Крыві не павідна быць відна (зборнік). Наталка Бабіна

колам.

      Гэта ад неспадзяванкі. Я даўно ўжо ня маю надзей, але пляны яшчэ сную. І вось гэтыя пляны абваліліся, а руіны прыдушылі мяне такім цяжарам, што з-пад іх мне ня выбрацца. Кола круцілася ўсё хутчэй, туман перад вачыма гусьцеў, гусцеў, аж пакуль не згусцеў у папяровы кубачак з халоднай мінералкай. Зь цяжкасьцю сфакусаваўшы погляд на кубачку, тады на руцэ, што яго трымала, тады на тулаве, да якога рука мацавалася, тады на галаве над тулавам, я зьдзівілася настолькі, што мне нават стала лепш. Запамінальны выгляд у мужыка, які мяне паіў: худы да сухасьці, касцісты, вакол касаватага вока – шнар ад брыва да гарбатага носу, на другой шчацэ – пляма апёку. Пусты кубачак мужык кінуў у вялізны зашмуляны заплечнік і выхапіў стуль пунцовую ружачку з кропелькамі вады на пялёстках.

      – Табе.

      Я далонню ацерла з ілба халодны пот – сьлед мінулае непрытомнасці. Вопратка бамжацкая, зьбітыя боты. Рукі запэцканыя. Ружачка ў заплечніку… Мужык сеў побач, заплечнік прымасціў ля ног, скасавурыў на мяне і без таго касое вока і задаў няўцямнае пытаньне, якое, аднак, я выдатна зразумела:

      – Ты чаго?

      Калі цяля з лысінкай нарадзілася, з лысінкай яго і ваўкі зьядуць. Так і я. Вось толькі што жыцьцё – у каторы гэта раз! – тыцнула мяне носам і выразна сказала: «Людзям ня вер!», а я гляджу на шахвараста ў расхрыстанай куртцы, напэўна ж, прайдзісвета і махляра, і мне хочацца ўсё яму расказаць, бо такія ў яго прыгожыя, рэдкага фіялкавага колеру вочы, хай сабе й касое.

      Ну, я і расказала.

      …Калі ты настаўніца, у цябе трое дзяцей і жывеш ты, скажам, у Маладэчне, сточваць канцы з канцамі няпроста. Муж не памочнік. Як так выйшла, што вясёлы стройны хлопец, ад погляду якога трымцела маё сэрца васямнаццаць гадоў таму, ператварыўся ў азызлага чырванатварага барацьбіта зь зялёным зьмеем, я ня ведаю. У барацьбе, вядома, перамагае зьмей, і ў тыя рэдкія гадзіны, калі муж ня п’е, у яго адно жаданьне – напіцца. А дзяцей трое. Ратуе тое, што я добра шыю. Да мяне і паліто прыносяць шыць, і гарнітуры. А аднойчы наша дырэктарка прынесла і вывернула на канапу гару норкавых скурак.

      – Пашыеш мне футра, – сказала яна патрабавальна. – Добры вечар!

      Я пашыла. А куды падзенешся? Вочы баяцца, а рукі робяць. Дырэктарка была ў захапленьні.

      – У цябе талент! – вяшчала яна перад люстрам. – Прыроджаныя здольнасьці мадэльера!

      Футра гэтае яна паперла на выставу народных промыслаў у Менск. Мяне запрасілі на адкрыцьцё, і я тулялася паміж тканых капаў і вышыванак, дурэючы ад тлуму. Мардатая, адзін у аднаго, дэлегацыя дзелавых колаў Масквы трохі пагалёкала каля майго футра, а ўжо пры канцы дня да мяне рыссю падбегла дырэктарка.

      – Казіміраўна, пашанцавала! – горача зашаптала яна мне ў вуха. – Не прадзешаві! Пагаджайся! Грошы я пазычу! З нэндзы выберашся!

      Нічога не разумеючы, я вылупіла на яе вочы.

      – Нэла Казіміраўна, – загаварыла дырэктарка ўжо ўголас, перабольшана-ласкава. – Вашае футра зьвярнула на сябе ўвагу аднаго з нашых шаноўных гасьцей з Масквы. Прадстаўніца ягонай фірмы ў Менску, – яна велічна