Tryna du Toit-omnibus 4. Tryna du Toit

ontmoet en uitvind hulle is ook maar net gewone mense?

      By die hotel loop hy Solly Jacobs, die eienaar, raak. Solly het op Donkerfontein grootgeword en hy en Paul het saam skoolgegaan. Die jare het Solly goed behandel: buiten die hotel besit hy ook die plaaslike bioskoop en heelwat eiendom op die dorp.

      “Ek kom haal net my niggie,” sê Paul nadat hulle gegroet het.

      Solly glimlag. “Ek sou haar graag nog ’n dag of twee hier in die hotel wou hou – dit sal goed wees vir besigheid – maar sy sal natuurlik gelukkiger wees by haar familie op Towerwater. Maar kom, juffrou De Wet wag in die sitkamer.”

      In plaas van die middeljarige vrou wat Paul verwag het, sit daar ’n aantreklike jong vrou deur ’n tydskrif en blaai.

      “Juffrou De Wet, meneer Theron het gekom,” kondig Solly aan.

      Ria kyk op en haar oë rek effens. Paul Theron is lank met swart hare en diepblou oë wat ondersoekend op haar rus. Sy houding is dié van ’n man wat gewoond is daaraan om bevele te gee en sy gesig is streng, byna onvriendelik. Ek is ’n indringer hier op Donkerfontein, dink sy terwyl sy opstaan. Ek is nie welkom hier nie.

      Op sy beurt bestudeer Paul ook die jong vrou voor hom. Sy het ’n groen linnerok aan, haar roesbruin hare is in ’n mooi rol gekam en haar gesig is kunstig grimeer. ’n Tipiese stadsmeisie, dink hy. Hoe sal sy ooit inpas by hulle lewe op die plaas?

      Effens aarselend steek Ria haar hand uit. “Aangename kennis, neef Paul.”

      Paul neem haar hand en kyk ’n oomblik af na haar. Hy sien nou dat sy bleek is met donker skaduwees onder haar oë. Hy skud sy kop en ’n effense glimlag versag onverwags sy gesig.

      “Nee, nig Ria, in die Karoo groet ons nie familie so nie. Kom, ek sal jou wys.” Hy trek haar nader en soen haar tot haar verleentheid liggies op die mond.

      In die motor is hulle stil, elkeen besig met sy eie gedagtes. Ria voel ongemaklik en sy wens sy was terug in Johannesburg. Sy dink aan wat Solly Jacobs haar van Towerwater se mense vertel het – ’n eensame wewenaar wat nie die tragedie van sy vrou se dood kan vergeet nie, ’n sieklike, verbitterde oujongnooisuster en ’n stiefma wat nie hulle sosiale gelyke is nie. Dit klink allesbehalwe bemoedigend.

      “Hulle woon maar stil daar op Towerwater,” het die eienaar van die hotel gesê. “’n Pragtige ou plaas – een van die oudste en mooiste in die distrik – maar dis of daar die afgelope jare ’n vloek daarop rus. Besoekers is nie baie welkom op Towerwater nie.”

      Sy sal net ’n dag of twee bly, dink sy, dan sal sy ’n verskoning maak om weg te kom. En tog, ten spyte van alles wat sy gehoor het, interesseer Paul Theron haar en voel sy vreemd aangetrokke tot hom.

      “Ek hoop jy het dit nie te sleg getref by die hotel nie,” sê hy plegtig en beleefd.

      “Dit was heeltemal gerieflik, dankie,” sê sy koel.

      “Verstommend! Dit was ’n besonder warm nag en Solly se slaapkamertjies …”

      “Dit was ’n bietjie warm,” sê sy haastig, asof sy liewer nie daaraan herinner wil word nie.

      “Muskiete?”

      Spot hy nou met haar?

      “Dit was verskriklik,” sê sy koud. “Ek het nog nooit so iets teëgekom nie. Boonop was ek die hele nag siek – blykbaar het ek iets geëet wat my naar gemaak het. Maar dis my verdiende loon, nie waar nie? Jy het my mos gewaarsku.”

      Hy antwoord nie en styf sê sy: “Ek is jammer as my kuier ongeleë is, maar ek is nie van plan om lank te bly nie.”

      “Ek het nooit gesê dis ongeleë nie, nig Ria. Dis vir ons ’n eer en ’n voorreg om ons niggie uit die Transvaal te ontvang. Dis net dat ons graag die Karoo op sy beste vir jou wou gewys het. Nie so vaal en droog en lelik nie.”

      Sy is ’n rukkie stil, dan sê sy: “Ek het gekom om met my ma se mense kennis te maak en ek sou graag hulle wêreld in al sy buie wil leer ken – nie net wanneer die veld blom en die damme vol water is nie. So sal ek hulle waarskynlik die gouste leer ken en verstaan.”

