Elza Rademeyer Omnibus 6. Elza Rademeyer

vriende se verraad moet sy vir haarself hou, anders gaan Rudolf Mulder op ’n manier te wete kom hy het ’n kind. ’n Kind by die vrou wat hy nie eens kan onthou nie, dink sy wrang. Want as hy haar wel onthou, is hy die beste toneelspeler wat sy nog teengekom het.

      Toe die voordeurklokkie lui, wip sy soos sy skrik. Sy stap senuweeagtig voordeur toe en sien skaars raak hoe indrukwekkend dokter Simpson lyk, want sy weet nie of sy hom eers moet binnenooi of nie.

      “Wat van ’n koppie koffie voor ons ry?” vra sy nadat hulle gegroet het.

      “Dit sal lekker smaak,” gryp hy dadelik die geleentheid aan en dink: Dit sal help dat ons darem nie soos twee algehele vreemdelinge daar by my oom opdaag nie. Ek weet dan nie eens wat haar voornaam is nie!

      Toe suster Jo met die koffie terugkeer sitkamer toe, skrik sy haar yskoud toe sy hom voor Anton se portret sien staan.

      Hy kom neem die skinkbord by haar en wag dat sy haarself moet help. Maar sy weet hy gaan gewis sien hoe sy bewe as sy nou suiker in haar koffie moet gooi, dus nooi sy hom om die skinkbord op die tafeltjie neer te sit sodat die koffie kamma eers kan afkoel. Maar dit verhoed nie dat hy haar oor die portret uitvra nie.

      “Familie van jou?” vra hy met sy blik op die foto.

      “Ja, ek . . . ek bedoel eintlik, nee. Dis sommer vriende van my se kind. Ek is sy peettante.”

      Hy wonder hoekom sy so onoortuigend klink en toe hy na haar kyk, merk hy dat haar wange bloedrooi en haar blik ontwykend is. Dit laat hom wonder . . . Hy besluit om liewer die gesprek te verander. Die laaste ding wat hy nou wil doen, is om haar sommer met hul eerste afspraak in die verleentheid te stel. Dit sal veiliger wees om oor hospitaalsake te gesels.

      “Ek kom agter Rudolf Mulder se gemoedstoestand is uiteindelik aan die verbeter vandat hy in ’n rolstoel is. Die dagpersoneel sê hy het al vriende gemaak met oom Hansie Boonzaaier.”

      Suster Jo sit stom geskrik. Hoekom verwys hy nou na Rudolf? wonder sy agterdogtig. Het hy die ooreenkoms tussen die foto in die portretraam en die pasiënt gesien, of praat hy maar sommer toevallig van Rudolf?

      “Ja, dis nogal snaaks dat hy vir oom Hansie gekies het om mee vriende te maak,” antwoord sy floutjies.

      “Wat is jou noemnaam, suster Jo?” vra hy onverwags.

      “Hoekom vra . . .?” Sy besef sy klink verskrik en aarsel voordat sy meer besadig sê: “Ag, almal noem my maar Jo. Hoekom vra jy?”

      “Ek het maar net gedink ons kan mekaar seker vanaand op die voornaam noem. Ons is mos nie aan diens in die hospitaal waar almal op die van aangespreek word nie. My naam is Bertus, as jy dalk nie weet nie.”

      Sy knik en glimlag senuweeagtig toe sy agterkom hy kyk na haar. En sy bloos onwillekeurig toe hy vir haar vertel hoe mooi sy lyk. Nes ’n bakvissie, dink sy vies vir haar onbeholpenheid in sy geselskap. Hy gaan hom vanaand op sy oom se partytjie seker nog morsdood skaam vir haar, want wanneer haar senuwees so op hol is, is sy tot enige sotheid in staat.

      Maar die vleisbraaipartytjie is toe ’n groot sukses. Of dit die bietjie wyn is wat haar so ontspanne laat voel, en of dit die aangename atmosfeer is, weet sy nie, maar sy geniet die aand tog, al kan sy nooit regtig vergeet van die Van Zyls se dreigement en die dilemma waarin sy haar bevind nie.

      Toe dokter Simpson haar laatnag na haar voordeur vergesel, weifel hy ’n oomblik. Hy buig tog vooroor en soen haar liggies op die mond voordat hy omdraai en in sy motor klim om verder te ry. En ’n rukkie later in haar kamer raak suster Jo half verwonderd aan haar lippe. Sy soen was so vinnig, daar was in elk geval nie tyd om te keer nie.

      Wonder bo wonder slaap sy die nag goed. En toe die dag breek, staan sy met nuwe moed op. Dalk het Darius en Sanet al besin. Dalk sê hulle vir haar dit is sommer ’n poets wat hulle haar bak.

      Maar na ’n lang telefoniese gesprek besef sy dit was geen grap nie. Hulle het elke woord bedoel. Hulle gee haar ook net twee weke tyd om die nodige vorms in te vul waarin sy geheel en al van Anton afstand doen – of sy sal die gevolge moet dra.

