ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ. Акмал Саидов

Читать онлайн.
Название ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ
Автор произведения Акмал Саидов
Жанр
Серия
Издательство
Год выпуска 0
isbn



Скачать книгу

іам эди.

      Гёте герцогнинг олий маїомдаги маслаіатчилар кенгаши іисобланган «махфий консилиум» таркибида махфий маслаіатчи лавозимида зєр ўайрат билан ишга киришади. Жеймс Кук єзининг дунё бєйлаб учинчи саёіатига отланаётган, Адам Смит «Халї фаровонлигининг табиат ва сабаблари» іаїида бош їотираётган іамда Америка Їєшма Штатлари єз мустаїиллигини эълон їилган бир пайтда улуў шоир ихтиёрий равишда кичкинагина герцогликдаги йєл їурилиши, уч далалик алмашлаб экиш тизимига ихтисослашган хєжалик ва давлатдан їарздорлик сингари муаммолар билан шуўуллана бошлайди. Шу билан бирга шеър ёзишни іам унутмайди.

      «Іарцга їишки саёіат», «Инсоният саріадлари», «Илоіиёт» сингари буюк шеърлар їаторида у фрау фон Штайнга іам ажойиб шеърий мактублар битади, сарой іамда Ваймар іаваскорлар театри учун асарлар яратади. «Ифигения» (1779)нинг илк варианти, «Торквато Тассо» (1780) ва бошїа асарлар шулар жумласидандир.

      1777 йил 8 июнь куни унинг синглиси Корнелия кєзи ёриш чоўида оламдан єтади. 1782 йилнинг май ва июнь ойлари шоир учун бирин-кетин ўам ва шодлик олиб келади: 25 май куни отаси вафот этади, 2 июнь куни у Хотин-кизлар майдонида єзи учун ажратилган салобатли уйга кучиб єтади, 3 июнь куни эса император Йозеф II томонидан берилган дархон ёрлиўини їабул їилиб олади.

      Бирої уни беіад бахтиёр їилган нарса бутунлай бошїа бир воїеа эди: 1784 йилнинг 27 март куни у єша пайтга їадар фаїат іайвонларда кузатиб келинган єрта жаў суяги одамзодда іам мавжудлигини аниїлайди. Бирої унинг бу кашфиёти Кассел, Гёттинген ва Лайденлик йирик мутахассислар томонидан инкор этилади.

      Шеърият билан бир їаторда Гёте нафаїат анатомия, балки петрификация (тошга айланиш) жараёнига іам їизиїади, у тоў жинслари намуналарини иштиёї билан йиўа бошлайди (шоир вафотидан сєнг ундан 18 минг маъдандан иборат коллекция мерос їолган). Унинг оптикага бутун умр бєйи їизиїїанлиги асарларида іам єз ифодасини топган. Палеонтология ё метеорология соіалари бєладими, іайвонлар ёки єсимликлар метаморфозаси5  бєладими, буларнинг барчаси іамиша шоирнинг диїїат марказида бєлган.

      Италияга саёіат

      (1786-1788)

      «Энди тан олиб айта оламанки», деб ёзган эди Гёте 1786 йилнинг 3 ноябрида Карл Августга йєллаган мактубида, «авваллари биронта лотинча китобни, Италия єлкаси тасвирланган биронта расмни іам кєрмаган эдим. Ушбу мамлакатни кєришга бєлган кучли иштиёї мана, ниіоят амалга ошиб, дєстларим ва ватаннинг бениіоя азиз эканлигини дилдан іис этиб, энди їайтишни ихтиёр їилмоїдаман.»

      Венецияда икки іафта тургач, ниіоят у Римга етиб боради. Іамроілари рассомлар бєлиб, Йоіанн Филипп Мёллер номи остида у іам гєё рассом їиёфасида улар билан бирга юрарди. Гёте єзи билан іали тугалланмаган драмалари – «Ифигения», «Тассо», «Эгмонт» ва «Фауст» їєлёзмаларини олволган, уларни сафар давомида ёзиб тугатишни мєлжаллаган эди. Айни чоўда, єзининг рассомлик ишларини такомиллаштиришни іам кєзлаганди. Іаїиїатан іам Гётенинг