Məktəbə dəvət. Рашид-бек Исмаил оглы Эфендиев

şərəflə,

      Dur get hər gündə məktəbə.

      Mən sizə qonaq gələcəm,

      Olsun ki, sabah gələcəm.

      KEÇİ

      Başda uzun buynuzları,

      Yekəsaqqal, tükü sarı

      Keçim gedir dağ yuxarı.

      Aman, a keçim, a keçim,

      Dayan, a keçim, a keçim!

      Keçim, qurda rast olmayasan,

      Qabağında müc101 qalmayasan,

      Bizi əngələ salmayasan.

      Aman, a keçim, a keçim,

      Dayan, a keçim, a keçim!

      Sənsən sürünün seyizi102,

      Gəzir sürü sənsiz düzü,

      Cana gətirdin sən bizi,

      Aman, a keçim, a keçim,

      Dayan, a keçim, a keçim!

      Keçim gedir nə hal ilən,

      Zorba, şələ saqqal ilən,

      Dalda bir sürü mal ilən.

      Aman, a keçim, a keçim,

      Dayan, a keçim, a keçim!

      Keçim dırmaşar qayayə,

      Gəzər otun yeyə-yeyə,

      Bir kəs yoxdur ona deyə:

      Aman, a keçim, a keçim,

      Dayan, a keçim, a keçim!

      Keçim, adın Qurban ağa,

      Yavaş-yavaş en aşağa,

      Gözəl xanım səni sağa.

      Aman, a keçim, a keçim,

      Dayan, a keçim, a keçim!

      DURNA

      Ey havada uçan durna,

      Bizi qoyub qaçan durna.

      Get, xoş gəldin, səfa gəldin,

      Gələcəksən haçan, durna?

      Göy çəməndə gəzən durna,

      Su üstündə süzən durna.

      Gəl bir, gözüm görsün səni,

      Al-yaşıla bəzən, durna!

      Getmə, getmə, gözüm durna,

      Sənə var bir sözüm, durna.

      Sən gedəndə necə sənin

      Həsrətinə dözüm, durna!

      DURNA ŞƏRQİSİ

      Yaşılbaşlı durna quşum,

      Sənsən dərdimin çarəsi.

      Götür məni, ərşə uçum,

      Təbiətin mahparəsi103!

      Dağı-daşı aşıb keçək,

      Yetir məni muradıma.

      Yaylaların suyun içək,

      Durnam, gəl çat imdadıma.

      Səhralarda gəzəcəksən,

      Mən yazığam, aman durna.

      Dəryalarda üzəcəksən,

      Sən gəl mənə inan, durna.

      Aman, durna, canım-gözüm,

                             canım-gözüm,

      Sənə budur axır sözüm, axır sözüm.

      Uçur məni, uçur məni, uçur məni,

      Dəryalardan keçir məni, keçir məni.

      GÜL NƏĞMƏSİ

      Bir tazə cavan seyrə çıxıb, gəzdiyi bağda

      Gördü açılıb gülləri hər yanda, baharda.

      Reyhan, qərənfil gülü, əlvan çiçəklər

      Yaşıl çəmənə ətir saçıb, cənnətə bənzər.

      Gül şaxına qonmuş, oxuyur bülbüli-nalan,

      O bağa saçır atəşi-eşqin dili-suzan.

      Bu hüsni-behişti bu təbiətdə görüb o

      Əl atdı gülün bir xəzəlinə yahu.

      Batdı əlinə şax gülün xar104 tikanı,

      Səthi-çəmənə axdı onun qırmızı qanı.

      – Qan tökmə, – dedi, – mərhəmət et,

                             qaçma, üzül gəl,

      Ünsiyyətin olsun, burax o xarı, qızılgül!

      Təmsillər

      XƏYAL

      Gedirdi bir kişi çiynində bir tüfəng yolda,

      Bir az kənarda yatmışdı tülkü bir kolda.

      Tüfəngi çəkdi görən tək kişi, təsəvvür edib

      Dedi öz-özünə, bir qədər təkfir105 edib:

      – Bunu atıb sataram, xeyli pul olar ondan,

      Qoyun alıb o pula, bəslərəm bəqədrimkan106.

      O da hər il doğub artar, yataq olar, şəksiz,

      Yeyib göy otlağı yaylaqda, çağ olar, şəksiz.

      Onun mədaxilinə ev tikib, həm evlənərəm,

      Neçə uşağım olar: Əhməd, Qədir və Kərəm.

      Cavanlaşar yetişən hər biri uşaqların,

      Mənim kimi kişinin axırı görər karın.

      Biri gedər əkinə, o biri gedər qoyuna,

      Belə kamallı uşaqlarımın dönüm boyuna.

      Bu tövr nərə vurub tülkünü qaçırdı kişi,

      Xəyala tövr verib, qışqırıb bitirdi işi.

      FƏQİR BÜLBÜL VƏ QƏNİ107 QARIŞQA

      Bir çəməngah içində hər yan gül,

      Aşiyan108 eyləmişdi bir Bülbül.

      Hər zaman yaz günü sabah-axşam

      Peşəsi biqərar, biaram

      Oxumaq idi fəxr edib səsinə,

      Cəh-cəhin dalbadal gəlməsinə.

      O çəməngahda torpağa bataraq

      Gəzir idi qarışqalar çaparaq.

      Hər biri min əzabü zəhmətlə,

      Min

101

Müc – çarəsiz, əli-qolu bağlı

102

Seyiz – qoyun sürüsünün qabağında gedən təkə

103

Mahparə – Ay parçası

104

Xar – alçaq, həqir

105

Təkfir – təqsirləndirmək

106

Bəqədrimkan – imkan daxilində

107

Qəni – dövlətli, varlı

108

Aşiyan – yuva