жа час мурашкі забегалі па спіне, ад чагосьці нетутэйшага стала страшнавата, пакуль я не зразумеў – усё проста: калі пісаў, на чарнавіку ляжаў тоўсты слоўнік, а я настолькі быў захоплены, што не заўважаў гэтага і рука, даходзячы да перапоны, аўтаматычна адскоквала на пачатак. «Я магу вырвацца з кола сваім словам!» – падумаў я.

      «Дык мы ўсе разам, ці кожны паасобку? На гэтым трымаюцца сусветы. Ці кожны асобна, – думаў я, – у дамавіне-кокане? У сваёй шкарлупіне? Калі разам – дык давайце нешта рабіць! А калі кожны ў сваёй шкарлупіне – дык трэба трушчыць і выходзіць на свет Божы. Пакуль не разарвецца кокан – матыль не навучыцца лётаць», – падумаў я і пачаў пісаць далей. Словы клаліся як заўгодна.

      Анатоль Сыс: «Напішы абвяржэнне!» Ага, але ж тваё імя па бацьку ЦІХАнавіч? Гэта значыць: ціха, ціха… цьшш… Абы ціха, абы асцярожна і не ўпасці куды ў яям-уу!

      У-уух!!!

      Мне зноў зрабілася страшна, жах заварочаўся ў душы. Няўжо я адзін такі ненармальны? Няўжо адзін нічога не разумею? Усе людзі як людзі, адзін я нібы пракажоны… Хіба мне больш за ўсіх трэба? Страшна кранаць свае вершы: што там – бездань душы, ці зеўра, праз