Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej. Nikita Shcheholevatyi

Ja, ja, dat wist ik wel – Tak, tak, wiedziałem o tym, riep Havelaar – zawołał Havelaar, En zeg me nu eens, of er veel achterstand is in de betaling van de landrenten – A powiedz mi teraz, czy są zaległości w płaceniu podatków gruntowych?).

      Ja, dat kon wel beter zyn… (– Tak, mogłoby być lepiej…; Ja, dat kon wel beter zyn – Tak, mogłoby być lepiej).

      Juist, en vooral in het distrikt Parang-Koedjang, zei Havelaar, als vond hy 't makkelyker zelf te antwoorden. (– Dokładnie, zwłaszcza w dystrykcie Parang-Koedjang, powiedział Havelaar, jakby łatwiej było mu samemu odpowiedzieć; Juist, en vooral in het distrikt Parang-Koedjang – Dokładnie, zwłaszcza w dystrykcie Parang-Koedjang, zei Havelaar, als vond hy 't makkelyker zelf te antwoorden – powiedział Havelaar, jakby łatwiej było mu samemu odpowiedzieć).

      Hoe hoog is de aanslag van dit jaar? ging hy voort, en bemerkende dat Verbrugge eenigszins weifelde, als om zich op 't antwoord te bezinnen, voorkwam hem Havelaar, die in één adem aldus vervolgde: (Jaki jest wymiar podatku na ten rok? kontynuował, zauważając, że Verbrugge nieco się waha, jakby chciał się zastanowić nad odpowiedzią, Havelaar go uprzedził, kontynuując jednym tchem:; Hoe hoog is de aanslag van dit jaar? – Jaki jest wymiar podatku na ten rok, ging hy voort, en bemerkende dat Verbrugge eenigszins weifelde, als om zich op 't antwoord te bezinnen – kontynuował, zauważając, że Verbrugge nieco się waha, jakby chciał się zastanowić nad odpowiedzią, voorkwam hem Havelaar, die in één adem aldus vervolgde – Havelaar go uprzedził, kontynuując jednym tchem).

      Goed, goed, ik weet het al… zes-en-tachtig duizend en eenige honderden… vyftien duizend meer dan in 't vorige jaar… doch maar zesduizend boven '45. (– Dobrze, dobrze, już wiem… osiemdziesiąt sześć tysięcy i kilkaset… piętnaście tysięcy więcej niż w zeszłym roku… ale tylko sześć tysięcy powyżej '45; Goed, goed, ik weet het al – Dobrze, dobrze, już wiem, zes-en-tachtig duizend en eenige honderden – osiemdziesiąt sześć tysięcy i kilkaset, vyftien duizend meer dan in 't vorige jaar – piętnaście tysięcy więcej niż w zeszłym roku, doch maar zesduizend boven '45 – ale tylko sześć tysięcy powyżej '45).

      We zyn sedert '43 maar achtduizend vooruit gegaan… en ook de bevolking is zeer schraal… nu ja, Malthus! (– Od '43 wzrosliśmy tylko o osiem tysięcy… a także ludność jest bardzo skromna… no cóż, Malthus!; We zyn sedert '43 maar achtduizend vooruit gegaan – Od '43 wzrosliśmy tylko o osiem tysięcy, en ook de bevolking is zeer schraal – a także ludność jest bardzo skromna, nu ja, Malthus – no cóż, Malthus).

      In twaalf jaar zyn we maar elf procent gestegen, en dit is nog de vraag, want de tellingen waren vroeger zeer onnauwkeurig… en nog! (– W ciągu dwunastu lat wzrosliśmy tylko o jedenaście procent, a to jeszcze pytanie, ponieważ wcześniejsze liczenia były bardzo niedokładne… i jeszcze!; In twaalf jaar zyn we maar elf procent gestegen – W ciągu dwunastu lat wzrosliśmy tylko o jedenaście procent, en dit is nog de vraag, want de tellingen waren vroeger zeer onnauwkeurig – a to jeszcze pytanie, ponieważ wcześniejsze liczenia były bardzo niedokładne, en nog – i jeszcze).

      Van '50 op '51 is er zelfs een teruggang. (Od '50 do '51 jest nawet spadek; Van '50 op '51 is er zelfs een teruggang – Od '50 do '51 jest nawet spadek).

      Ook de veestapel gaat niet vooruit… dat is een slecht teeken, Verbrugge! (– Również pogłowie bydła nie rośnie… to zły znak, Verbrugge!; Ook de veestapel gaat niet vooruit – Również pogłowie bydła nie rośnie, dat is een slecht teeken, Verbrugge – to zły znak, Verbrugge).

