Schalkie van Wyk Keur 6. Schalkie van Wyk

Jy ken vir Henriëtte: sy het ore soos ’n muis. Klim ek in my motor en ry, raak sy weer berserk en sê ek was dorp toe om saam met dokter Steenkamp te konkel om haar in ’n senukliniek te laat opneem. Dis waarom ek moes loop,” vertel Meraai en vryf haar moeë bene steunend.

      “Tannie is ’n ster,” glimlag Friedrich, maar hy kyk afwagtend na Hanna. “Ouma Helga was die enigste Falkenstein wat my ooit tuis laat voel het in Kaiserburg, tant Hanna. Sy het daarop aangedring dat ek haar Ouma noem, terwyl ek my aangenome ouers oom en tante genoem het. Het sy dalk iets oor my geboorte geweet wat oom Otto al die jare vir my verswyg het?”

      Hanna staar hom in stilte aan, simpatie en hartseer afwisselend op haar gelaat. “Ek wens ek het geweet wat die waarheid was, sodat ek jou kon sê, Friedrich, maar ek kan jou net vertel wat ’n kort rukkie voor wyle Helga se dood gebeur het.”

      “En dit was?” vra hy gespanne.

      “Helga het besef haar tydjie word kort. Sy het Otto hierheen ontbied en hom gevra of jy sy buite-egtelike seun is. Otto het dit ten sterkste ontken.”

      “Omdat hy Dieter se erfenis wou beskerm?” vra Meraai agterdogtig.

      “Nee, Meraai. Ek het Otto dopgehou, want ek was by hulle in die kamer. Otto was senuweeagtig en opsigtelik ontsteld, maar ek kan nie glo dat hy vir sy eie moeder op haar sterfbed sou lieg nie,” antwoord tant Hanna beslis.

      “Dan is oom Otto die enigste persoon wat die waarheid oor my afkoms weet,” sê Friedrich wanhopig.

      “Henriëtte sal ook weet, maar sy sal liewer op ’n brandstapel verbrand wil word as om die waarheid te praat,” sê Meraai vies.

      “Maar waarom is daar al die geheimsinnigheid oor jou afkoms, Friedrich?” vra Amalia wat met intelligente objektiwiteit na hulle gesprek geluister het. “As jy werklik die seun van twee van Otto se ou studentevriende is, waarom maak hulle so ’n yslike geheim daarvan?”

      Friedrich kyk haar skerp aan. “Wat jy sê, maak sin, tant Amalia. Ek is nie van plan om ná dertig jaar aanspraak te maak op ouers wat my as baba weggegee het nie. Ek wil net weet wie my ouers is. En ek het dit al hoeveel maal aan oom Otto gesê.”

      “Maar as Otto die mense beloof het om hulle identiteit geheim te hou …” Hanna sug en skud haar kop. “Dis vir Otto moontlik ’n saak van eer om nie sy woord te breek nie.”

      “Waarom het hy dan vir my gesê ek sal die dokumente oor my geboorte in die geheime skuilplek kry?” vra Friedrich vinnig.

      “Skelmstreke,” sê Meraai vies. “Otto besef heel waarskynlik dat jy nie weet waar die geheime skuilplek is nie.” Sy kyk verwytend na Hanna. “Wat van ’n ou eetdingetjie, Hanna? Die koeldrank help niks vir die honger kol op my maag nie.”

      Hanna stap die spens binne, haal die deksel van ’n koekblik af en plak die blik voor Meraai neer. “Help jouself, Meraai. Ek kan nie aan my maag dink as belangrike sake my aandag vereis nie.”

      “Ek dink beter as ek kou,” sê Meraai, prop ’n konfyttertjie in haar mond en sluit haar oë, ’n salige uitdrukking op haar ronde gelaat.

      “Meraai,” begin Amalia ernstig, “jy het gesê Henriëtte dreig Dieter dat hy ter wille van Friedrich onterf sal word as hy nie na haar pype dans nie. Sê sy dié dinge in jou teenwoordigheid?”

      Meraai se hand met ’n tweede konfyttertjie kom tussen die koekblik en haar mond tot stilstand. “Ek eet nou, Amalia,” sê sy verwytend.

      “Antwoord Amalia se vraag, Meraai, of ek vat die koekblik terug spens toe,” dreig Hanna.

      “Vermakerige ou vrou!” sê Meraai vies, maar antwoord gehoorsaam: “Ja, Amalia. As Henriëtte kwaad is, gee sy nie om wie luister nie.”

      “Het jy haar nog nooit uitgevra of Friedrich wel Otto se buite-egtelike seun is nie?” vra Amalia weer.

