ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ. Акмал Саидов

Читать онлайн.
Название ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ
Автор произведения Акмал Саидов
Жанр
Серия
Издательство
Год выпуска 0
isbn



Скачать книгу

шоири Іофизнинг девонини мутолаа їилган Гёте унинг шеъриятидан ўоят таъсирланади. Ана шу таъсирот натижаси сифатида аста-секин «Ўарбу Шарї девони» юзага келади. Висбаденда Гёте банкир Йоіанн Йоахим Виллемернинг асранди їизи – 29 ёшида турмушга чиїїан Марианна билан танишиб, унга Іофиз девонининг таржимасини таїдим этади. Улар орасидаги дєстлик ришталари тез орада кучли муіаббатга айланади. Икки єртада їизўин хат ёзишиш бошланади. Мактубларнинг аксариятини ишїий мавзудаги шеърлар ташкил этарди. Асли шоиртабиат бєлган Марианна кучли іис-туйўулар таъсири остида шоирлик їобилиятини іам намоён этади. Орадан йиллар єтиб, Гётенинг «Ўарбу Шарї девони»даги камида 4 та шеър шоира їаламига мансуб эканлиги маълум бєлди.

      1816 йилда Кристиане иккинчи марта сакта (мияга їон їуйилиши)ни бошидан кечиради. Бунинг оїибатида уремия7  содир бєлиб, беваїт вафот этади. Орадан йил єтгач, Август фон Гёте 20 ёшли барон їизи Оттилия фон Погвишга уйланади. Ёш келин-куёв Гёте хонадонига янги іаёт нафасини олиб келади. Іадемай неваралар: Валтер (1818), Вольфганг (1820) ва Алма (1827) туўилади.

      Гёте табиатшунослик соіасидаги тадїиїот ишларини давом эттира бориб, 1817 йилда «Морфологияга доир» ва «Табиатшунослик, хусусан морфологияга доир» асарларини яратади. 1819 йилда «Ўарбу Шарї девони» босилиб чиїади. «Виліелм Майстернинг саёіат йиллари» (1821) кенг китобхонлар оммасини їамраб ололмаган бєлса-да, ушбу асар Эдуард Мёрике, Адалберт Штифтер, Готфрид Келлер іамда Іерманн Іессе ва Петер Іандке сингари атоїли шоир ва ёзувчилар томонидан іам севиб єїилганлиги айни іаїиїат.

      Мазкур асар иловасида Гёте жаіон адабиёти тушунчасига алоіида тєхталиб єтган. Даріаїиїат, у бунга тєла іаїли эди, чунки єзи жаіон матбуотини мунтазам єїиб, кузатиб борар, Скотт, Байрон, Бальзак, Гюго, Мериме, Дидро, Волтер сингари жаіон адабиёти намояндаларининг дурдона асарларини севиб мутолаа їилар эди. Шу єринда яна бир іаїиїатни айтиб єтиш зарурдек туюлади, яъни агар Гёте жаіон халїлари адабиётидан баіраманд бєлмаганида эди, у «Фауст»дек шундай мазмунан теран ва шаклан мукаммал буюк асарни ярата олмаган бєларди, дейиш мумкин.

      1823 йил кексайиб їолган Гёте іаётида икки муіим воїеа билан характерланади: Биринчиси, Ваймарга келган Эккерманн Гётенинг котиби сифатида иш бошлайди. Иккинчи воїеа шуки, Марийнбаддаги ёзги даволаниш чоўида 74 ёшли шоир 19 га кирган їиз Улрика фон Леветцовни яхши кєриб їолади. Мазкур севги їиссаси «Марийнбад элегияси»да єз ифодасини топган. Ноябр ойида оўир бетоб бєлиб ётган Гёте іузурига етиб келган дєсти Целтер унинг дарди ишї эканлигини іис этиб, беморга єзининг янги ёзган шеърларидан єїиб беради. Декабр ойи єрталарида Гёте соўайиб, яна ишга шєнўийди.

      Умрининг сєнгги йиллари

      (1823 – 1832)

      1825 йил 5 ноябрда Гётенинг Ваймарга келганига эллик йил тєлади. Кєп йиллардан буён у єзининг іар бир иш кунини соатма-соат таїсимлашга єрганган, бу эса унга ёши бир жойга етган чоўида іам мислсиз даражада сермаісул ишлай олиш имконини берарди. Албатта у кундалик ёзиб боришни іам іеч канда їилмас