Waar is die kleure heen?. Louisa du Toit

gordyne in hulle huis is almal lank. Stowwerige, swaar fluweelgordyne wat in hulle diep voue die verloop en fluisteringe van menselewens verborge hou. Hy besef nou dat hy deur Minah meer volledig leer verwerp het as wat hy sou wou toegee. Die hekel aan kleindoenery, die verwerping van nagemaakte dinge het hy van haar. As hy egter maar meer van haar aanvaarding gehad het. Sy kan so skynbaar moeiteloos bo-oor ’n vertroebeling leef.

      As dit so is dat Henk en Laura van mekaar hou, moet hy in staat kan wees om dit te aanvaar. As dit so moet wees dat Fiona Collins hier kom werk, moet hy nie bevooroordeeld optree nie. Miskien moet mens jou eie hart tot op so ’n uiterste punt kan verloën. Maar hierdie voornemens bring nie sommer rus in sy ontstemde gemoed nie. Laat ek maar erken, dink hy terwyl hy sy hande tot vuiste in sy broek­sakke voel bal, dat ek nooit weer ’n heel mens was sedert die affêre met Piet en Laura nie.

      Buite die venstervlak lê die hoofstraat van Sederburg. Hoe goed het hy die dorp leer ken, elke mens en elke gebou. Hy kyk na die vergeelde bankgebou daar oorkant, wat destyds die enigste flitsende neonlig gehad het. Ouers het saans gaan stap of ry om dit vir hulle kindertjies te wys. En daar, skuins anderkant een van die handvol verkeersligte, is die garage waarheen Piet se motor ingesleep was. Die Sederburgers het saamgedrom en gekyk … ’n rilling het deur die dorp getrek.

      Daar is die juwelier waar hy en Laura die verloofring uitgesoek het, voordat Piet tussenbeide gekom en haar weggesteel het. En tot vandag toe wil hy wat Meyer Bronkhorst is, nog graag uitvind: wat doen ’n man met ’n tweedehandse verloofring? Is daar ’n geheime prosedure waarvan hy nie weet nie, ’n soort etiese ooreenkoms, waarvolgens jy so ’n ring onder die toonbank deur kan teruggee sodat dit gepoets en weer as nuut uitgestal kan word? Nee, dis tog nie moontlik nie. En om dit te verkoop – watter nooi sal ’n ander se weggooigoed wil aanvaar?

      Weggooigoed; dit lê tuis in ’n laai. Hy en Mie het nie eers ’n brandkluis nie. Daar roer niks in sy gemoed as hy die stukkie vakmanskap teenkom terwyl hy soek na man­sjetknope of ’n dasspeld nie. Hy krap dit eenkant toe weg. Dis soos ’n koerant wat jy klaar gelees het en wat geen nuuswaarde meer vir jou besit nie. Hy het hom doelbewus aangeleer om so met daardie ring om te gaan. Laat dit lê. Laat dit vergete raak, saam met alles wat kosbaar is. Ha-ha-ha. Dalk kan hy sake doen met ou Henk.

       Koop die ding, man, ek gee jou ’n groot afslag. Laura sal nie omgee nie, sy was gewoond om dit aan haar vinger te hê … soos uitgetrapte skoene, jy weet.

      Beswaard drentel Meyer terug na sy lessenaar toe. Al voel hy vanmôre so lusteloos, tel hy tog sy een groot seë­ning: dat hy hou van sy werk, dat hy gelukkig is daarin. Syfers. Kontroleerbaar, anders as hierdie warnet van mens­­like gevoelens. Selfs al bereik finansiële boeke jou in die deurmekaarste toestand, kan jy orde daaruit skep. Jy samel al die nodige stukke in en selfs al skeel daar net ’n sent, kan jy deur die nag werk om dit te vind.

      Vanoggend sal hy egter nie konstant kan werk as hy nie eers dit afgehandel het wat op sy gemoed druk nie. Tot dusver het hy daarteen geveg, maar nou vra hy vir Madge om Laura vir hom op die lyn te kry. Hy besluit om streng net oor een saak te praat; Madge sal buitendien die ore spits.

      Dis Laura self wat antwoord. Hy visualiseer haar so duidelik, daar in die afskeepkantoortjie, eintlik net ’n soort afskorting, omring deur materiaalmonsters en meubelstukke. Soms is dit Josef of een van die handlangers wat die telefoon beantwoord, wanneer sy met klante besig is.

      “Laura? Meyer.”

      “So hoor ek.”

      “In verband met Josef. Dit spyt my dat ek Saterdag te haastig was om oor hom te gesels.”

      “Ja?” Dis duidelik dat sy die ongepoetsheid van Saterdagmiddag nog nie vergeet het nie; hy kan haar seker ook nie verkwalik nie. En hoe kan sy hom glo dat hy te besig was … terwyl hy sy ferweelbaadjie aangehad het, die een wat sy destyds saam met hom uitgesoek het en waarvan sy gesê het: “As jy dit aantrek, mag jy nooit kwaai of haastig of besig wees nie, hoor.”

