Восень у Вільнюсе (зборнік). Маргарыта Прохар

любую гадзіну

      у любым месцы

      любы з нас

      любой цаною.

      Хоць, сапраўды, нават у перакладзе атрымліваюцца нейкія вершы. Незвычайныя вершы… Справа ў тым, што я часам люблю чытаць слоўнікі. І вось, калі няма чаго рабіць, мармычу дзіўныя рэчы адтуль. Гэта мая жудасная звычка. Але вы адзіны чалавек, хто прыняў гэта за вершы.

      …Зараз я ўспамінаю гэта ўсё, зноў седзячы тут. Толькі нікога няма за суседнім столікам. Пустыя чырвоныя плюшавыя канапы, а ў шкляной попельніцы самотна адлюстроўваецца рознакаляровая столь…

      Ля мяне зноў з’яўляецца фотаздымак. Гэта вярнулася афіцыянтка.

      – Дзяўчына бывала ў нас, але вось ужо больш за год ніхто яе тут не бачыў.

      – Дзякуй.

      Ну вось, першая няўдача… Чаму ж гэта мяне не хвалюе?

      Мяне ахапляе нейкае здранцвенне. Быццам у сне, я гляджу на гадзіннік і заўважаю: час ісці, хутка фільм. І гэтак жа сонна прабіраюся паміж столікамі да выхаду, пакуль адна фраза не трапляе ў маё сэрца, нібыта смяротная страла:

      – Я не магу яе пакінуць. Я ведаю, што яна не падыходзіць мне, але я не магу яе пакінуць…

      Я абарочваюся і бачу, што праходжу міма століка, дзе сядзяць хлопец і дзяўчына. Ён сказаў гэтую фразу, потым апусціў галаву і амаль прашаптаў:

      – Я такі чалавек, што не магу зрабіць балюча… Я не магу яе не кахаць… Чаму – не ведаю. Кажуць, што ёсць каханне на ўсё жыццё: ты можаш быць з кім заўгодна, але разумець, што ў тваім жыцці толькі адно каханне. І толькі яно пройдзе з табой праз гады. Будзе з табой у любы час, дзе і з кім бы ты ні быў… Прабач мяне. – з гэтымі словамі ён падняўся зза стала і прайшоў міма мяне да выхаду, да дзвярэй, ледзь прыкметных у рознакаляровых сценах. Я паглядзела яму ўслед, і раптам, нібы іронія, разбегліся, разляцеліся на аскепкі ў маіх вачах рознакаляровыя блікі, каб стаць словамі:

      …bet kuria valanda

      bet kurioie vietoie

      bet kas is musu

      bet kuria kaina…

      Любы з нас… Гэта значыць сёння ты, а заўтра – хтосьці іншы. Вось яна, вечная плынь жыцця. Ёй усё роўна – хто. Любы. Любы працягне яе і атрымае тыя ж сустрэчы, у той жа вечар або дзень, у тым жа горадзе і будзе жыць і любіць па сваіх правілах – светла ці жорстка, выпадкова ці назаўжды. Любы з нас… Можна сумаваць, можна ўсміхнуцца рознакаляровым водбліскам на сценах…

      Аб гэтым я думала ў амаль пустой кіназале, калі глядзела фільм. Дакладней, сачыла, як змяняюцца кадры. Я не глядзела фільм – можа, гэта быў мой маленькі знак пратэсту.

      Але ён усё роўна патэлефанаваў мне – роўна праз паўтары гадзіны, калі я выходзіла з «Forumа».

      – Што яшчэ? – спытала я.

      – На сёння ўсё. Да заўтра.

      Гэтага я не чакала. Падобна, ён не імкнуўся перагружаць мяне працай.

      Я азірнулася. Восень ціха плыла над Вільнюсам. А я проста бязмэтна ішла па адной з яго вуліц.

      …Будынкі, высокія і шэрыя, сыходзяць у неба, зацяняюць вузкія вулачкі, а ў спалучэнні з вельмі рэдкім золатам восені выглядаюць маркотна і халодна, прапускаючы праз сябе транспарт унізе. Дахі гэтых высокіх старых будынкаў нібы глядзяць на белачырвоныя тралейбусы і людзей.

      Зрэшты, ёсць і новыя будынкі – са шкла. У іх няма старадаўніх чырвоных