Waar is die kleure heen?. Louisa du Toit

eerder as deur besit.”

      Dalk stem hy saam, dink Meyer. Dalk was daar ’n tyd toe hy liewer sou wou besit en onedel bly, as verloor en veredel. Maar dalk stem hy nou saam.

      Minah haal die deksel van sy bord kos af, waar dit eenkant op die stoof gestaan het. Hy eet sommer staan-staan voor die vuur: vleis in ’n ysterpot gebak, en brood.

      Dan stel hy sy tweede vraag: “Is ek in die pad, Mie? Sou jy liewer wou hê dat ek apart gaan woon? Ek weet jy hou nie van mense rondom jou nie.”

      Weer swyg Minah lank. “Bly,” sê sy dan.

      En haar hand, die kunstenaarshand wat aweregs behoort aan ’n middeljarige ma-liggaam, raak hom vlugtig teen sy skouer aan. Hy onthou met pyn hoedat hierdie selfde hand hom in troos aangeraak het nadat die bom tussen hom en Laura gebars het.

      Dit was nie vir Mie nodig om te praat nie. Terwyl sy hom aangeraak het, daardie dag, het dit gevoel asof haar aanraking ’n kanaal gevorm het, waardeur sy pyn na haar toe gevloei het. Dit was soos salf op sy rou gemoed.

      “En dan is daar nog Josef ook,” sug Minah. Dus het sy dit ook geweet, maar hom gelos om self uit te vind.

      3

      In die loop van die Maandagoggend sit die sekretaresse ’n koppie tee langs Meyer op sy lessenaar neer.

      “Dankie, Madge.”

      Sy bly nog staan.

      “En toe? Wil jy ’n verhoging vra? Of al weer kraamverlof? Dit lyk mos darem nie so nie.” Hy laat sy blik tergend oor haar dwaal.

      “Nee, ag, ek het maar net gedink …” Sy haal laggend die skouers op. “Almal wonder, en ek is die enigste een wat die moed het om te vra … hoe voel u nou eintlik oor … wel, oor u vennoot en u skoonsuster?”

      Onbegrypend staar Meyer die jong vrou aan. “Wat bedoel jy, hoe voel ek oor Henk en …” Laura? Hy het immers net een skoonsuster.

      “Ja, sien, noudat meneer Pienaar met haar uitgaan …”

      Sy voorkop voel meteens koel en ver van hom af, asof sy verstand in hierdie oomblikke gedistansieer geraak het van die res van hom.

      “Ek het nie geweet nie,” hoor hy sy eie stem formeel antwoord. “Wat seker behoort te bewys hoe min ek omgee.”

      Sy ganse houding gee te kenne dat die onderhoud – want as ’n gesprek voel hy dit kwalik aan, verby is. Maar Madge Roberts bly nog staan. “Die hele Sederburg wonder natuurlik of en wanneer en met wie sy weer gaan trou. Dis mos al ’n jaar dat Piet dood is.”

      Die feit dat sy die hele Sederburg met sy kleinlike nuuskierigheid verteenwoordig, maak hom kriewelrig. Sy is ’n redelike sekretaresse en ’n vriendelike mens, maar haar weetywer is gevaarlik. Dit het hy lankal agtergekom. Die keer toe hierdie einste Henk Pienaar moeilikheid met sy vrou begin kry het en hulle uitmekaar is, was sy die eerste een wat geweet het.

      “Waarom gaan julle haar nie self vra nie?”

      “Wel, gissings is daar genoeg.”

      “Ek weet,” sê hy en kyk haar reguit in die oë. “Almal het gedink dat ek na Piet se dood sou teruggaan na Laura toe. Het dit nooit by die romantiese Sederburg opgekom dat ’n saak afgesluit kan wees, soos boeke aan die einde van ’n boekjaar nie?”

      “Soms bly daar darem ’n saldo’tjie oor,” waag sy dit guitig.

      “En soms niks,” antwoord hy bruusk. Sy hoef nie te weet dat sy eie hart dwarsweg teen hierdie uitspraak roep nie.

      “Lyk my nie u is lus vir gesels vanmôre nie,” besluit sy half in erns, half in luim. “En terwyl u nou self netnou die gesprek in die rigting gestuur het: my man wil nie hê ek moet meer werk nie. Hy het verhoging gekry, en hy wil my tuis by die kinders hê. Wat dink u, meneer Bronkhorst?”

      Hy kyk haar aan. “Wat ek dink, maak nie saak nie. Jy lewer goeie werk vir my en Henk, maar as jou gesin jou nodig het, behoort dit voorkeur te kry. Wat sê Henk?”