      “Maar, mens, is jy van lotjie getik?” kom dit onthuts van Meraai. “Ek is Henriëtte se geselskapsdame, maar praat sy met ’n derde persoon, word ek ’n vlieg teen die muur. Ek hoor, maar ek hoor ook nie. Dis wat haar oorle’ ouers van my verwag het en dis wat ek tot vandag toe doen. Ek gee voor dat ek nooit haar privaat gesprekke afluister nie, verstaan?”

      “Maar as tante haar daaroor sou uitvra?” vra Friedrich hoopvol.

      “Dan land die arme siel in ’n senukliniek. Nee a, Friedrich, ek besef Henriëtte is nie ’n maklike mens om mee saam te leef nie, maar as ’n mens weet hoe om haar te hanteer … Ek beskou haar al soveel jare as ’n suster … ’n siek suster wat my hulp nodig het. Daarom sorg ek dat sy nie onnodig ontstel word nie, want dan …”

      “Dan raak sy berserk, nè, Meraai?” vra Hanna grimmig.

      “Dis sý skuld!” sê Meraai partydig. “Ek ontken dit nie: Henriëtte was ’n bedorwe, enigste kind; ’n rykmanskind, en sy kon nooit enige teenkanting verduur nie. Maar sy was dolgelukkig toe sy en Otto getroud is. Onthou jy dan nie, Hanna? Onthou jy nie hoe gelukkig sy en Otto kort ná hulle troue was nie?”

      “Ja, ja, ek onthou.”

      “Sy was soos enige, normale meisie … tot op daardie verskriklike dag toe Otto met Friedrich opgedaag het. Otto het geëis dat hulle die baba aanneem en toe … Hulle rusies was agter geslote deure, want Otto het gesorg dat ek nie hoor wat hy vir Henriëtte sê nie. Ek kon maar net sorg dat sy gereeld haar kalmeermiddel drink en haar troos wanneer sy so bitterlik gehuil het,” vertel Meraai, die koekblik vergete op die tafel voor haar.

      “Nogtans, Henriëtte het mettertyd bedaar, veral nadat sy verwagtend geraak het,” sê Hanna. “Sy was so trots toe Dieter gebore is, selfs trotser as Otto. Maar sy was toe weer kalmer, nie waar nie, Meraai?”

      “Ja, want sy was die ma van die erfgenaam van Kaiserburg. Dis waarom sy Dieter soos ’n prinsie grootgemaak het; waarom sy hom nooit enigiets geweier het nie. Ek glo sy het al haar liefde op Dieter oorgeplaas, want sy het alle belangstelling in Otto verloor.”

      “Maar nie in my nie,” sê Friedrich wrang. “Sy het nooit ’n geleentheid laat verbygaan om my te laat onthou dat ek net ’n optelkind was nie. Gelukkig het oom Otto hom soms oor my ontferm – en jy het ook, tant Hanna. Jy en ouma Helga het gesorg dat ek die liefde kry wat tant Henriëtte nooit vir my kon gee nie.”

      “En wat van my?” vra Meraai gekrenk. “Het ek nie vir jou drukkies gegee wanneer Henriëtte nie in die nabyheid was nie, Friedrich?”

      “Tannie het, maar dit was selde of ooit, want Dieter het gou geleer om stories by tant Henriëtte aan te dra. Ek het van kleins af besef tannie is net so magteloos soos ek. Ons was albei tant Henriëtte en Dieter se getroue slawe.”

      “Henriëtte se geluk was nog altyd my prioriteit,” sê Meraai verontskuldigend en sy frons bekommerd. “Dis waarom ek Otto verkwalik oor sy moedswilligheid.”

      “Maar is die arme man nie sterwend nie?” vra Amalia verwonderd.

      “O, hy is, maar hy gee voor dat hy yl en dan sê hy oor en oor vir Henriëtte dat die waarheid moet uit. Die arme vrou is in ’n toestand! Dis waarom ek deesdae so selde kom kuier, Hanna, want ek kan mos sien Otto se praatjies het haar skoon op hol.”

      “Na watter waarheid verwys Otto, Meraai?” vra Hanna skerp.

      “Hoe sal ek nou weet? Hy sê nie en Henriëtte sê nog minder. Sy begin net skree en dreig en … en soms begin sy te lag asof sy nie meer by haar sinne is nie. Maar dis sý skuld. Hy treiter haar, so asof hy dit geniet om haar in so ’n toestand te sien.”

      “Is dit dalk die waarheid oor my, tant Meraai?” kom dit ingehoue van Friedrich.

      “Maar, boet, ek sê mos ek weet nie. En nou gaan ek eet, want ek is ook maar net ’n mens van vlees en bloed met ’n honger maag,” antwoord sy beslis, gryp die koekblik met haar linkerarm teen haar bors vas en prop met haar regterhand die een na die ander tertjie in haar mond.

      Hanna staar haar misnoeg aan. “Ek het altyd gewonder