Triomf. Marlene van Niekerk

maak eers hier klaar,” sê Lambert.

      “Nee, als reg,” sê hy, “sien julle netnou.”

      In die verbygaan gee hy vir Molletjie ’n kloppie op die skouer. Sy skraap haar keel.

      “Brood en melk,” sê sy.

      Pop trek die kar onder die afdakkie uit. Hy vat vir Treppie na die Chinese toe in Commissionerstraat, soos wat hy baie dae doen, maar dit voel anders.

      Met die terugkom oor die brug, die treinspore daar onder, kry hy skielik ’n gevoel lat iets gaan gebeur.

      Oor die brug draai hy in Braamfontein toe. Hulle toet vir hom, die taxi’s, maar hy druk deur. Hy parkeer in Jorissenstraat by ’n meter.

      Hy verstaan nie wat hy daar soek nie. Hy soek niks. Hy wil net die gedruis om sy skouers voel en vir die mense se gesigte kyk.

      Hy gooi twintig sent in die meter. Een, twee, drie treë stap hy op die sypaadjie. Dan staan hy stil. Hy kyk.

      Die mense maak oop voor hom en weer toe agter hom waar hy op die sypaadjie staan. Hy voel hoe skuur hulle teen hom verby. Al die vreemde, haastige mense.

      Iemand skud ’n blikkie voor sy neus. Pop gooi twintig sent daarin en kry ’n stickertjie van die Blinde-vereniging op sy hemp voor.

      Die mense verkoop groente en goed op die sypaadjie. Pop sien mango’s. Skielik kry hy verskriklik lus vir ’n mango. Sy mond skiet vol water. Hy stap vinnig weg. Dan draai hy om en stap terug. Hy koop ’n mango vir vyftig sent. Hy ruik daaraan, en die reuk kom terug van ver af. Na vars lakens, dis waarna ’n mango se skil altyd vir hom geruik het. Vars lakens wat op die plaas in die son hang, voor hulle gestryk word.

      Hy staan eenkant toe op die sypaadjie. Effens vooroor buig hy oor die voortjie en hy hap in die mango. Hy trek die skil met sy tande af om by die vleis te kom.

      Hoekom koop hulle nooit mango’s einde van die maand nie?

      Hy kry die mangovleis se lê beet, so snaaks dwars op die plat kant van die pit. Die drade sit tussen sy tande vas en die mense stamp aan hom waar hy eet. Hy spoeg die skil uit, stukkie-stukkie voor sy voete. Tot hy die pit eenkant heel in sy mond kan steek en die sagte mangomurgies uit die vesels kan suig.

      Toe kyk Pop vir die pit in sy hand en toe kyk hy vir ’n weggooiplek. Hy sien ’n bloudraadmandjie aan ’n paal. Hy smile. Lékker was dít nou. Hy gooi die pit weg.

      Hy vee sy mond aan sy hempsmou af en sy hande aan sy broekgat en toe haak hy stadig sy kruisbande met sy duime ’n bietjie reg op sy skouers. Hy voel die gevoel wat hy die oggend voor die spieël gekry het. Dit sit nou diep. Hy staan ’n rukkie so met sy duime in sy kruisbande gehaak. Hy verstaan die gevoel. Dis of twee oop, warm hande hom voor in sy bors en agter tussen sy blaaie, ónder sy vel, in sy vleise in, teenaan sy beendere vashou. Lank staan hy so en voel die gevoel en glimlag by homself. Tot iemand hier voor sy voete sê: “Please, boss. Asseblief, baas!”

      Pop sien dis ’n swart man met een been. Die man se een broekspyp is ingevou net bokant die knie. Die ingevoude pyp hang slap tot net onder die boud.

      Pop haal twintig sent uit en gooi dit in die man se kep.

      “God bless you, sir,” sê die bedelaar.

      “You too,” sê Pop.

      Toe hy opkyk, sien hy Ithuba se stalletjie. Lambert lees altyd uit die koerant hoeveel dié of daai gewen het. Weduwees, poskantoorklerke, boemelaars.

      Hy voel in sy sak na die vyfrandnoot. Mol het gesê brood en melk. En nou het dit al klaar ’n duur oggend geword. Hy dag: Ag, wat. Hy koop een kaartjie en sit dit op die toonbank om te krap. Die swart vrou moet eers vir hom verduidelik waar. Sy glimlag so breed vir hom soos hy nog nooit ’n swart vrou vir hom sien glimlag het in Triomf nie. Sy glimlag breed en sy sê vir hom: “It’s all right, dear, just go right ahead,” en: “Maybe it’s your lucky day today,” en: “Don’t worry, the others must wait their turn.”

