Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej. Nikita Shcheholevatyi

– bezwarunkowe odstąpienie pożądanego przedmiotu, weigerde – odmówił).

      Er zyn Regenten, die van zoodanige willekeurige beschikkingen een matig gebruik maken, en niet meer van den geringen man vorderen, dan tot het ophouden van hun rang volstrekt noodig is. (Są Regentowie, którzy korzystają z takich arbitralnych decyzji w umiarkowany sposób i nie wymagają od prostego człowieka więcej, niż jest to absolutnie konieczne do utrzymania ich rangi; Regenten – Regentowie, zoodanige willekeurige beschikkingen – takie arbitralne decyzje, matig gebruik maken – korzystają w umiarkowany sposób, geringen man – prosty człowiek, vorderen – wymagają, ophouden van hun rang – utrzymanie ich rangi, volstrekt noodig – absolutnie konieczne). Anderen gaan iets verder, en geheel-en-al ontbreekt deze onwettigheid nergens. (Inni idą nieco dalej i ta nielegalność występuje wszędzie; Anderen gaan iets verder – Inni idą nieco dalej, geheel-en-al ontbreekt deze onwettigheid nergens – ta nielegalność występuje wszędzie). Het is dan ook moeielyk, ja onmogelyk, zoodanig misbruik geheel uitteroeien, daar het diep geworteld is in den aard der bevolking zelf die er onder lydt. (Dlatego trudno, a nawet niemożliwe, całkowicie wyeliminować takie nadużycia, ponieważ są one głęboko zakorzenione w naturze samej ludności, która na nie cierpi; moeielyk, ja onmogelyk – trudno, a nawet niemożliwe, zoodanig misbruik geheel uitteroeien – całkowicie wyeliminować takie nadużycia, diep geworteld – głęboko zakorzenione, aard der bevolking zelf die er onder lydt – natura samej ludności, która na nie cierpi).

      De Javaan is gul, vooral waar het te doen is om een bewys te geven van gehechtheid aan zyn Hoofd, aan den afstammeling van hen wien zyn vaderen gehoorzaamden. (Jawajczyk jest hojny, zwłaszcza gdy chodzi o okazanie przywiązania do swojego przywódcy, potomka tych, którym posłuszni byli jego przodkowie; Javaan – Jawajczyk, gul – hojny, bewys te geven van gehechtheid – okazanie przywiązania, Hoofd – przywódca, afstammeling van hen wien zyn vaderen gehoorzaamden – potomka tych, którym posłuszni byli jego przodkowie). Ja, hy zou meenen te-kort te doen aan den eerbied dien hy aan zyn erfelyken heer verschuldigd is, wanneer hy zonder geschenken diens kratoon betrad. (Tak, uważałby, że brak szacunku wobec swojego dziedzicznego pana byłby, gdyby wszedł do jego kratonu bez prezentów; meenen te-kort te doen aan den eerbied – uważałby, że brak szacunku, erfelyken heer verschuldigd is – jest winien swojemu dziedzicznemu panu, zonder geschenken diens kratoon betrad – wszedł do jego kratonu bez prezentów). Zulke geschenken zyn dan ook dikwyls van zoo weinig waarde, dat het afwyzen iets vernederends zou in zich sluiten, en vaak is alzoo deze gewoonte eerder te vergelyken met de hulde van een kind dat zyn liefde tot den vader tracht te uiten door 't aanbieden van een klein geschenk, dan optevatten als schatting aan dwingelandsche willekeur. (Takie prezenty są często tak mało warte, że odmowa ich przyjęcia byłaby upokarzająca, i dlatego ten zwyczaj jest bardziej porównywalny do hołdu dziecka wyrażającego miłość do ojca przez podarowanie małego prezentu, niż jako daninę tyranii; zulke geschenken – takie prezenty, dikwyls van zoo weinig waarde – często tak mało warte, afwyzen iets vernederends – odmowa byłaby upokarzająca, gewoonte eerder te vergelyken met de hulde van een kind – zwyczaj bardziej porównywalny do hołdu dziecka, zyn liefde tot den vader tracht te uiten – wyrażającego miłość do ojca, aanbieden van een klein geschenk – podarowanie małego prezentu, dan optevatten als schatting aan dwingelandsche willekeur – niż jako daninę tyranii).

      Maar… aldus wordt door een lief gebruik, de afschaffing van misbruik belemmerd. (Ale… w ten sposób przez miły zwyczaj, zniesienie nadużyć jest utrudnione; aldus wordt door een lief gebruik – w ten sposób przez miły zwyczaj, afschaffing van misbruik belemmerd – zniesienie nadużyć jest utrudnione).

