Tryna du Toit-omnibus 4. Tryna du Toit

oorgehou het. Maar sy het net die volgende jaar rumatiekkoors gekry en daarna was sy jare lank ’n semi-invalide. Sy het nooit heeltemal herstel nie. Haar hande en ander ledemate het vertrek van die siekte en teen die tyd dat sy twintig was, het sy al ’n wêreld se smart en pyn ervaar. Haar kinderjare was verby en die toekoms het maar min hoop op geluk ingehou. Is dit ’n wonder dat sy so hard en bitter geword het?

      Emily het haar verpleegkursus voltooi en ’n aanstelling by die Volkshospitaal in Kaapstad gekry. Maar sy het nooit Kaap toe gegaan nie. In stede daarvan het sy met George Theron getrou en haar intrek in die mooi, ruim huis op Towerwater geneem. Die huwelik het groot opspraak verwek. George Theron was meer as twintig jaar ouer as sy bruid en een van die vooraanstaande boere in die distrik. Sy huwelik was onverklaarbaar vir familie en vriende.

      “Ek het nooit gedink ek sal weer trou nie,” het George destyds vir haar gesê, “maar ek kan nie langer so aangaan nie. My kinders – my dogter veral – het ’n vrou se liefde en sorg nodig, en ek weet jy sal dit vir hulle kan gee. Ek besef dis nie ’n maklike ding wat ek vir jou vra nie. Jy is jonk, jy het moontlik ander planne vir die toekoms. Maar ek het jou nodig hier op Towerwater en ek belowe jou, jy sal nooit spyt wees as jy met my trou nie.”

      Sy het ja gesê en het inderdaad nooit rede gehad om haar besluit te berou nie. Inteendeel. Behalwe die materiële voordele wat die huwelik vir haar en haar ouers meegebring het, het sy oneindig baie geleer in die jare wat sy saam met George op Towerwater gewoon het.

      Dit was nie altyd maklik nie. Mona was veeleisend en dit het lank geduur voor die res van George se familie haar aanvaar het. Sy het self besef dat sy nooit Eileen se plek kon inneem nie, maar sy was jonk en sterk en sy het al haar kragte ingespan om vir George ’n goeie vrou te wees en hom en sy kinders so gelukkig moontlik te maak.

      Hulle was vyftien jaar getroud toe George aan hartversaking oorlede is. Die grootste gedeelte van sy boedel het na sy kinders gegaan, maar hy het in sy testament ruim voorsiening vir haar gemaak.

      Emily was maar vyf-en-dertig – jonk genoeg om weer ’n nuwe lewe te begin. Maar hulle pa se skielike dood het die kinders diep getref en sy kon nie daaraan dink om op daardie tydstip weg te gaan nie.

      ’n Paar jaar later is Paul getroud en Emily het begin regmaak om op die dorp te gaan woon. Paul het haar egter gevra om aan te bly totdat Winnie, sy vrou, in staat was om die huishouding waar te neem.

      ’n Jaar later het nog ’n tragedie hom op Towerwater afgespeel. Tydens ’n hewige donderstorm het Winnie, wat toe hoog swanger was, deur ’n vol drif probeer ry. Die motor het omgeslaan en sy het verdrink.

      So is Emily deur die jare en die noodlot op Towerwater vasgevang. Meer as twaalf jaar het al weer verbygegaan sedert George se dood en sy woon nog steeds saam met Paul en Mona op die plaas. Soms wonder sy of sy ooit sal weggaan.

      Sy skrik wakker uit haar bepeinsing toe Paul inkom. Hy groet en stap reguit na die pos wat op die tafel lê.

      Hoe jammer dat Paul nie weer getrou het nie, dink Emily. Hy is nog jonk, aantreklik en welgesteld. As hy wil, kan hy kies en keur onder die mooiste en oulikste meisies in die distrik. Is dit omdat hy Winnie ná al die jare nog nie kan vergeet nie? Of is dit om Mona se ontwil, uit jammerte vir sy suster wat al so swaargekry het? Mona aanbid Paul, hy is die spil waarom haar lewe draai, en Paul onthou seker ook nog hoe ongelukkig Mona destyds was toe hy Winnie Towerwater toe gebring het. Maar moet Paul dan sy eie lewe ter wille van Mona opoffer?

      “Hier is ’n brief vir jou,” sê Mona. “Ek sien dit kom van ’n vrou af. Wie ken jy in Johannesburg?”

      “Seker maar een van my baie meisies,” sê Paul liggies terwyl hy die koevert oopskeur. Hy lees dit stilswyend.

      Liewe oom Paul, of moet ek sê, neef Paul? Of dalk mnr. Theron?

      Ek weet regtig nie. Die telefoongids waarin ek u naam en adres gekry het, het nie verdere besonderhede verstrek nie.

