Schalkie van Wyk Keur 6. Schalkie van Wyk

makeer tannie nou?” vra hy oorbluf. “Dink tannie ek lieg?”

      “Ek het nie nodig om te dink nie, skepseltjie, want ek weet jy jok. Het jy vergeet ek het gehelp om jou en Friedrich groot te maak? Het jy vergeet hoe dikwels ek Friedrich moes beskerm omdat jy voortdurend die waarheid verdraai en hom vals beskuldig het?” vra sy kwaai.

      “Genugtig, tannie, ek was toe ’n kind. Friedrich het niks met hierdie saak te doen nie. Ek sê tannie mos: Gretha het ’n afspraak met my gehad en toe ek haar in die tuin …”

      “Ja, ja, ek het die liegstorietjie klaar gehoor,” val sy hom kortgebonde in die rede. “Kom ek help jou uit jou ellende uit, broertjie. Ek weet jy het gisternag kort ná nege by die huis uitgesluip om by die vrolike weduweetjie te gaan kuier.”

      “Tannie!” Dieter se oë rek van vrees. “As tannie vir my ma sê …”

      “Ja, Dieter?”

      Hy byt hard op sy tande, sodat die spiere langs sy kake uitbult. Sy lees die bitterheid in sy oë toe hy begin praat: “Ek het agt en twintig jaar oud geword, maar ek het dit nog nooit hardop gesê nie: my ma is ’n kranksinnige vrou. Sy …”

      “Moenie, Dieter,” pleit Meraai, ineens jammer vir hom. Hy is ’n aantreklike jongman, donker soos Henriëtte, maar met die sterk gelaatstrekke van die Falkensteins. En wanneer hy vergeet dat hy die kroonprins van Kaiserburg is, is hy net ’n ongelukkige kind wat in die skadu van ’n oorheersende, siek vrou en ’n onbelangstellende pa grootgeword het, dink sy simpatiek.

      “Gaan dit my ma normaal maak as ek dit aanhou ontken, tant Meraai?”

      “Jou ma het las van haar senuwees, boet. Sy is van jongs af uiters gespanne en soms tree sy onvoorspelbaar op, maar sy is nie kranksinnig nie. Dink maar self, Dieter: sy het jou van jongs af bederf, want niks was goed genoeg vir haar enigste seun nie. Sy het jou lief, kind.”

      “Lief?” Sy lippe vertrek smalend. “Noem tannie dit liefde as ’n ma haar eie kind afdreig?”

      “Nou verstaan ek net mooi niks nie,” antwoord Meraai verwonderd.

      “Nee, tannie sal nie, want my ma is slinks genoeg om nooit voor tannie met my daaroor te praat nie. Toe ek klein was, kon ek geen sonde in haar oë doen nie, maar vandat ek ’n man geword het … Elke keer dat ek met ’n meisie uitgaan wat sy nie persoonlik goedkeur nie, dreig sy om die waarheid oor Friedrich te vertel; om my pa te dwing om Friedrich sy erfgenaam te maak,” vertel hy met ’n bitterheid wat aan haat grens.

      “Die waarheid oor Friedrich? Wat praat jy, Dieter?”

      “Moenie skynheilig wees nie, tant Meraai. Almal vermoed dit: dat Friedrich my pa se buite-egtelike seun is. Maar buite-egtelik of te nie, hy is ’n Falkenstein en my ouers het hom aangeneem. En hy is ouer as ek. Hy het meer reg op Kaiserburg as ek,” antwoord hy, sy stem skor van ontsteltenis.

      “Het jou ma vir jou gesê dat Friedrich jou pa se buite-egtelike seun is?” vra Meraai verstom.

      “Ja – ’n duisend maal al, ja! Dis waarom ek na haar pype moet dans. Want doen ek dit nie, sal sy my pa oorreed om my te onterf en daardie … daardie optelkind sal met my erfenis wegstap. Weet tannie hoe dit voel om voortdurend in vrees te leef? Soms wens ek my pa moet sterf, voordat hy sy testament kan verander. Ander kere wens ek my ma kom iets oor, en partymaal wens ek ek het die moed om sommer net hier uit te stap en nooit weer terug te kom nie. Ek haat Kaiserburg en die vervloekte visfabriek. Dis waarom ek so graag op Son en See kuier. Saam met Alexandra kan ek minstens soos ’n mens … soos ’n vry man voel.”

      “Toe jy klein was, het jy altyd gesê jy wil ’n boer wees,” kom dit nadenkend van Meraai.

      “Ek wil nog steeds ’n boer wees, maar ek durf nie eens oor my grootste droom in my ma se teenwoordigheid praat nie. O nee, ek is mos die kroonprins van die Falkensteinlandgoed, die erfgenaam van al hulle skatte. En van haar geld. Haar familieplaas, Overberg, sal eendag aan my behoort. Weet tannie wat ek sal doen? Ek sal van hierdie haatlike plek ontslae raak en op Overberg gaan boer.”