      Sy kollega is uitstedig vir ’n paar dae. Hy wonder of Henk geweet het.

      “Ek het nog nie met meneer Pienaar daaroor gepraat nie,” erken sy.

      “Wat dink jy, wie sal ons in jou plek kan kry? Jy weet Sederburg loop nie oor van jou soort nie.” Hy kan die pluimpie bekostig want diep, diep in sy hart voel hy ’n tikkie verligting. Dis waar, dit sal ongemaklik wees om ’n nuwe een te leer, maar met Madge Roberts hier, voel hy altyd blootgestel. Sy weet te veel, vermoed te veel, praat los. Hy sou ’n stil, formele tikster verkies.

      “Wat van Fiona Collins, Meneer? Sy wil aansoek doen.”

      Dis op die punt van sy tong om “Nee!” te roep. Maar omdat Madge hom so stip dophou, beheer hy sy stem en sy gesigspiere tot elke prys.

      “Dit staan enigeen vry om aansoek te doen.”

      “Maar sal u nie bevooroordeeld wees teenoor haar nie?”

      “As ek is, sal ek ’n swak baas wees.”

      “Meneer antwoord nie my vraag nie.”

      “Kyk, Madge, wat verwag jy moet ek sê? Ek kan sekerlik nie uit my vel spring van opwinding nie. Die feit bly nog staan dat daardie meisie saam met my getroude broer in die motor was die nag toe hy verongeluk het.”

      “Sy is ook nie meer dieselfde mens nie. Sy het baie verander. U weet sy was lank in die hospitaal na die ongeluk. Sy het haar werk verloor. Sy werk nou wel weer by die apteek, maar sy hou nie van toonbankwerk nie. Sy is goed met tik en boekhou. Hoe lank moet sy dan boet? Die samelewing vergewe ook nie.”

      “En van wanneer af is jy ’n kampvegter vir die verdruktes?” vra Meyer, nie sonder sarkasme nie.

      “Ek kan maar net nie onreg verdra nie. Ek weet hulle noem my ’n skinderbek, maar ek kan nie help dat ek altyd wil weet wat in ’n saak aangaan nie. En as alles nie reg is nie, grief dit my.”

      “Wanneer wou jy opgehou het?” vra Meyer, moeg vir die ontleding.

      “So gou moontlik, meneer. Ek en Peet wil ook weer bou aan ’n gesin.”

      “Ag, dit ook nog.” Dit was uit voor hy kon dink.

      Die jong vrou lag sorgvry. “Hoe dan anders? Die lewe gaan mos aan.”

      “Ek sal met Henk praat wanneer hy terugkom. Ons moet die betrekking dan maar adverteer in Die Sederburger.”

      Hy voel verward toe hy weer alleen is en oor sy werk buig, Henk en Laura … Het hy dan oogklappe aan dat die hele Sederburg daarvan weet en net hy nie? Hoe lank al? Hoe ernstig? Hulle was albei voorheen getroude mense, hulle sal weet wat hulle wil hê.

      En daardie meisie dalk hier in die kantoor: Fiona Collins, ’n Naam wat ingebrand is in sy geheue soos met die rooiwarm yster waarmee jy die merk op ’n kudde plaas.

      Sy het verander, beweer Madge. Sy ly. Goed en wel, wat verwag sy? Elke mens ly in ’n meerdere of mindere mate; dis net dat party daarna gesoek het.

      Die olieverwarmer versprei vanmôre nie genoeg warmte om Meyer aan die gang te kry nie. Sy verkoue is aaklig, en dis ’n miserabele, deurmekaar naweek wat agter hom lê. Die toestand van Josef Abrahams bly hom kwel, en dat hy nie geweet het nie …

      Nou tref iets anders hom: dalk wou Laura Saterdagmiddag nie oor die siekte van Josef praat nie; sy het tog seker aangeneem dat hy reeds daarvan weet. Dalk wou sy oor haar toekomsplanne praat.

      Henk Pienaar …

      Meyer probeer hom so ’n situasie indink: Henk getroud met Laura. Stralend hier op kantoor; Laura wat soms inloer, ewe stralend. Die pyn pols deur hom … liewer gee hy dan self hiervandaan pad, na ’n onbekende eiland.

      Meyer spring op. Voor die venster neem hy stelling in, koulik, sy hande diep in sy broeksakke gedruk. Strak hang die gordyne voor die lang, onaansienlike venster. Goedkoop, geblomde katoengordyne,