Hophopnamə. Mirzə Ələkbər Sabir

zülmü yamandır!

      Çün yuxladı, əl qat cibinə zər dediyindən,

      Öz rəngini yandır.

      Fürsət ki, olur rəngini vur hər gecə məxfi,

      Fərrarəlik öyrəş!

      Ta bilməyə şeytan da götürdün necə məxfi,

      Əyyarəlik öyrəş!

      Çün sübh çayın içdi kişi, çıxdı kənarə,

      Bidərdü qəm oldun;

      Açıldı başın, indi qıl öz dərdinə çarə,

      Banu hərəm oldun;

      Ver Xansənəm ət, yağ, düyü, bal, çay, şəkər alsın,

      Gülqənd var evdə;

      Artıq nə qalarsa, ona da xüşgəbər alsın,

      Hərçənd var evdə.

      Göndər uşağı, Şahbacını eylə xəbərdar –

      Gəlsin hələ-həlbət;

      Gəldikdə gətirsin neçə övrətləri zinhar,

      Qur məclisi-işrət.

      Mindir ocağa qazqanı, qaynat samavarı,

      Çal nayı, qavalı;

      Mehmanlara hazır elə min dürlü naharı;

           Ver külçə, qoğalı,

           Həm qaymağı, balı.

           Ər fə’ləlik etsin,

           Hər gün işə getsin;

           Olma ona həmqəm,

           Canı bəcəhənnəm!

           Sən çəkmə məlali,

           Qur məclisi-ali,

           Pozma bu cəlali,

           Ay başı bəlali!..

      UŞAQLARA

      Ey millətin ümmidi, dilü canı, uşaqlar!

      Validlərinin sevgili cananı, uşaqlar!

      Madərləriniz etdi sizə mehrü məhəbbət,

      Ağuşi-şəfəqqətdə sizi bəslədi rahət,

      Validləriniz xərcinizə etdi kəfalət,

      Əlminnətü-lillah, sizə yar oldu səadət,

      Olduz hərəniz bir evin oğlanı, uşaqlar!

      Asudə gəzin indi bu dünyanı, uşaqlar!

      Siz sərv kimi sərgəş olub boylə boy atdız,

      İllik beçə tək banlıyaraq xəlqi oyatdız,

      Şad oldu pədər, madəriniz – bu boya çatdız,

      Bəsdir sizə gəhvareyi-naz içrə ki, yatdız,

      İndi buraxın balışı, yorğanı, uşaqlar!

      Həm tərk eləyin xaneyi-viranı, uşaqlar!

      Vəqt oldu çıxıb kuçədə cövlan edəsiz siz,

      Hərcayi gəzib, hər yeri seyran edəsiz siz,

      Cəngü cədəlü qarətü talan edəsiz siz,

      Hər cildə girib, aləmi viran edəsiz siz,

      Gündə atasız bir neçə patranı, uşaqlar!

      Ta öyrənəsiz şiveyi-də’vanı, uşaqlar!

      Vəqt oldu həvəs etməyəsiz məktəbə, dərsə,

      Tə’lim alasız hər nə ki, aləmdə betərsə,

      Xeyri buraxıb, əxz edəsiz hər nə zərərsə,

      Mail olasız hər işə kim, fitnəsə, şərsə,

      Adət qılasız hərzəvü hədyanı, uşaqlar!

      Siz neyləyəsiz məktəbi, mollanı, uşaqlar!

      Vəqt oldu vurub yıxmağa müştaq olasız siz,

      Evdə gərək əvvəlcə ki, qoççaq olasız siz,

      Həm validə, həm validəyə ağ olasız siz,

      Dincəlmiyələr ta nə qədər sağ olasız siz,

      Hər gün döyəsiz madəri-nalanı, uşaqlar!

      Ta uf deməyə qalmıya imkanı, uşaqlar!

      Hər istədiyin olmasa hasil pədərindən,

      Vur, yıx, cala, ta qorxuya düşsün zərərindən,

      Söy ağzına cür’ətlə, çəkinmə hünərindən,

      Biçarə xilas olmaq üçün şurü şərindən,

      Çıxsın canı, satsın qabı-qazanı, uşaqlar!

      Neylər dəxi ol sərvətü samanı, uşaqlar!

      Bəsdir ki, oğul sahibi düşgün pədər oldu,

      Xeyr oldu əcəb aqibəti, bəxtəvər oldu,

      Göz nuri hesab eylədiyi dərdi-sər oldu,

      Zəhmətlə əmək verdiyi cümlə hədər oldu;

      Nə ölmədi ta kim, qutara canı, uşaqlar!

      Nə tapmadı öz dərdinə dərmanı, uşaqlar!..

      [MƏN BİLMƏZ İDİM BƏXTDƏ BU NİKBƏT OLURMUŞ]

      Mən bilməz idim bəxtdə bu nikbət olurmuş,

      İzzət dönüb axır belə bir zillət olurmuş,

      Çərxin, əcəba, seyri də min babət olurmuş,

      Millət ayılıb talibi-hürriyyət olurmuş,

      Millətdə də, yahu, belə bir qeyrət olurmuş?!

      Yalqız, nə deyim, getdi mənim millət əlimdən,

      Torpaq başıma, çıxdı bütün izzət əlimdən!

      Təbrizdə gər olmuş idim cüm’ə imamı, -

      Gizlin ki, deyil, yaxşı bilir mətləbi hamı, -

      Pul ilə satın almış idim mən bu məqamı,

      Uydurmuş idim kəndimə bilcümlə əvamı,

      Əbd etmiş idim şəhrdə hər püxtəni, xamı,

      Xud, mən nə bilim sübh dönüb şam olacaqmış,

      İranda da hürriyyəti-islam olacaqmış?!

      Tədric ilə salmışdım ələ bunca dehatı,

      Bir parça çörək nökəri etmişdim elatı,

      Artırmış idim məzrəəni, ilxını, atı,

      Rəncbər eləmişdim özümə çöllünü, tatı,

      Dərkar idi xeyrimdə ümumin hərəkatı,

      Birdən-birə getdi hamı kərrü fərim, ey vay!

      Çıxdı boşa sərvət qazanan əllərim, ey vay!

      Təbrizdə rahət yeyib, asudə doyardım,

      Mö’minləri hər töhmətə olsaydı qoyardım,

      Hər axmağı, xamı quzu cildində soyardım,

      Həq söz deyənin canın alıb, çeşmin