Waar is die kleure heen?. Louisa du Toit

’n swak oorspronklike skildery, stem jy nie ook saam nie?”

      Meyer dink aan die afdruk in Mie se voorkamer tuis, die landskapskildery van ’n toneel uit die agtiende eeu wat altyd sy sinne so streel as hy daarna sit en kyk.

      “Hm-hm,” stem hy twyfelend saam en hou sy kop skeef om Susara tevrede te stel.

      Komende van die stugge Meyer, beskou Susara die neus­geluid as onverbloemde goedkeuring. “Jy is verkoue, klink dit vir my. Weet jy, die mansmens het darem goeie smaak.”

      “Watter mansmens?”

      “Maar Fréék,” antwoord Susara vererg. “Hy sê dit het dadelik sy oog getref, want dit was ’n groot lokaal, ’n meubelwinkel. Jy weet, jy staan eintlik te naby. Hulle sê as jy ’n skildery wil beoordeel, moet jy eintlik ver staan.”

      “Hm-hm. Is die kinders klaar?”

      “Watter kinders?” wil Susara weet om tyd te wen.

      “Watter kinders. Esbie en John, natuurlik. Ek het mos gesê ek vat hulle saam met my rugby toe.”

      “Middag,” sê Freek onverwags agter Meyer. Hy staan sy oë en knipper in die deur wat vanuit die portaal binnehuis toe lei. “Voetbal is eintlik ’n beter woord,” betig hy sy jong swaer meteens.

      “ ’n Baie mooi woord,” stem Meyer saam, “maar ongelukkig beteken dit nie presies dieselfde as rugby nie.” Dit was nie nodig nie. Uit beginsel bly hy meestal net stil wanneer Freek Walters sy kennis begin uitstal. Af en toe kry hy lus om sy swaer se kaarte ’n slaggie deurmekaar te skommel. Vanmiddag, veral, voel hy dat alle mense darem nie altyd skotvry moet wegkom met hulle stommiteite nie.

      “Ek kan my nie voorstel hoe dit dan nie dieselfde sou wees nie,” verweer Freek met hewiger knipperende oë. Wanneer hy lekker aan die gang is en nie weerspreek word nie, gaan sy oë vir kort tydjies heeltemal toe terwyl hy praat. Nou bly dit egter knipper.

      “Rugby is net ’n soort voetbal, dis hoe dit werk,” weerlê Meyer die omslagtige argument. Hy is klaar sat vir die kragmeting met woorde, al duur dit nog skaars sekondes. Hoe hy ook al probeer, hy kan die kortstondige ontmoeting op Laura se drumpel nie uit sy geheue sluit nie. Miskien is dit ook te gou. Hy het immers deur ondervinding geleer dat oorwinning nie voor die hand liggend is nie. Dit kom deur harde werk, soos alles wat die moeite werd is.

      “Freek is baie moeg,” verklaar Susara uit die bloute, asof enige vergissing of geheuefout van haar man so verklaar sal kan word. “Dis ’n vreeslike tyd, Meyer. Ek en Freek dien nou in meer goed as wat ons kan behartig. Wanneer ek by jou en Mie kom, kan ek net nie glo dat daar nog huise is waar dit so rustig kan gaan nie. So baie mense wil vandag net nie betrokke wees nie. Maar Mie was nooit lief om die samelewing te dien nie, of hoe, Freek?” Sy slof haar hoë­hakskoene aan waar dit op die portaalvloer gestaan het terwyl sy die afdruk aan ’t regskuif was.

      “Nja,” sê Freek. En daarmee is hy ook sommer los. Meyer volg Susara die woonkamer in. Net “mense” word sitkamer toe geneem, ook nie sommer “gevat” nie, die res na die “Tie-wie-kamer”, soos Susara dit by voorkeur noem.

      “Ek het haar toe vanmôre gebel. Piet is mos vandag ’n jaar dood,” sê Susara. Sy het vir Laura lankal tot ’n voornaamwoord gereduseer. Die droefheid oor Piet en die wrewel vir Laura meng op ’n koddige wyse op Susara se gesig. Haar mond glimlag droewig, maar haar oë frons kwaai.

      “Ja,” sê Meyer, onwillig om te verraai dat hy vergeet het, “Mie het ’n brood vir haar gestuur.” Terselfdertyd noem hy dit om sodoende Susara se jaloesie ’n bietjie aan te blaas. Dis vir hom altyd vermaaklik.

      “O,” sê Susara, en sy reageer volgens Meyer heeltemal voorspelbaar. “Is ons dan nie ook bedroef nie? Was Piet nie ook my eie broer nie? Hoor jy, Freek, Ma het vir Laura ’n brood gestuur.” Wanneer sy met Freek oor haar ma praat, is dit altyd “Ma” en nie “Mie” nie.

