Kobiety z Ravensbrück. Sarah Helm

że najbliższa rodzina musi zostać powiadomiona, więc listy i rzeczy osobiste przesyłano do miejscowego komisariatu policji, który miał je przekazać dalej. Wśród przedmiotów należących do Żydówki Sary Henni Stern znajdowało się kilka miedziaków. Kiedy lokalnym funkcjonariuszom nie udało się odnaleźć krewnych, poradzono im, aby przekazali je na rzecz Rzeszy. Julius ten Brink, który przez trzy lata ubiegał się o uwolnienie siostry Mathilde, dostał urnę i tobołek z rzeczami, wśród których wymieniono „jeden płaszcz, jedną parę pończoch, jeden kaftan; trzy pary majtek”.

      Chociaż wszystkie oficjalne pisma wysłane do rodzin zmarłych w wyniku farsy 14f13 były groteskowe, list, jaki otrzymała rodzina Herty „Sary” Cohen, wyróżnia się na ich tle również z przyczyn historycznych147. Herta Cohen była Żydówką aresztowaną w 1940 roku za stosunki seksualne z policjantem z Düsseldorfu i skażenie jego niemieckiej krwi. Odjechała ciężarówką na zagazowanie wiosną 1942 roku. Kilka tygodni później policja w Düsseldorfie otrzymała list podpisany przez komendanta Ravensbrück Maxa Koegela. Policja miała znaleźć siostrę Herty, poinformować ją o śmierci Herty na „wylew” i powiedzieć jej, że jeśli chce odzyskać prochy siostry, musi najpierw się upewnić, że znajdzie miejsce na lokalnym cmentarzu. Rodzina powinna następnie wysłać list z potwierdzeniem, że załatwiła kwaterę, wraz z odpowiednią zapłatą. Jeśli list nie dojdzie do Ravensbrück w ciągu dziesięciu dni, wówczas urna zostanie zniszczona.

      Podczas gdy ta biurokratyczna szopka zapewnia kolejne, jeszcze tragiczniejsze szczegóły historii, istnieje druga strona listu do Cohenów, która nadaje mu wartość historyczną. Podpisany przez Koegela list dotyczący losu Herty Cohen stanowi być może jedyny udokumentowany dowód na to, że transporty z Ravensbrück stanowiły element programu gazowania ludzi 14f13.

      Niemal na pewno Himmler osobiście rozkazał urzędnikom SS nigdy nie używać tajnego kryptonimu 14f13 w korespondencji dotyczącej Ravensbrück; biorąc pod uwagę, że gazowanie kobiet było sprawą szczególnie delikatną, Reichsführer jeszcze bardziej zwiększył nacisk na zachowanie wszystkiego w tajemnicy. W przypadku Herty jednak zaniedbano środki ostrożności. Być może dlatego, że list zaadresowany został do policji, uznano go za dość bezpieczny, by odnotować kryptonim, albo może po prostu ktoś ten fakt przegapił. Bez względu na powód, w górnym prawym rogu listu Koegela, obok daty (13 marca 1942), znajduje się wiele mówiący symbol „14f13”, co sygnalizowało każdemu zorientowanemu, że podana przyczyna śmierci Herty, „wylew”, tak starannie wpisana poniżej, jest wyssana z palca: Herta zginęła w komorze gazowej.

      Na początku lata nocne krzyki w obozie ustały, a transporty wstrzymano, ale więźniarki nadal nie wiedziały dokładnie, w jaki sposób zginęły ich towarzyszki. Do końca wojny wiele więźniarek w Ravensbrück wierzyło w pogłoski, że kobiety wywiezione w transportach w 1942 roku zginęły w szpitalu lub sanatorium w Buch pod Berlinem. Jeszcze podczas pierwszego procesu w Hamburgu w 1946 roku część kobiet wymieniała Buch jako miejsce śmierci koleżanek. Do dziś nie udało się wyjaśnić wielu spraw związanych z Buch, szczególnie w odniesieniu do nazistowskich eksperymentów medycznych prowadzonych w tamtejszym szpitalu. Nie można wykluczyć, że część ofiar wywożono do Buch albo dla eksperymentów, albo tylko przejściowo, przed przetransportowaniem do innych ośrodków gazowania. Jednak niedługo po wojnie wypłynęły nowe lokalizacje miejsc, gdzie naziści gazowali ludzi.