      Wat drommel, zie dat paard eens springen, ik geloof dat het koldert… kom eens kyken, Max! (Co do diabła, zobacz jak ten koń skacze, myślę, że oszalał… chodź zobaczyć, Max!; Wat drommel, zie dat paard eens springen – Co do diabła, zobacz jak ten koń skacze, ik geloof dat het koldert – myślę, że oszalał, kom eens kyken, Max – chodź zobaczyć, Max).

      Verbrugge bemerkte dat hy den nieuwen adsistent-resident weinig zou te leeren hebben, en dat er geen kwestie was van overwicht door ‘lokale ancienneteit’ wat de goede jongen dan ook niet begeerd had. (Verbrugge zauważył, że nie będzie miał wiele do nauczenia nowego asystenta-rezydenta i że nie ma kwestii przewagi przez 'lokalną starość', czego ten dobry chłopak i tak nie pragnął; Verbrugge bemerkte dat hy den nieuwen adsistent-resident weinig zou te leeren hebben – Verbrugge zauważył, że nie będzie miał wiele do nauczenia nowego asystenta-rezydenta, en dat er geen kwestie was van overwicht door ‘lokale ancienneteit’ wat de goede jongen dan ook niet begeerd had – i że nie ma kwestii przewagi przez 'lokalną starość', czego ten dobry chłopak i tak nie pragnął).

      Maar 't is natuurlyk, ging Havelaar voort, terwyl hy Max op den arm nam. (Ale to jest naturalne, kontynuował Havelaar, trzymając Maxa na ramieniu; Maar 't is natuurlyk – Ale to jest naturalne, ging Havelaar voort – kontynuował Havelaar, terwyl hy Max op den arm nam – trzymając Maxa na ramieniu). In het Tjikandische en Bolangsche zyn ze er heel bly om – W Tjikandzie i Bolangu są bardzo zadowoleni z tego, en de opstandelingen in de Lampongs ook – a także powstańcy w Lampongach. Ik beveel me zeer aan voor uw medewerking, m'nheer Verbrugge – Bardzo polecam się pańskiej współpracy, panie Verbrugge. De Regent is een man van jaren, en dus moeten we – Regent to człowiek w podeszłym wieku, więc musimy… zeg eens, is zyn schoonzoon nog altyd distriktshoofd – powiedz mi, czy jego zięć nadal jest szefem dystryktu? Alles saamgenomen houd ik hem voor een persoon die inschikkelykheid verdient – Ogólnie rzecz biorąc, uważam go za osobę, która zasługuje na wyrozumiałość… de Regent, meen ik – Regenta, mam na myśli. Ik ben zeer bly dat hier alles zoo achterlyk en armoedig is, en… hoop hier lang te blyven – Cieszę się, że tutaj wszystko jest takie zacofane i biedne, i… mam nadzieję, że zostanę tu długo.

      Hierop reikte hy aan Verbrugge de hand, en deze, met hem terugkeerende naar de tafel waar de resident, de Adhipatti en mevrouw Havelaar gezeten waren, voelde reeds iets beter dan vyf minuten vroeger, dat ‘die Havelaar zoo gek niet was’ als de kommandant meende. (Następnie podał rękę Verbrugge, który wracając z nim do stołu, przy którym siedzieli rezydent, Adhipatti i pani Havelaar, poczuł się nieco lepiej niż pięć minut wcześniej, że "ten Havelaar nie jest taki szalony", jak myślał komendant; Hierop reikte hy aan Verbrugge de hand – Następnie podał rękę Verbrugge, en deze, met hem terugkeerende naar de tafel waar de resident, de Adhipatti en mevrouw Havelaar gezeten waren – który wracając z nim do stołu, przy którym siedzieli rezydent, Adhipatti i pani Havelaar, voelde reeds iets beter dan vyf minuten vroeger – poczuł się nieco lepiej niż pięć minut wcześniej, dat ‘die Havelaar zoo gek niet was’ als de kommandant meende – że "ten Havelaar nie jest taki szalony", jak myślał komendant). Verbrugge was volstrekt niet misdeeld van verstand, en hy die de afdeeling Lebak kende, nagenoeg zoo goed als een zoo groote landstreek, waar niets gedrukt wordt, door één persoon gekend worden kàn, begon intezien dat er toch verband was tusschen de schynbaar niet samenhangende vragen van Havelaar – Verbrugge nie brakowało rozsądku i znał dystrykt Lebak niemal tak dobrze, jak można znać tak duży obszar, gdzie nic nie jest drukowane, przez jedną osobę, zaczął dostrzegać, że istnieje związek między pozornie niespójnymi pytaniami Havelaara, en tevens dat de nieuwe adsistent-resident, hoezeer hy nooit de afdeeling betreden had, iets wist van wat er omging – i jednocześnie, że nowy asystent-rezydent, choć nigdy nie odwiedził dystryktu, coś wiedział o tym, co się dzieje. Wel begreep hy nog altyd die vreugde niet over de armoede in Lebak, maar hy drong zich op, die uitdrukking verkeerd verstaan te hebben