Tryna du Toit-omnibus 4. Tryna du Toit

jou aan Mona steur nie. Dit sal haar goed doen om ’n bietjie uit haar dop te kruip. En dit sal jou ook goed doen.” Op ’n skielike impuls sê sy: “Ek wens jy wil weer trou, Paul. Het jy al gedink wat word van Towerwater as jy sonder ’n erfgenaam sterf?”

      “Ek het baie neefs. Ek sal een van hulle my erfgenaam maak as dit nodig is.”

      “Dis nie dieselfde as jou eie vlees en bloed nie.” Sy aarsel, dan vra sy sag: “Is dit oor Mona dat jy nie weer trou nie?” Hy antwoord nie en sy vervolg: “Ek weet jy het jou pa belowe om ná sy dood na haar te kyk, maar ek is baie seker hy het nie bedoel jy moet jou eie lewe daarvoor opoffer nie. Paul, as dit oor Mona is, oor die dinge wat gebeur het – ek is mos ook daar. Ek sal vir my ’n huis op die dorp koop en Mona en ek sal daar gaan woon.”

      “Al sou ek weer trou, is daar genoeg plek vir ons almal op Towerwater. Maar ek sal dink oor wat jy gesê het, Emily. Ek belowe jou, ek sal dit ernstig oorweeg.”

      Sy sien die glinstering in sy oë en sug. “Dis jou lewe, Paul, jy kan daarmee maak wat jy wil. Onthou net, die goeie jare gaan verby en jy sal hulle nooit weer terugkry nie. As ’n mens die dag oud is, is kinders en kleinkinders ’n groot troos in die lewe. Gun jy nie vir my ook daardie troos nie?”

      Paul glimlag effens. “Hulle kan ook, soos jy self weet, ’n bron van baie ergernis en bekommernis wees. Dink maar aan Dankbaarheid se mense. En dink maar aan jouself, Emily. Dink net aan al die sonde en ergernis wat Mona en ek jou al besorg het. Hoe anders sou jou lewe nie gewees het as jy nie met Towerwater se mense deurmekaar geraak het nie.”

      “As ek vandag weer moes kies, sou ek presies dieselfde keuse maak. Jou pa was ’n wonderlike man en die jare hier op Towerwater was ryk, vol jare. Ek sal hulle vir niks ter wêreld verruil nie. Maar natuurlik bekommer ek my oor jou en Mona. Wat sal van julle word as ek die dag nie meer daar is om na julle te kyk nie?”

      “Moenie jou bekommer nie, jy sal ons albei oorleef. Of maak jy planne om weg te gaan? Emily, jy het nie trouplanne nie, het jy? Is dit waarom oom Dirk Rusoord die laaste tyd skielik so geïnteresseerd in my skape is?”

      “Moenie laf wees nie,” sê sy kalm, maar sy bloos liggies. Paul se raaiskoot is miskien nader aan die waarheid as wat hy vermoed.

      Die aand ná ete begin Paul in die boekrakke rondsoek.

      “Wat soek jy?” vra Mona.

      “Iets om te lees. Het jy nie miskien van Ria de Wet se boeke nie, Mona?”

      “Ek het van haar boeke, maar jy sal nie daarvan hou nie.”

      “Waarom nie?”

      “Sy skryf liefdesverhale en jeugboeke. Jy stel tog nie daarin belang nie.”

      “Hou jy daarvan?”

      Sy haal haar skouers op. “Nie sleg nie. Emily hou baie van haar stories.”

      “Ek wil graag een van hulle lees,” sê Paul. “Ek is nuuskierig om te sien hoe sy skryf.”

      Sonder ’n woord staan Mona op en haal ’n boek uit die boekrak. Paul het ’n paar telefoonoproepe gemaak en toe die boek opgetel. Emily het later vir hulle tee gemaak en toe sy en Mona ’n uur later kamer toe gaan, het Paul nog gesit en lees.

      Emily en Paul is die volgende oggend alleen aan die ontbyttafel. Mona het die nag sleg geslaap en Katy, haar persoonlike bediende, het vir haar ontbyt kamer toe geneem.

      “Jy het gisteraand laat kom slaap,” sê Emily vir haar stiefseun. “Is dit Ria de Wet se boek wat jou wakker gehou het?”

      “Die boek lees vlot. Ek het dit toe maar klaar gemaak.”

      “Wat dink jy daarvan?”

      “Dit is goed geskryf, maar ’n bietjie te romanties en idealisties na my smaak. Die werklike lewe is nie so nie.”

      “Daar is tye dat ’n mens ’n bietjie wil wegkom van die werklike lewe, dat jy ontspanning soek. Ek kry dit in die lees van ’n mooi liefdesverhaal.”

