Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej. Nikita Shcheholevatyi

staan by de arme pariah's die van de wieg af hadden te stryden met kunstmatig-onbillyke terugzetting en 't zot vooroordeel tegen hun kleur. (Rozumiem, jak Willem pochodzi od Guillaume, i muszę przyznać, że zwłaszcza na Molukach bardzo często spotykałem ‘liplappen’, którzy zadziwiali mnie zakresem swojej wiedzy i którzy uświadomili mi, że my, Europejczycy, niezależnie od tego, ile mieliśmy do dyspozycji środków, często – i to nie tylko w porównaniu – jesteśmy daleko w tyle za biednymi pariasami, którzy od kołyski musieli walczyć z sztucznie niesprawiedliwą degradacją i głupim uprzedzeniem przeciwko ich kolorowi skóry; ik begryp – rozumiem, hoe Willem van Guillaume komt – jak Willem pochodzi od Guillaume, en moet erkennen – i muszę przyznać, dat ik – że ja, vooral in de Molukken – zwłaszcza na Molukach, zeer dikwyls – bardzo często, ‘liplappen’ heb leeren kennen – spotykałem ‘liplappen’, die me deden verbaasd staan – którzy zadziwiali mnie, over den omvang hunner kennis – zakresem swojej wiedzy, en die my op 't denkbeeld brachten – i którzy uświadomili mi, dat wy Europeanen – że my, Europejczycy, hoeveel hulpmiddelen ons ook ten-dienste stonden – niezależnie od tego, ile mieliśmy do dyspozycji środków, dikwyls – en niet vergelykender-wyze alleen – często – i to nie tylko w porównaniu, verre ten-achteren staan – jesteśmy daleko w tyle, by de arme pariah's – za biednymi pariasami, die van de wieg af hadden te stryden – którzy od kołyski musieli walczyć, met kunstmatig-onbillyke terugzetting – z sztucznie niesprawiedliwą degradacją, en 't zot vooroordeel tegen hun kleur – i głupim uprzedzeniem przeciwko ich kolorowi skóry).

      Maar mevrouw Slotering was eens-voor-al gevrywaard voor fouten in 't hollandsch, omdat ze nooit anders dan maleisch sprak. (Ale pani Slotering była raz na zawsze wolna od błędów w holenderskim, ponieważ nigdy nie mówiła inaczej niż po malajsku; maar mevrouw Slotering – ale pani Slotering, was eens-voor-al gevrywaard – była raz na zawsze wolna, voor fouten in 't hollandsch – od błędów w holenderskim, omdat ze nooit anders dan maleisch sprak – ponieważ nigdy nie mówiła inaczej niż po malajsku). We zullen haar later te zien krygen, als we met Havelaar, Tine en kleinen Max thee-drinken in de voorgalery der adsistent-residentswoning te Rangkas-Betoeng, waar ons reisgezelschap, na lang hotsen en stooten, eindelyk behouden aankwam. (Zobaczymy ją później, kiedy z Havelaar, Tine i małym Maxem będziemy pić herbatę w przedniej galerii domu zastępcy rezydenta w Rangkas-Betoeng, gdzie nasza grupa podróżna po długich wybojach i wstrząsach w końcu bezpiecznie dotarła; we zullen haar later te zien krygen – zobaczymy ją później, als we met Havelaar, Tine en kleinen Max thee-drinken – kiedy z Havelaar, Tine i małym Maxem będziemy pić herbatę, in de voorgalery der adsistent-residentswoning te Rangkas-Betoeng – w przedniej galerii domu zastępcy rezydenta w Rangkas-Betoeng, waar ons reisgezelschap – gdzie nasza grupa podróżna, na lang hotsen en stooten – po długich wybojach i wstrząsach, eindelyk behouden aankwam – w końcu bezpiecznie dotarła).

      De resident, die slechts was meegekomen om den nieuwen adsistent-resident in zyn ambt te bevestigen, gaf den wensch te kennen nog dienzelfden dag naar Serang terugtekeeren. (Rezydent, który przyjechał tylko po to, aby potwierdzić nowego zastępcę rezydenta na jego stanowisku, wyraził życzenie powrotu do Serang tego samego dnia; de resident – rezydent, die slechts was meegekomen – który przyjechał tylko, om den nieuwen adsistent-resident in zyn ambt te bevestigen – aby potwierdzić nowego zastępcę rezydenta na jego stanowisku, gaf den wensch te kennen – wyraził życzenie, nog dienzelfden dag naar Serang terugtekeeren – powrotu do Serang tego samego dnia).