      Hoofstuk 4

      Ria het die volgende oggend vroeg wakker geword en in die halfskemer lê en luister na die ongewone geluide wat haar gewek het. Buite kondig voëls die nuwe dag uitbundig aan, amper asof hulle haar spesiaal hier op Towerwater wil verwelkom. Die huis is stil – die mense slaap seker nog – en sy kan rustig lê en haar gedagtes vrye teuels gee terwyl sy die indrukke van die afgelope vier-en-twintig uur uitsorteer.

      Wel, sy het reeds met die eerste Therons kennis gemaak en drie meer uiteenlopende persoonlikhede kan ’n mens jou nouliks voorstel. Sy hou van Emily, dink sy. Sy is nie ’n mooi vrou in die eng sin van die woord nie, veral nie aan vandag se standaarde gemeet nie. Sy is groot en grof gebou met ’n donker vel, ligblou oë en reguit, donker hare wat sy in ’n bolla styf teen haar kop dra, maar daar is iets sags en moois in haar gesig wat ’n mens dadelik tref. Sy het besonder mooi hande – sterk, gevoelige hande wat seker vir niks verkeerd staan nie. Sy mag op sosiale gebied nie haar stiefkinders se gelyke wees nie, maar wat karakter en waardigheid betref, hoef sy vir niemand terug te staan nie. Daarby het sy duidelik ’n warm hart en ’n diep lojaliteit teenoor haar oorlede man en sy kinders.

      Mona Theron is ’n totaal ander saak. Hoewel sy reeds digby die veertig is – en veel ouer lyk – het sy in werklikheid nooit grootgeword nie. ’n Eensame, verbitterde, agterdogtige mens wat nie ’n goeie woord vir enigiemand behalwe haar eie, wonderlike broer het nie. Dis duidelik dat sy Paul aanbid, dat alles wat hy doen reg is in haar oë. In gelukkiger omstandighede sou sy ’n beeldskone vrou gewees het – die tekens is nog daar in die suiwer vorm van haar gesig en die fyn neus, mooi gevormde wenkbroue en besondere blou oë, maar siekte, pyn en verbittering het haar van daardie skoonheid beroof. Sommige mense word gelouter deur siekte, maar van Mona het dit ’n harde, selfsugtige mens gemaak.

      En dan Paul Theron, die baas van Towerwater en die spil waarom alles draai. Paul is die onbekende faktor in hierdie huishouding. Hy is so trots soos sy suster, maar sagter en meer gekompliseerd. Waarom het hy nie weer getrou nie? wonder Ria. Hy is ’n aantreklike man in die fleur van sy lewe en die eienaar van ’n mooi ou familieplaas. Het hy nie behoefte aan ’n vrou nie, wil hy nie seuns en dogters hê wat dié wonderlike erfenis met hom kan deel nie? Wil hy die res van sy lewe so saam met sy suster en stiefma slyt?

      Dan is daar Towerwater, die oorspronklike familieplaas van die Therons. Wat sy ook al verwag het, die werklikheid het haar verwagtings ver oortref. Die pad van Donkerfontein na die plaas was lank, warm en stowwerig, en die veld so kaal en bruin soos in die hartjie van die winter. Sy het nog siek en naar gevoel en hoe verder hulle gery het, hoe meer het haar moed haar begewe. En toe, skielik, was hulle daar.

      In die fel strale van die middagson, teen die agtergrond van ronde klipkoppies en veraf berge, het die ou opstal met sy sierlike wit gewels en groen luike gelê en droom, omring deur goed versorgde grasperke en groot, skaduryke bome.

      “Welkom op Towerwater,” het Paul Theron langs haar gesê en daar was liefde en trots in sy mooi diep stem. “Ek hoop jy sal gelukkig saam met ons hier bly.”

      Was hy net hoflik of het hy die woorde opreg bedoel?

      Binne was die huis koel en rustig, met spieëlgladde vloere en kosbare ou meubels, tapyte en skilderye. ’n Huis gebou vir liefde en geluk. Hoe kan daar ooit ’n vloek op so ’n huis rus?

      Sy moes weer ingesluimer het, want toe sy weer wakker skrik, skyn die son en staan Emily met ’n skinkbord koffie en beskuit voor haar bed.

      “Goed geslaap?” vra sy vriendelik. “Ek hoop jy voel beter vanoggend.”

      “Ek het heerlik geslaap, dankie, en ek voel piekfyn. Is dit koffie? Dit ruik heerlik. En regte, egte boerebeskuit.”

      “Slaap gerus weer,” sê Emily met ’n glimlaggie vir Ria se spontane woorde. “Ons eet nooit voor negeuur ontbyt nie.”

      Ria