      “As dit vir jou lyk asof hy uitsak, moet hy ophou werk. Ek sal nog steeds sorg vir sy salaris, as die besigheid dit nie kan bybring nie. Tot tyd en wyl daar ander reëlings getref kan word, pensioen byvoorbeeld. En sy medies.” Hy praat vaag. Die klein besigheid is nie sterk genoeg om groot mediese uitgawes te dra nie, daar sal na ’n staatshopsitaal gekyk moet word.

      “Ek sal die woord pensioen liewer nie voor hom noem nie.”

      “Ag, noem dit dan wat jy wil. Maar hou hom dop. Sy vrou sê hy is vergeterig. Maak tog saans seker dat hy gesluit het.”

      “Dis gaaf dat jy nou daaraan begin dink het. Wat my betref, dis dinge waarmee ek al leer saamleef het.”

      Hy besluit om hom nie te vererg nie. Hy probeer rasioneel oor haar suurderigheid dink. Sy het seker rede … dat hy so ongeërg was teenoor die probleme van die winkel. En om sy humeur te verloor, sal weer eens dalk net aan haar demonstreer dat hy nog kan omgee. Wat nie waar sal wees nie.

      “Dan is dit in orde, Laura. Dankie. Tot siens.” Hy gee haar nog ’n oomblik geleentheid om verder te reageer, leiding in die gesprek te neem. Maar sy volg dit nie op nie, sê ook bloot net tot siens. Sy hand bly nog om die gehoorbuis geklem. En nou voel hy nog steeds nie ligter nie, besluit Meyer.

      Dis min of meer ook die trant van Laura se gedagtes toe sy van die telefoon wegdraai. Sy skuif dwars in haar lessenaarstoel en kyk deur die venster na die peperboom langs die ingang. ’n Dankbare koeltetjie vir menigeen wat die winkel besoek. Die geur van die boom, veral as dit deur die son gestowe word, sal haar altyd herinner aan die eerste kennismaking met die Bronkhorste. Toe sy nog Meyer se beminde was.

      “En dis nou my en my broer Piet se goue eier,” het hy haar bekend gestel aan die onderneming wat hulle kortweg, en ietwat ten onregte, die “Winkel” noem.

      Sy het al danig baie van die “Piet” gehoor, en was bra nuuskierig om hom te ontmoet. Met die suster, Susara, ma van twee tienderjarige kinders, het sy reeds kennis gemaak, en was nie baie geïmponeer nie. ’n Goedkoperige soort, so anders as die ma, wat deur die kinders snaaksweg “Mie” genoem word. Sy het gewonder hoe die oorlede pa was, en of die suster dalk meer na hom aard.

      Piet was egter vir ’n paar dae na Johannesburg om persoonlik materiaalaankope te doen. Hy dra die winkel nogal sterk op die hart, het Meyer haar verseker.

      Dit was ’n vreemde besoek, daardie eerste besoek aan Sederburg vanaf die universiteit waar sy en Meyer studente was. Dit het ’n eienaardige kwaliteit gehad. Alles was kleiner as waaraan sy as stadskind gewoond was; behalwe die huise en persele, natuurlik. Groot watererwe, soos dit genoem word. En tog was daar in die dorp onderliggende lewensruimte. Sy moes sien en glo: mense wat in die stad sou uitsak vanweë hulle rariteit, word hier aanvaar met hulle rariteite en al. Oom A kan ’n korrelkop wees, en hulle beskinder hom groen en geel, maar almal spring nogtans op aandag as oom A die winkel binnekom. Tant B is ’n skinderbek en almal weet dit, maar niemand vermy haar daarom nie, want sy bly ten slotte ’n lekker geselser.

      En, o, die buitewêreldse atmosfeer in die huis van Mie Bronkhorst. Sy is ’n soort anachronisme, sy hoort nie hier op Sederburg nie. Sy is nie ’n kleinburgerlike, selfs nie burgerlike tipe mens nie; eerder is daar ’n soort adel aan haar. Nie gepoleerd nie. Sy sou ’n slonsige, traak-my-nie-agtige barones kon uitmaak wat asketies in ’n kasteel leef. Stof vir ’n Gotiese roman. ’n Mens so verstrooid onafhanklik as wat jy jou kan indink, maar ’n mens met ruimte in haar hart vir andere. Wat ’n teenspoed dat sy vir Minah Bronkhorst nie meer vryelik aan huis kan besoek nie. Wanneer sy gaan, probeer sy dit maar tydens werkure reël, sodat Meyer nie tuis moet wees nie.

      Meyer … sy druk haar hande teen haar brandende wange vas.

      Waarom presies het hy pas gebel? Net om te sê sy moet saans seker maak dat dit toegesluit is? Of wou hy dit by haar tuisbring dat hy ook goed op hoogte is met Josef se toestand? Dit laat haar ongemerk glimlag: sy weet reeds alles … dat Meyer Saterdagaand by Josef en Sylvia aan huis was. Hy het beslis in die loop van daardie dag eers uitgevind wat gaande is. Waarom anders sal hy op ’n Saterdagaand daar besoek gaan aflê?

      Sy skrik op toe die handlanger haar kom roep. “Mevrou, Josef het ’n