1920-1930 жылдардағы Қазақстан халқы. К. А. Саркенова

және 180 аудан құрылды. 10 ауданға бөлінген Қарақалпақ автономиялық облысы сақталды125.

      1929 жылы көктемде ауылдық, селолық, қыстаулық және қалалық Кеңестерге сайлау, сонымен қатар жаңадан құрылған Қазақстанның округтері мен аудандары Кеңестерінің съездері өтті.

      1932 жылдың қаңтарында БКП(б) ОК Қазақстанда алты облыс құру туралы шешім шығарды126. Қазақстан ОАК 8-шақырылымының 2-сессиясы 1932 жылдың ақпанында Қазақстан аумағында Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан, Ақтөбе, Батыс Қазақстан және Алматы облыстары құрылғанын мәлімдеді. Қазақстанның әр облысына орта есеппен белгілі бір экономикалық мақсаты және шаруашылық бағыты бар, географиялық орналасуы ескерілген 17–20 әкімшілік аудан қарады. Қазақстан облыстарында жаңа қалалар мен кенттердің пайда болуы әрі бұрынғыларының дамуы нәтижесінде жаңа әкімшілік-аймақтар, оның ішінде аудандар да құрылды. Кейін 1932 жылы облыстар ірілендірілді. Сонымен облыстардың пайда болуымен республиканың әкімшілік-аумақтық қайта құруларындағы ауқымды жұмыс аяқталып, бірінші бесжылдықтың аяғына таман толыққанды әкімшілік-аумақтық құрылым қалыптасты.

      Алдағы шаруашылық және әлеуметтік-мәдени құрылыстың жаңа, қиын міндеттерін жүзеге асыру үшін БОАК Төралқасы 1936 жылдың 29 шілдесінде «Қазақ АКСР-інде жаңа облыстар құру туралы» және «Қазақ АКСР-інің аудандарын ірілендіру туралы» қаулылары нәтижесінде Қазақстанның әкімшілік аудандары нақтыланды.

      1) Қарағанды облысы екі: Қарағанды (орталығы – Қарағанды қаласы) және Солтүстік Қазақстан (орталығы – Петропавл қаласы) облысына бөлінді.

      2) Қарқаралы округі жойылды.

      3) Ақтөбе облысы екі: Ақтөбе (орталығы – Ақтөбе қаласы) және Қостанай (орталығы – Қостанай қаласы) облысына бөлінді.

      Сонымен, Қазақстан аумағы 1936 жылы: Ақтөбе, Алматы, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Солтүстік Қазақстан, Оңтүстік Қазақстан сияқты сегіз облыстан тұрды. Оларда 198 аудан құрылды. Алматы облысы – 27;

      Ақтөбе – 13; Шығыс Қазақстан – 26; Батыс Қазақстан – 19; Қарағанды – 12; Қостанай – 12; Солтүстік Қазақстан – 25; Оңтүстік Қазақстан – 22 ауданға бөлінді127.

      РКФСР-дің құрамында автономия болып келген Қазақстан енді Кеңестер Одағының Ата заңына сәйкес, 1936 жылдың 5 желтоқсанында Кеңестердің Төтенше шақырылған 8-съезінде Қазақ КСР деп жарияланып, КСРО-ның құрамына кірді.

      Халықтың саны, орналасуы, жас/жыныс құрамы.

      а) халықтың саны

      Кестеге негіз болған деректер:

      1. Всесоюзная перепись населения 17 декабря 1926 года. Предварительные итоги. – Москва. ЦСУ СССР, 1927 г. Вып.3. – С. 6 – 7.

      2. Донич А.Н. Народонаселение Казахстана. – Кзыл-Орда, 1928. – С. 4.

      3. Материалы по районированию Казахстана. – Кзыл-Орда, 1928. – С. 38.

      4. Календарь-справочник и записная книжка на 1927 год. – Кзыл-Орда, 1927. – С. 30 – 31.

      Кестенің жалғасы:

      Сонымен, 1926 жылғы санақ деректері бойынша,

125

Сонда

126

РЦХИДНИ. Ф. 17. О. 25. Д. 75. Л. 4.

127

Образование новых областей и районов в Казахстане (обзор) // Народное хозяйство Казахстана. 1936. № 9 – 10. – С. 76 – 77.