      “Jy aard na jou oupa, Jean-Pierre de Villiers,” sê Meraai verwonderd en vervolg streng: “Maar jy mag nie vergeet dat jy ook ’n Falkenstein is nie, liefie. Wie weet, dalk het jy eendag ’n seun wat in die ou huis en die visfabriek belang sal stel.”

      “Dis ’n huis van haat,” sê hy opstandig en lyk ineens ongemaklik. “Moenie herhaal wat ek vir tannie gesê het nie. En as daar nog ’n koppie koffie is … “

      “Ek praat nie uit my beurt uit nie, Dieter, maar wat gisternag betref …”

      “Dis ’n saak tussen my en my ma en daardie onderduimse verpleegster Wolmarans,” sê hy stuurs.

      Meraai druk haar hande op die tafelblad en kyk hom deurdringend aan. “Nee, Dieter, is ’n saak tussen my en jou” sê sy nadruklik.

      Hy frons onbegrypend. “Gaan tannie die meisiemens beskerm?” vra hy gekrenk.

      “Nee, kind, ek gaan jóú beskerm. Ek was saam met Gretha gisteraand in die tuin toe jy in ’n beskonke toestand haar in jou arms gegryp en teen haar wil gesoen het.”

      Dieter kry kleur op kleur en slaan sy blik neer. “Ek sien, tannie het my oor die kop geslaan en my net daar in die tuin laat lê.”

      “Wat het jy verwag? Dat ek, ’n vrou van sestig, en die tenger Gretha jou moes indra huis toe en in die bed sit?” vra sy afkeurend.

      “Wel …” Hy glimlag verleë. “Ek moet seker dankbaar wees tannie het my nie doodgeslaan nie.” Hy kyk haar bekommerd aan. “Tannie sal niks vir my ma sê nie?”

      “Ek sal nie, maar ek kan nie namens Gretha praat nie. Ek meen jy is haar ’n verskoning skuldig,” antwoord sy streng.

      Hy pers sy lippe saam en haal sy skouers op. “Waarom nie? Sy is ’n beeldskone meisie en as ek haar kan oortuig dat ek nie werklik ’n skurk is nie, word ons dalk vriende … goeie vriende.”

      “Jy laat Gretha met rus, Dieter. As jy ’n oorlas van jou maak, vertel ek jou ma van jou geheime besoekies aan Alexandra,” waarsku Meraai.

      “Afperser!” sê hy kamma vies.” Al glo tannie my nie: ek kan soos ’n ware heer optree. Wat nou van nog ’n koppie koffie, tannie?”

      “Jy is oud en lelik genoeg om self vir jou koffie te skink. Jou ma sal net weer onnodig ontsteld raak as ek haar oggendkoffie te laat bring,” antwoord Meraai, tel ’n skinkbord op en wieg die kombuis uit.

      Gretha kyk op van die boek wat sy lees en glimlag skuldig toe sy in Otto se oë vaskyk. “Waarom het oom nie vir my gesê oom is wakker nie? Het oom enigiets nodig?” vra sy en sit die boek op die tafeltjie langs haar stoel neer.

      Sy lippe kreukel in ’n glimlag. “Die jeug is so mooi … en onskuldig … soos ’n mooi sonsopkoms wat te vinnig verbygaan,” antwoord hy.

      Herinneringe aan sy eie jeug is soos ’n sagte gloed wat op die donker, gesplinterde jare van sy volwassenheid kom lê.

      “Was oom se jeug mooi?” vra sy, bly om nie tekens van pyn in sy gesig te bespeur nie.

      “So mooi soos net ’n jongmens se droom kan wees. Ek en Henriëtte …” Hy kyk na haar en sy oë pleit om begrip. “Sy was nie altyd so nie. Ons was gelukkig, ek en sy. Miskien moes ek hom nooit hierheen gebring het nie, want dit het haar verander.

      “Oom verwys na Friedrich?” vra sy aarselend.

      “Ja … ja. Ek het geglo sy het my lief genoeg gehad om te verstaan, maar sy kon of wou nie. Toe Dieter ’n jaar later gebore is, wou sy hê ek moet Friedrich in ’n weeshuis plaas. Al daardie rusies … al daardie jare van verwyt en haat … maar ek het reg opgetree.”

      “Friedrich weet nie wie sy eie ouers is nie, oom,” sê Gretha gedemp, haar blik op die kamerdeur.

      Otto glimlag geheimsinnig. “Hy sal binnekort weet. Hy weet waar die skuilplek is.”

      “Nee,