      “Dis ’n ontvlugting van die werklikheid,” sê hy tergend.

      “En die speurverhale wat jy so graag lees? Is dit nie ook maar ’n ontvlugting van die werklikheid nie?”

      “Dis darem nie al wat ek lees nie,” sê hy glimlaggend. “Maar jy is reg, ons hardloop maar almal weg van die werklikheid. Dis soveel makliker.”

      Sy skud haar kop. “Gesels maar met jou niggie wanneer sy kom. Sy kan haarself beter verdedig as ek. Het jy al besluit wat jy vir haar gaan skryf?”

      “My kleinniggie, bedoel jy – haar oupa en my oupa was broers. Nee, ek het nog niks besluit nie. Ek moet vanoggend Dankbaarheid toe gaan en ek sal die saak met oom Pieter-hulle bespreek. Hulle het al die ou briewe en dokumente.”

      “Sy kan nie by oom Pieter-hulle gaan bly nie. Jy weet die dokter het gesê hy moet hom stil hou en tannie Cora het haar hande vol net om na hom te kyk. Oom Tommie-hulle het ook siekte en die kinders is almal te bedrywig. Dis ’n gedurige gekom en gaan; sy sal moeilik in sulke omstandighede kan werk.”

      Sy is ’n rukkie stil, dan sê sy: “Ek is baie seker Mildred sal haar graag op The Gables ontvang, maar ek … Ag, ek wil nie graag hê sy moet soontoe gaan nie. O, ek weet dis die spogplaas van die distrik met daardie wonderlike huis en tuin, maar met al die veranderings het daar iets van die egte ou boereatmosfeer verdwyn. En dit is tog seker wat Ria de Wet soek.”

      “Miskien moet ons haar maar in die hotel laat bly,” stel hy voor. Sy kyk verontwaardig na hom, maar sien dan die glinstering in sy oë en glimlag. “Terloops,” vervolg hy, “het jy enige idee hoe oud dié Ria is?”

      “Ek is nie seker nie, maar ek dink ek het êrens gelees dat sy getroud is en kinders op skool en universiteit het.”

      “So?” sê Paul verbaas en hy lyk vir ’n oomblik teleurgesteld. “As ek moes raai, sou ek gesê het sy is ’n stokkerige oujongnooi wat maar baie min van die werklike lewe af weet en nou ontvlugting in soetsappige liefdesverhale soek.”

      “Haar stories is nie soetsappig nie,” sê sy verontwaardig. “Ek hou van haar karakters – ’n mens is jammer om aan die einde van die boek van hulle afskeid te neem.” Sy aarsel, dan sê sy: “Dis natuurlik vir jou om te besluit, Paul, maar ek weet wat jou pa sou gedoen het as hy vandag nog gelewe het.”

      Paul het nie geantwoord nie, maar toe hy die middag terugkom van Dankbaarheid af sê hy vir Emily en Mona: “Ek het toe nig Ria se brief vir oom Pieter en tannie Cora gewys. Hulle was baie opgewonde – hulle voel al lankal dat die ou gegewens aangeteken behoort te word. Oom Pieter sal haar natuurlik baie kan help. Behalwe die briewe en dokumente wat hy besit, ken hy die hele geskiedenis van die Theron-familie. Sy vertellings sal nie net een boek nie, maar baie boeke kan vul.”

      “Het julle toe besluit waar sy gaan bly?” vra Emily met ’n vroom gesig.

      “Voorlopig op Towerwater. Het ons dan nie so besluit nie?” vra hy. “Later kan sy by die ander familie rondkuier as sy lus het. Maar oom Pieter dink ook ons moet haar vra om later te kom wanneer dit hopelik gereën het en die wêreld ’n bietjie groener is. Ek sal sommer dadelik vir haar skryf.”

      “Ek dink nie daar is nog tyd om te skryf nie. Wanneer is haar brief gestuur? Verlede Woensdag? En sy sê sy hoop om binne ’n week te kom.”

      “Gits, ek het nie daaraan gedink nie. Dan moet ek maar môreoggend vroeg ’n telegram stuur en hoop dat dit betyds by haar uitkom.” Hy kyk na Mona, wat stilswyend na die gesprek geluister het, en sê met ’n glimlaggie: “Ons sal vir haar ’n partytjie gee as sy kom – ’n vleisbraaiery of so iets – sodat sy al die familie kan ontmoet. Daar was lank laas ’n partytjie op Towerwater.”

      “Jy weet ek hou nie van partytjies nie,” sê Mona.

      “Ek ook nie, maar as die niggie uit die Transvaal kom kuier, weet ons darem hoe om haar te laat tuis voel, of hoe?”

      Mona