      “Nja,” sê Freek duister. “Daar’s geen verklaring vir voorkeure nie.”

      “Jy moet vir Ma ’n koolkop uit ons tuin saamvat, Meyer,” sê Susara, na aan trane. Dis maklik om haar gedagtes te lees: soveel onbaatsugtigheid sal vurige kole op Mie se hoof hoop. En kool is nou volop, terwyl tamaties en aartappels duur is.

      “Ek hoor mos nou sy het klere vertoon … gemodelléér … in die hoteltuin. Mevrou Kok vertel my. Ek weet ook nie waarom ek en jy nie daar was nie, Freek. Ek dink daar was ’n uitnodiging in die pos. Maar mens kan ook nie oral wees nie.”

      “Van wie praat jy, van Mie?” vra Meyer onskuldig. “Haar lyf model gehou?”

      “Ma sal haar tog so goedkoop maak,” ontken Susara met ’n snuif.

      “Is dit dan nou goedkoop om klere te vertoon?” wil Meyer gebelg weet. Dit is nie sy bedoeling om Laura te verdedig nie, maar die gekarring van sy heelwat ouer suster kan hy opeens nie langer verdra nie.

      “Dis goed, Meyer, kom maar vir haar op. Asof sy ons nie genoeg smarte aangedoen het nie. Jy dalk vir altyd ’n verbitterde oujongkêrel; Piet in die graf; ons almal ongelukkig.”

      “Laura sal bly wees om te hoor dat haar invloed so ver strek,” sê Meyer sarkasties. “En ek is nie verbitterd nie.”

      “Ha,” sê Susara. “Vertel dit vir die voëltjies.”

      Hy spring op. Die atmosfeer in die vertrek oorweldig hom. Die plastiekbeeldjie van Beethoven op die klavier wat deur niemand bespeel word nie, die nagemaakte kroonkandelaar en die blinde oog van die televisiestel maak hom benoud.

      “Sou Esbie en John klaar wees?” vra hy en kom agter dat sy asem effens gejaag is.

      “Jong, ja, die kinders het nog nie vir hulle pa toestemming gevra om uit te gaan nie,” sê Susara en kyk met swaar opset na haar man. Sy ontsien geen moeite om Freek se vaderbeeld halfpad tegemoet te kom nie. “Kan hulle maar, ou vader?”

      “Huh? Nja. Wat?” skrik Freek op. Sy oë knipper gesteurd.

      “Rugby gaan kyk saam met Meyer. Die kinders.”

      “Die kinders?”

      “Esbie en John,” herinner Susara. Sy knipoog vergoelikend na haar broer. “Hy is ook so oorlaai, weet jy. Hy was nie een aand hierdie week tuis nie.”

      “Ja, natuurlik, Ek is seker dat die kinders hulle sal gedra, Meyer. Ek sê altyd, ek en Susara het die fondamente gelê so goed ons kan. Van nou af aan moet die kinders ’n eie identiteit ontwikkel. En wat gaan jy en Laura in die winkel aanvang?” Die oë in hulle vroeë plooibedjies knipper in Meyer se rigting.

      “Hoe bedoel jy, wat gaan ons in die winkel aanvang?” vra Meyer.

      “Nou met Josef se siekte. Laura het my vertel. Jy moenie dink dat ons teen Laura draai nie. Ek vind nog gereeld uit hoe dit gaan. Mens kan nooit sê jy trou nie met iemand se familie nie. Wat my betref, het Laura familie geword en familie sal sy bly.”

      “Ons sal maar sien en maak ’n plan,” mompel Meyer. Dis die eerste woord wat hy hoor oor siekte van Josef. Dis dan natuurlik daaroor dat Laura netnou met hom wou praat. Wel, as Josef uit die diens tree, kan hulle maar vergeet om verder met die stoffeersaak aan te gaan. Kommer neem van hom besit; deur die jare het hy lief geword vir Josef Abrahams, die man met die vonkel in die oog en die knap hande.

      Haastig oorweeg hy: hy kan vir Mie vra om uit te vind wat daar aangaan. Hy wil nie teenoor Freek en Susara laat blyk dat hy nie op hoogte van sake is nie. Maar as daar vir hom nog enige vooruitsigte in die middag was, het dit verdwyn.

      “Die kinders …” eis hy ongeduldig.

      “Hulle is in die agtertuin … op die patio, dink ek,” verklaar Susara. Sy het ’n spesiale manier om die woord “patio” uit te spreek; stadig en duidelik, asof sy vermoed dat Meyer dalk nie sal weet wat se deftige soort ding dit is nie.

      Dis dan ook waar Meyer hulle vind, lui swaaiend op die skoppelmaaibank met die bont bekleedsel. Esbie kom hom dadelik tegemoet. Sy lyk ouer as haar agtien jaar.