      Omdat. Hy. (Ponieważ. On.; omdat – ponieważ, hy – on).

      Havelaar betuigde insgelyks bereid te zyn tot allen spoed… (Havelaar również wyraził gotowość do wszelkiej pośpiechu; Havelaar betuigde – Havelaar wyraził, insgelyks bereid te zyn – również gotowość, tot allen spoed – do wszelkiej pośpiechu).

      Het. Zoo. Druk. Had. (…miał tak dużo do zrobienia; het – to, zoo druk – tak dużo, had – miał).

      …en de afspraak werd gemaakt, dat men daartoe over een half uur in de groote voorgalery der woning van den Regent zou by-eenkomen. (i umówiono się, że spotkają się za pół godziny w dużej galerii domu regenta; en de afspraak werd gemaakt – i umówiono się, dat men daartoe over een half uur – że spotkają się za pół godziny, in de groote voorgalery der woning van den Regent – w dużej galerii domu regenta, zou by-eenkomen – spotkają się).

      Verbrugge, hierop voorbereid, had reeds voor vele dagen aan de Distriktshoofden, den Patteh, den Kliwon, den Djaksa, den belasting-kollekteur, eenige mantries, en voorts aan alle inlandsche beambten die deze plechtigheid moesten bywonen, last gegeven zich op de hoofdplaats te verzamelen. (Verbrugge, przygotowany na to, już od wielu dni polecał naczelnikom dystryktów, Pattehowi, Kliwonowi, Djaksa, poborcy podatkowemu, kilku mantries oraz wszystkim innym lokalnym urzędnikom, którzy musieli uczestniczyć w tej uroczystości, zebrać się na głównym placu; Verbrugge, hierop voorbereid – Verbrugge, przygotowany na to, had reeds voor vele dagen – już od wielu dni, aan de Distriktshoofden – naczelnikom dystryktów, den Patteh – Pattehowi, den Kliwon – Kliwonowi, den Djaksa – Djaksa, den belasting-kollekteur – poborcy podatkowemu, eenige mantries – kilku mantries, en voorts aan alle inlandsche beambten – oraz wszystkim innym lokalnym urzędnikom, die deze plechtigheid moesten bywonen – którzy musieli uczestniczyć w tej uroczystości, last gegeven zich op de hoofdplaats te verzamelen – polecił zebrać się na głównym placu).

      De Adhipatti nam afscheid, en reed naar zyn huis. (Adhipatti pożegnał się i pojechał do swojego domu; de Adhipatti – Adhipatti, nam afscheid – pożegnał się, en reed naar zyn huis – i pojechał do swojego domu). Mevrouw Havelaar bezag haar nieuwe woning, en was er zeer mee ingenomen, vooral omdat de tuin groot was, 'tgeen haar zoo goed voorkwam voor kleinen Max die veel in de lucht moest. (Pani Havelaar obejrzała swój nowy dom i była z niego bardzo zadowolona, zwłaszcza że ogród był duży, co bardzo odpowiadało małemu Maxowi, który potrzebował dużo przebywać na świeżym powietrzu; mevrouw Havelaar – pani Havelaar, bezag haar nieuwe woning – obejrzała swój nowy dom, en was er zeer mee ingenomen – i była z niego bardzo zadowolona, vooral omdat de tuin groot was – zwłaszcza że ogród był duży, 'tgeen haar zoo goed voorkwam – co bardzo odpowiadało, voor kleinen Max die veel in de lucht moest – małemu Maxowi, który potrzebował dużo przebywać na świeżym powietrzu). De resident en Havelaar waren naar hun kamers gegaan om zich te verkleeden, want by de plechtigheid die er plaats hebben zou, scheen het officieel voorgeschreven kostuum een vereischte te wezen. (Rezydent i Havelaar poszli do swoich pokoi, aby się przebrać, ponieważ na uroczystości, która miała się odbyć, oficjalny strój wydawał się być wymagany; de resident en Havelaar – rezydent i Havelaar, waren naar hun kamers gegaan – poszli do swoich pokoi, om zich te verkleeden – aby się przebrać, want by de plechtigheid die er plaats hebben zou – ponieważ na uroczystości, która miała się odbyć, scheen het officieel voorgeschreven kostuum een vereischte te wezen – oficjalny strój wydawał się być wymagany).

      Rondom het huis stonden honderden menschen, die of te-paard den wagen van den resident hadden begeleid, of tot het gevolg der saamgeroepen Hoofden behoorden. (Wokół domu stały setki ludzi, którzy albo konno towarzyszyli