      Almal swart manne in pakke agter hom in die ry. En wraggies, drie vywe. En hy koop nog ’n kaartjie. En wraggies, drie twintigs! “Watch this old bugger, he’s on a roll,” hoor hy een agter hom sê. En hy voel so aan sy kruisbande toe die vrou sy geld uittel. “Come on, be a devil,” sê sy vir hom. Hy wens Treppie was hier. Of Lambert. “Come on, once more, you can’t lose any more,” sê sy. En hy koop nog een kaartjie. Mapstieks, drie vyftigs! “Now you must buy twenty-five tickets and carry on,” sê iemand van agter af. Maar hy’s klaar. Dit was goed genoeg. Drie keer geluk gehad. Hy wag vir die vrou om sy geld uit te tel. Hy sit dit by die ander in sy sak. Hy weet nie eers hoeveel hy altesame het nie. “Have a nice day, sir!” sê sy. En toe hy omdraai, vat ’n groot swart man sy skouer styf vas en sê: “Hey, well done, old man, wish me luck now.”

      “I wish you luck,” sê Pop en hy smile vir die swart man, en die gevoel in sy vleise loop soos warm stroop in sy bene se murge af tot in sy voete.

      Hy kry eers nie vir Molletjie aan die gang nie. Sy hand bewe. Dan vat sy, en weg is hy. Met die gedruis om hom. Van naby is dit ’n getoet en ’n gedoente. Blok om. Smitstraat, onder die brug deur. Carolinestraat uit tot in Ontdekkers, huis se kant toe.

      Hy sal niks sê nie. Vanaand wys hy hulle. Mens moenie jou geluk verkondig nie. Hy sal nog dink wat. Miskien die inry. Miskien ’n ordentlike bottel brandewyn. Of nee. Nie haastig wees nie. Dit sal kom. Soos alle dinge op ’n goeie dag.

      Hy ry by Ponta do Sol verby en stop by Shoprite vir brood en melk. Tussen die rakke voel dit vir hom nuut. Hy kan alles koop wat hy wil. Hy haal sy geld uit en tel: vier en sewentig rand en ’n paar sente. Hy sit dit terug in sy sak in ’n rolletjie en hou sy hand in sy sak om die rolletjie.

      ’n Blik ham? ’n Paar blikkies boeliebief, sardiens? Hy’s al so teë van polonie en goue stroop. Of hy kan hier langsaan na Roodt-Broers Veertig Jaar Vleistradisie gaan en biltong en droëwors koop.

      Pop glimlag. Nee, hy sal net die brood en melk koop.

      Dit moet meer van ’n díng wees wat hy met die geld doen. Van ver af voel hy ’n gedagte aankom. Dit hinder-hinder hom ’n rukkie voor hy kan uitmaak wat dit is. O ja, Lambert. Lambert se verjaarsdag. ’n Nuwe broek vir Lambert.

      Nee. Dan baat dit net één van hulle. Dit moet vir almal wees, vir álmal sáám. En dit moet meer wees as ’n ding wat gekoop word en klaar. Dit moet ’n ding wees wat gebéúr.

      By die huis sien hy hoe kyk Mol vir hom. So ’n reguit kyk. Vroeër sou sy gesê het: En toe Pop, wat’s dit met jou lat jy so smile?

      Nou glimlag hy maar net vir haar reg in haar reguit gesig in.

      Wag jy maar net, Mol, dink hy, voor hierie dag om is gaan jy ok smile.

      Toe loop hy agterom om vir Lambert te kry. Die vier wieldoppe lê netjies geverf en droog word in die son.

      Flossie staan hier agter in die jaart op bakstene. Hy kry vir Lambert besig om haar agterruitjie te plak om te spraypaint. Hy doen elke dag ’n stukkie. Hy sê vir hom hy moet haar spuit en klaarkry lat sy mooi gelyk uitkom, maar hy sê dit werk op sy senuwees, hy moet dink tussenin.

      Lambert het groot planne met Flossie. Dit moet hulle “long distance vehicle” word, sê hy. Lat Treppie self met Molletjie heen en weer na die Chinese kan ry.

      Flossie se sitplekke, sê hy, moet oorgetrek kom met ligblou mock leather om te pas by die midnight blue wat hy haar gaan spray. Hy’s nou eers besig met die onderlaag. En dis geel. Baie geel. Hoe dit ooit moet blou word, weet hy nie. Maar hy sê maar niks, al dink hy hulle moet liewer vir Flossie gebruik vir spaarparte vir Molletjie. Want Lambert moet net besig bly. As hy besig bly, is hy okay.

      “Kom,” sê Pop vir Lambert, “kom ons gaan fix nou eers daai posbus van ons.”

      “Raait,” sê Lambert, “ek het ’n plan opgetrek.” Hy haal ’n stuk papier uit sy shorts se sak. Daar’s ’n tekening op van ’n ding wat lyk soos ’n tent wat bo en onder die grond en rondom met toue vas is. Asof