      Ek is Ria de Wet, ek woon in Johannesburg, ek is ’n skryfster, en ek is verlangs familie van die Therons van Donkerfontein. My ma, Maria Theron, was ’n dogter van Karl Theron wat jare lank prokureur op Pietersburg was. Sy het ’n paar keer saam met Oupa op Towerwater gekuier en sy het ons dikwels vertel van die mense, ons mense, wat hulle meer as ’n eeu gelede daar gevestig het en vandag nog daar woon.

      Nou kom ek by die punt. Ek wil graag kom kennis maak met my ma se mense – nie net met dié wat vandag nog leef nie, maar ook met dié wat al lankal dood is. Ek stel veral belang in die geskiedenis van my oorgroottante, Sophia Maria, en as ek die nodige inligting kan insamel, wil ek graag ’n boek oor haar skryf sodat haar verhaal vir die nageslag bewaar kan bly.

      Ek wil my nie opdring aan die familie nie en sal voorlopig in die hotel op Donkerfontein bly, maar ek hoop ek sal die kans kry om al die ou familieplase te besoek sodat ek die nodige agtergrond en atmosfeer vir my verhaal kan kry. Ek hoop om binne ’n week Donkerfontein toe te kom.

      Met vriendelike groete

      Ria de Wet

      “Wat makeer?” vra Mona, wat haar broer fyn dopgehou het terwyl hy lees. “Van wie kom die brief?”

      Paul kyk fronsend na hulle. “Ria de Wet. Het julle al van haar gehoor? Sy sê sy is ’n skryfster.”

      “Ria de Wet? Natuurlik het ek al van haar gehoor,” sê Mona. “Sy skryf jeug- en liefdesverhale en daar was onlangs ook ’n vervolgverhaal van haar in een van die tydskrifte. Wat wil sy hê?”

      “Sy sê sy is familie van ons en wil kom kuier.” Mona en Emily gaap hom verbaas aan en hy gooi die brief met ’n glimlag op Mona se skoot. “Lees self wat sy skryf.”

      Saam lees Emily en Mona Ria se brief.

      “Dis nou ’n lekker verrassing,” sê Emily. “Ek hoop jy gaan haar nooi om hier op Towerwater te kom kuier, Paul.”

      “Waarom op Towerwater?” vra Mona skerp. “Waarom kan sy nie by die ander familie gaan bly nie?”

      Emily kyk na haar stiefdogter se strak gesig en sê sag: “Ek is seker die ander familie sal maar te gretig wees om haar te ontvang. Ek het maar net gedink dit sal ’n goeie idee wees as sy hierheen kom aangesien sy aan Paul geskryf het en Towerwater die oorspronklike familieplaas is.”

      “Jy weet ek hou nie van vreemde mense nie,” sê Mona koud.

      “Ek weet. Maar dink hoe interessant dit sal wees om ’n bekende skryfster hier by ons op Towerwater te hê en haar te help om stof vir haar boek in te samel. Miskien kan sy jou ook raad gee met jou skilderwerk.”

      “Jy weet ek laat niemand toe om my skilderye te sien nie. Ek het jou verbied om met enigiemand daaroor te praat.”

      “Ek het dit nog nooit met iemand bespreek nie,” sê Emily bedees. “Maar ek dink nietemin so ’n kuier sal ons almal goed doen. Dit sal vir ’n bietjie opwinding sorg en ons iets anders gee om oor te praat as die droogte en die hitte.”

      “As dit vir jou te stil is hier op Towerwater kan jy altyd op die dorp gaan woon,” sê Mona snipperig.

      Emily antwoord nie. Sy weet Mona sal die eerste een wees wat dit hand en tand beveg as sy so ’n voorstel maak.

      “Ek het glad nie beswaar dat sy Towerwater toe kom nie,” sê Paul onverwags.

      Emily kyk verras op. Hulle lewe die afgelope jare so stil en afgesonder hier op Towerwater, sy het nie verwag hy sal bereid wees om ’n vreemdeling te ontvang nie.

      Paul glimlag effens asof hy haar gedagtes kan lees en sê: “Jy is reg, ’n bietjie opwinding sal ons almal goed doen. Maar ek dink sy moet liewer later kom. Dis nou so droog en warm; sy sal net ’n verkeerde indruk van die Karoo kry.”

      Emily knik instemmend. “Aprilmaand sal beter wees. Teen daardie tyd het dit hopelik al gereën en sal Towerwater op sy mooiste wees.”

      Mona staan op. “Ek sien nie waarom ons ons die ergernis van ’n wildvreemde vrou op die hals moet haal nie. Ek waarsku julle, dit sal net moeilikheid afgee.” Styf en ontevrede