Elza Rademeyer Omnibus 6. Elza Rademeyer

die dienskantoor met ’n arm vol blomme. “Naand, sustertjie. Wil jy my nie gou help nie?”

      “Goeienaand, mevrou,” groet suster Jo terug en stap nader om die blomme by haar te neem, terwyl sy wonder waarheen hulle met al die blomme moet gaan. Rudolf se vertrek is reeds so oorlaai van die ruikers.

      “Nee,” keer tant Betta toe sy haar hande uitsteek, “dis nie wat ek bedoel nie. Ek wil hê jy moet Rudolf gaan oortuig dat hy my in sy vertrek moet toelaat. Hy’t my al weer skoon verskree toe ek net my voet by die deur wou insit. En nou dreig hy my glads met die polisie as ek dit weer waag om my voete naby hom te sit. Net gister nog was hy heel gaaf teenoor my. Ek verstaan hom nie!”

      Suster Jo neem tog die blomme by haar en nooi haar om te sit. “Luister nou mooi,” sê sy toe sy weer haar gewone plek agter die lessenaar inneem. “U moet verstaan dat iemand soos Rudolf se gemoedstoestand baie skommelend is. Gestremdes ervaar verskillende fases. Dit begin gewoonlik met ongeloof. Hulle kan nie glo dat dit met hulle gebeur het nie. Dis mos gewoonlik dinge waarvan jy net in tydskrifte lees. Later kom vertwyfeling en opstand. Hoekom moet dit met hóm gebeur het! Selfbejammering, en so gaan die proses aan. Aanvaarding en berusting tree nie oornag in nie. U sal geduld teenoor meneer Mulder moet beoefen. Ons probeer ons pasiënte se wense respekteer, daarom laat ons nie besoekers by hulle toe as dit nie hul goedkeuring wegdra nie.”

      “Gmf,” snork tant Betta verontwaardig. “Dis nou vir jou te sê! En waar moet ek geld en dinge kry om Moos en Katryn te betaal as ek hom nie mag besoek om ’n tjek te laat teken nie? Hy’t self gister vir my gesê ek moet sy tjekboek saambring as ek weer kom. Nou wil julle my hier voor sy deur laat omdraai! Nee, sustertjie, hier kry julle my nie vanaand weg voor ek by Rudolf was nie.”

      Suster Jo gee ’n suggie. “Maar mevrou, ons . . .”

      “Ek is nie ’n mevrou nie,” val tant Betta haar summier in die rede. “Was nooit eens getroud nie. Noem my sommer tant Betta.”

      “Goed dan. Maar u moet verstaan, ons . . .”

      “Ag, sustertjie, loop praat met Rudolf. Hy sal vir jou luister. Hy kon nog nooit ’n mooi meisie weerstaan nie. En jy is pragtig. As jy hom vra dat ek hom mag besoek, sal hy nooit weier nie!”

      “Dis wat tante dink,” ontglip dit suster Jo.

      “Ekskuus!”

      “Toe maar, ek sal gaan hoor wat hy te sê het. Maar as hy steeds weier om u te ontvang, moet u dit asseblief so aanvaar.”

      Daar is ’n traagheid in haar bene toe sy opstaan en na die private vertrek toe loop. Rudolf lê weer eens met toe oë. Sy kyk hom stil aan en skrik vir die mengelmoes van gevoelens wat van haar besit neem. Dit is eienaardige emosies wat hy in haar wek. Afsku, veragting en woede, maar tog ook . . . jammerte en deernis.

      Rudolf beloer haar van onder sy lang, syerige oogwimpers. Hy wonder hoekom sy hom so aanstaar. Toe sy haar omdraai om te loop, skraap hy sy keel en sien hoe sy skrik.

      “Kan ek help met iets?” betrap hy haar heeltemal onkant deur die vriendelike ondertoon in sy stem.

      “Ek . . . wou net kom hoor . . . u tante is hier. Sy wil hê u moet vir haar . . .”

      “Ek het my tante so pas duidelik laat verstaan dat sy onwelkom is, suster Jo,” verdwyn sy vriendelikheid. “Ek ontvang geen besoekers vanaand nie, dankie.”

      “U tante wil net hê u . . .”

      “Ek het klaar gepraat.”

      Sy sien die besliste trek om sy mond en ’n roekelose ergerlikheid neem van haar besit. “Julle ryk mense gee my ’n pyn. Julle dink oor julle geld het, kan julle maak en breek soos julle wil! Terwyl jy hier in jou geld lê en stik, traak dit jou nie ’n flenter waarvan jou huismense daarbuite moet leef nie! Solank jy net jou sin in alles kry, kan hulle maar krepeer van ellende! Hulle is mos maar net van die werkersklas. Wat traak dit jou of hulle kos in die huis het om te eet of nie!”

      Hy luister verstom na haar uitbarsting. Haar wange gloei en haar groen oë spuug behoorlik vuur. En voordat hy sy asem kan terugkry, is sy uit by die deur.