      Darius se waarskuwende woorde refrein deur haar gedagtes: “Dis vir jou om te besluit of jy Anton aan ons gaan afstaan, waar hy verseker is van ’n goeie toekoms en baie liefde. En of jy wil hê Rudolf Mulder moet ingelig word omtrent sy bestaan. Jy moet onthou, parapleë trou nie maklik nie en kan ook nie kinders verwek nie. Rudolf Mulder sal seker wat wil gee om ’n erfgenaam te hê, dink jy nie ook so nie? Aan aardse besittings sal Anton seker nie ’n tekort hê nie, maar wat van liefde?”

      En na baie mooipraat en trane en later ook dreigemente van haar kant dat sy vir hom en Sanet sal aankla van afpersing: “Doen dit gerus, want dan sal die hof ’n regverdige uitspraak moet lewer. Die hof sal moet besluit of hulle Anton aan ’n werkende ma gaan gee wat nog nooit regtig iets vir hom beteken het nie, aangesien sy nog nooit ’n sent bygedra het tot sy opvoeding, of selfs vir hom ’n dak oor die kop gebied het nie. En of hulle dink hy kom die mense toe wat tot dusver alles vir hom gedoen en hom met liefde oorlaai het.”

      Hy het nog baie dinge kwytgeraak, maar sy was te verslae om daarna te luister. Dat mense wat jy so ten volle vertrou het, jou so genadeloos in die rug kan steek!

      Hoeveel keer het sy hulle nie gesmeek om darem net ’n ietsie by te dra tot Anton se noodsaaklike lewensmiddele nie? Haar hart het partykeer gebrand om vir hom klere te koop, net soos haar hart gebrand het om hom elke dag naby haar te hê. Maar Darius wou nooit toelaat dat sy ’n sent uithaal om aan Anton te bestee nie. Al wat sy mag gekoop het, was speelgoed met sy verjaardae of ander spesiale geleenthede. Darius het gesê sy moet hom nie die voorreg ontneem om vir klein Anton se sorg te betaal nie, want dit is alles uit diepe dankbaarheid vir wat hy vir hulle beteken. Nou verdraai hy die feite om voor te gee sy was ’n hopelose, slegte ma! En hoe gaan sy die teendeel bewys? Sy ken vir Darius. Hy sal sy dreigement uitvoer. Want net so goed en gaaf as wat hy kan wees, net so hardvogtig en onverbiddelik kan hy raak wanneer iemand in sy pad probeer staan. Sy onthou maar alte goed hoe meedoënloos hy in die afgelope verkiesingsveldtog teenoor sy politieke teenstander opgetree het. As hy hom ’n doel voor oë gestel het, gee hy nie om om van minder eerbare metodes gebruik te maak om dit te bereik nie. As sy regtig ’n saak teen hom sou maak, sal sy gewis die slegste daarvan afkom.

      Sy trek aan om kerk toe te gaan. Voor die kerkdeur laat haar gemoedstoestand haar egter omdraai. Hoe durf sy die huis van die Here binnegaan met ’n wrok in haar hart teenoor haar eertydse vriende? Ja, en ook teenoor die pa van haar kind, dink sy toe sy in haar motor klim en terugry huis toe. Sy het haar selfs al verbeel sy’t Rudolf vergewe. Want as dit nie vir hom was nie, het sy nie vir Anton gehad nie . . . maar noudat alles so deurmekaar is, koester sy van voor af ’n wrok teenoor hom.

      Wat gaan sy doen? vra suster Jo haarself die hele dag af. Sy dwaal van vertrek tot vertrek, vat hier en raak daar, maar kry niks gedoen nie. En die getroue ou Mattewis loop maar al agter haar aan asof hy haar wil laat verstaan sy is nie heeltemal alleen op die aardbol nie. Hy’s darem ook nog daar!

      “Katryn,” sê tant Betta terwyl sy haar kerkhoed afhaal en dit saam met haar kerkboeke na haar uithou, “hier, gaan bêre jy dit tog gou vir my in die kamer, want Moos is haastig om my te leer motor bestuur.”

      Katryn is al amper by die kombuis uit op pad kamer toe voordat tant Betta se woorde by haar insink. Sy steek in haar spore vas. “Hoe nou?” vra sy. “Het mevrou gesê Moos gaan jou leer motor bestuur?”

      “Ja,” sê tant Betta van net buite die kombuisdeur af. “Hoekom vra jy dit so snaaks? Dink jy ek is te dom om te leer?”

      “Nooit nie, mevrou. Dis net, wat gaan gebeur as mevrou die motor stamp?”

      “En vir wat sal ek nou die motor staan en stamp, Katryn? Moos gaan my mos wys hoe ek moet ry!”

      Katryn skud maar net haar kop. Van kosmakery of huis skoonmaak kom daar egter niks nie. Sy draf van venster tot venster om die manewales buite op die werf te aan­skou. Dit blyk dat tant Betta vasbeslote is om te leer bestuur, want niks sit haar af nie. Nie eens die verwoeste roostuin of die feit dat die motor in ’n stadium so hittete in die swembad beland nie. Toe sy dus na ’n paar