Матурлык. Амирхан Еники

дә җиңел түгел. – Аның тавышы калтыранып куйган кебек тоелды миңа. – Без, хатыннар, мондый чакта үзебез дә газапланабыз. Кешенең хәленә керәсе, аны юатасы килә. Ләкин ничек итеп? Бер яхшы сүз белән генә булмый бит?

      Нәрсә бу? Нигә кирәк болар? Үзенчә кызгануы, юатырга теләвеме инде бу?.. Ләкин юкка гына, бичара, үзен көчләп маташа… Миңа кирәкми боларның берсе дә, кирәкми… Менә шулай тик кенә, тын гына утырырга да утырырга!.. Аннан вакыт җиткәч кузгалырбыз, кайтып җиткәч, баш иеп, бер-беребезгә тыныч йокы теләп аерылышырбыз. Безнең өчен реаль чынлык шул бит инде. Нигә бу кайгы уртаклашкан булып утыру? Кирәкми, акыллым, минем сиңа үпкәм юк… Әмма ләкин Зөһрә ханымның җаны чынлап та тыныч түгел иде, ахрысы, чынлап та нидер аны борчый иде булса кирәк… Күпмедер сүзсез тынып утыргач, ул эчке дулкынлануын сиздергән тавыш белән, әмма нәкъ якын кешесенә дәшкәндәй бик үз итеп, миңа болай диде:

      – Телисезме, мин сезгә берәүнең башыннан кичкән… кызыклы бер тарихын сөйлим. Тыңлыйсыгыз киләме?

      Нинди тарих, ни өчен миңа сөйләмәкче – бер дә төшенә алмыйм. Гомумән, бернинди тарих та, чёрт та тыңлыйсым килми минем… Ләкин… ул әйтә бит моны! Мөмкинме соң?

      – Сөйләгез, – дидем, – мин тыңлыйм, – дидем.

      – Шулаймы? Ярый алайса! – Зөһрә ханым, тын җыйгандай, бер сулап куйды. – Тик сөйләү минем өчен, һай, авыр булачак, чөнки ул минем… үз тарихым. Моңарчы әле аны беркемгә дә, ишетәсезме, беркемгә дә сөйләгәнем юк иде. Ә менә сезгә, ят ир кешегә, нигәдер сөйлисем килеп китте… Мин бит сезгә ышанам, бигрәк тә минем хәлемне дөрес аңларсыз дип ышанам… Ах, аңласагыз иде сез!.. Бик әһәмиятле бу минем өчен… Ләкин, сөйли белмәсәм, сез гаеп итмәссез инде, ярыймы?

      – Борчылмагыз, Зөһрә ханым, сөйләгез, мин сезне, шаять, аңлармын.

      – Тик менә ничек башлап китәргә? – Ул кыюсыз гына елмайды, ни өчендер чәчләрен рәтләгән булды. – Бүген вакыт та соң инде, сөйләп бетерергә өлгермәм…

      – Мин сезне һәр кич шушы урында тыңларга әзермен, – дидем мин, әллә аны, әллә үземне рухландырырга тырышып.

      – Әйе, тарих озын, белмим, ничек ерып чыгармын, –диде ул, үзалдына әйткәндәй, аннан аз гына уйланып торды, тирән зәңгәр күзләре белән миңа нидер сынап бер карап алды һәм тамак кыргандай итте дә акрын гына сөйләп китте. Башта ул дулкынланудан тотлыгыбрак сөйләде, ләкин бераздан тынычланып, эзгә төште – ягымлы тавыш белән ашыкмыйча гына сөйләгән сүзләре, тугай чишмәсе кебек, үз җае белән генә ага башладылар.

      Бу аның башыннан кичкән мәхәббәт тарихы иде. Үзе әйткәнчә, ул менә бүгенге кичне генә бетмәде… Безгә берничә тапкыр очрашырга һәм хикәяне дәвам итәр өчен шушы тауга менәргә туры килде.

      Мин үземнең шәхси тормышымны Зөһрә ханымга сөйли алмадым – гаять авыр эш иде ул минем өчен… Ә менә Зөһрә ханым үз башыннан кичкәннәрне сөйләгәч, мин, ничектер, бәхетсезлегемне яңадан һәм аеруча тирән сизгән кебек булдым. Әлбәттә, вакыйгалар бер-берсенә якын да килми, ләкин эчке мәгънә ягыннан билгеле бер уртаклык бар дияр идем. Хәер, алдан нәтиҗә ясаганчы, иң элек Зөһрә ханымның хикәясен тыңлыйк.

VII

      Зөһрә ханым сүзен болай дип