      Net duskant die dienskantoor se deur steek suster Jo vas. Sy blaas haar asem met ’n sidderende sug uit. Wat het haar besiel om so tekere te gaan? Maar dit is die gedagtes wat by haar opgekom het wat haar soos ’n feeks laat gal afgaan het, verskoon sy haarself. Hy lê haar dan net daar en aanstaar met sy donker oë die ene onskuld, asof sy ’n heel onbekende persoon is. Onthou hy haar regtig nie? Kan dit wees dat sy so min vir hom beteken het dat hy waaragtig nie onthou hoe hy haar destyds betower en tot oorgawe gedwing het nie? Of beskou hy haar as so ver benede sy stand dat hy haar nie wil ken nie?

      Haar wange vlam nog steeds van ergernis toe sy die dienskantoor binnegaan. “Nee, tant Betta, u moet maar huis toe gaan. Meneer Mulder wil u nie ontvang nie.”

      “Sustertjie, dis sommer onsin, hierdie giere en geite van Rudolf,” sê tant Betta. “Hy sal nooit oor sy grille kom solank julle hom sy sin gee nie. Hy is ’n mannetjie wat kortgevat moet word.”

      “Hy moes lankal kortgevat gewees het . . .” begin suster Jo met haar saamstem, maar dan onthou sy in watter beroep sy staan en sluk die res van haar woorde terug – dat hy nou reeds te oud is om te verander.

      Bossie staan onverwags in die deur. “Suster, meneer Mulder sê u kan tant Betta maar na hom toe stuur. Hy sal haar ontvang.”

      “Sê vir meneer Mulder hy moet na die duiwel . . .” Sy swyg en gryp haar kop vas. Wat besiel haar! “Goed, dankie, verpleegster Boshoff. Tant Betta sal nou daar wees.”

      Dit word ’n verwoestende nag in saal B4. Die verpleegsters ken suster Jo as streng en stiptelik, maar sowat van werk uitkrap en fout soek met alles het hulle nog nooit beleef nie!

      “Kyk hoe lyk hierdie waskamers! Verpleegster Mynhard, ek stel jou aan as die verantwoordelike persoon om te sorg dat alles hier blinkskoon is voor die son môreoggend kans kry om sy kop uit te steek.” Haar voete trippel gang op en gang af. “Kyk net die linnekamer! Verpleegster Bruwer, ek hou jou verantwoordelik as hierdie linne nie môreoggend netjies gepak in die rakke lê nie.” Bossie word aangestel om elke glas en skinkbord in die kombuis af te was en blink te vryf. Daar is nie een aan wie nie werk uitgedeel word nie. En om haarself so besig te hou dat daar geen kans vir dink kan wees nie, takel suster Jo die dienskantoor.

      Toe die son die volgende oggend sy kop uitsteek, blink saal B4 soos selde vantevore. Maar in suster Jo se siel is daar steeds ’n gedempte pynkol soos ’n ou letsel wat weer beseer is. Van moegheid raak sy darem dadelik aan die slaap, maar toe begin droom sy dat Rudolf Mulder haar vasgryp en soen. Dat sy eers wild spartel om los te kom, maar later stil raak en hom terugsoen. En toe hy met haar klaar is, stamp hy haar van hom af weg, lag haar uit, en dring dit tot haar deur dat hy haar die tweede keer verwerp.

      Toe sy van die aaklige nagmerrie wakker skrik, staan sy maar op om koffie te gaan maak. Want slaap, weet sy, sal die res van die dag vir haar taboe wees.

      Die aand toe sy weer aan diens gaan, keer dokter Simpson haar in die gang voor. “My oom verjaar Saterdag en hou ’n vleisbraaiery. Ek soek ’n metgesel vir die aand. Hoe lyk dit, wil jy nie saam met my gaan nie? Jy het mos belowe om een aand saam met my uit te gaan.”

      “Ek werk ongelukkig Saterdagnag,” sê sy, bly om ’n ver­skoning te hê.

      Maar dokter Simpson is slimmer as wat sy gedink het. “Ek het reeds met suster Thompson gesels. Sy is bereid om met jou diensbeurte te ruil.”

      “O, ek . . . dan weet ek nie,” sê sy ietwat verslae.

      “Afgespreek,” lag hy haar toe. “Ek kom laai jou Saterdagaand seweuur op.”

      Rudolf lê en luister hoe hul voetstappe weg van sy kamerdeur beweeg. Ja, dink hy wrang by homself, as hy gesond was, sou hy dieselfde as dokter Simpson gedoen het. Hy sou seker ook planne gemaak het om hierdie mooi sustertjie met die skeermestong beter te leer ken. Maar ’n gestremde persoon . . . Vir hom bly daar niks oor om voor te leef nie. Die dood sal beslis genadiger wees as om sy lewe in ’n