      Indien de aloen-aloen voor de woning van den Regent in verwilderden staat lag, zou de nabywonende bevolking hierover beschaamd wezen, en er ware veel gezags noodig om haar te beletten dat plein van onkruid te reinigen, en het te brengen in een staat die met den rang des Regents overeenstemt. (Gdyby aloen-aloen przed rezydencją Regenta było w zaniedbanym stanie, okoliczna ludność czułaby się zawstydzona i potrzeba byłoby dużo autorytetu, aby uniemożliwić jej oczyszczenie tego placu z chwastów i doprowadzenie go do stanu odpowiadającego randze Regenta; aloen-aloen – plac przed rezydencją, woning van den Regent – rezydencja Regenta, verwilderden staat – zaniedbany stan, nabywonende bevolking – okoliczna ludność, beschaamd wezen – czułaby się zawstydzona, veel gezags noodig – potrzeba dużo autorytetu, plein van onkruid te reinigen – oczyszczenie placu z chwastów, met den rang des Regents overeenstemt – odpowiadający randze Regenta). Hiervoor eenige betaling te geven, zou algemeen als een beleediging worden aangemerkt. (Zapłacenie za to zostałoby powszechnie uznane za obrazę; eenige betaling te geven – zapłacenie za to, als een beleediging worden aangemerkt – uznane za obrazę). Maar naast dien aloen-aloen, of elders, liggen Sawah's die op den ploeg wachten, of op een leiding die het water daarheen moet voeren, dikwyls van mylen ver… deze Sawah's behooren den Regent. (Ale obok tego aloen-aloen lub gdzie indziej, są sawahy czekające na pług lub na kanał nawadniający, często oddalony o mile… te sawahy należą do Regenta; naast dien aloen-aloen – obok tego aloen-aloen, Sawah's die op den ploeg wachten – sawahy czekające na pług, leiding die het water daarheen moet voeren – kanał nawadniający, mylen ver – oddalony o mile, Sawah's behooren den Regent – sawahy należą do Regenta). Hy roept, om zyn velden te bewerken of te besproeien, de bevolking van gansche dorpen op, wier eigen Sawah's evenzeer behoefte hebben aan bearbeiding… ziedaar het misbruik. (Wzywa on ludność całych wiosek do pracy na swoich polach, które również potrzebują uprawy… oto nadużycie; roept om zyn velden te bewerken of te besproeien – wzywa do pracy na swoich polach, bevolking van gansche dorpen – ludność całych wiosek, Sawah's evenzeer behoefte hebben aan bearbeiding – sawahy również potrzebują uprawy, ziedaar het misbruik – oto nadużycie).

      Dit is aan de Regeering bekend, en wie de staatsbladen leest, waarin de wetten, instruktien en handleidingen voor de ambtenaren bevat zyn, juicht de menschlievendheid toe, die by het ontwerpen daarvan schynt te hebben voorgezeten. (Jest to znane rządowi, a kto czyta dzienniki urzędowe zawierające prawa, instrukcje i przewodniki dla urzędników, chwali humanitarność, która zdaje się być obecna przy ich tworzeniu; Regeering – rząd, bekend – znane, staatsbladen leest – czyta dzienniki urzędowe, wetten, instruktien en handleidingen voor de ambtenaren – prawa, instrukcje i przewodniki dla urzędników, juicht de menschlievendheid toe – chwali humanitarność, ontwerpen daarvan schynt te hebben voorgezeten – zdaje się być obecna przy ich tworzeniu). Alom wordt den Europeaan, met gezag in de binnenlanden bekleed, als een zyner duurste verplichtingen op 't hart gedrukt, de bevolking te beschermen tegen haar eigen onderworpenheid en de hebzucht der Hoofden. (Wszędzie Europejczykom, obdarzonym władzą w interiorze, wpaja się jako jedno z ich najdroższych zobowiązań, aby chronili ludność przed jej własnym podporządkowaniem i chciwością przywódców; alom – wszędzie, den Europeaan – Europejczykom, met gezag in de binnenlanden bekleed – obdarzonym władzą w interiorze, zyner duurste verplichtingen – jedno z ich najdroższych zobowiązań, op 't hart gedrukt – wpaja się, bevolking te beschermen – chronili ludność, onderworpenheid en de hebzucht der Hoofden – podporządkowanie i chciwość przywódców). En, als ware het niet genoeg, deze verplichting voorteschryven in 't algemeen, er wordt nog van de adsistent-residenten, by de aanvaarding van 't bestuur eener afdeeling, een afzonderlyke eed gevorderd, dat zy deze