Hophopnamə. Mirzə Ələkbər Sabir

dinmə, sən Allah!..

      “HƏYAT”IN “GOP-GOP”UNA CAVAB

      Bu tifl ki, nuri-bəsərü şireyi-candır,

      Tabi-tənü arami-dilü ruhi-rəvandır,

      Min zəhmət ilə bəslədiyin tazə cəvandır,

      Göndərmə bunu məktəbə, rəhm eylə, amandır!

      Qoy kuçədə naz ilə xuram eyləsin oğlun!

      Öz xoşladığı əmrə qiyam eyləsin oğlun!

      Bu bülbüli-şuridə ki, pakizə nəfəsdir,

      Aludeyi-qəm etməyə mail behəvəsdir,

      Bunca ki, gedib məktəbə, bildikləri bəsdir,

      Məktəbdir adı, leyk həqiqətdə qəfəsdir;

      Qoyma o dağılmışda məqam eyləsin oğlun!

      Sübhün belə viranədə şam eyləsin oğlun!

      Məktəbdə gedib dərs oxuyanları görürsən,

      Nitqi çəkilən tazə cəvanları görürsən,

      Qət’ən quruyub cismdə qanları, görürsən,

      Arifsən, özün yaxşı-yamanları görürsən,

      Qıyma ki, gedib fikrini xam eyləsin oğlun!

      Ömrün qəmi-elm ilə təmam eyləsin oğlun!

      Bavər edəməm elmdən olsun fərəh aid,

      Elm artıq olursa, həm olur qəm mütəzaid,

      İstərsən əgər oğlun edə kəsb fəvaid,

      Həm sərvəti zaid ola, həm miknəti zaid,

      Tərğib elə ta kəsbi-həram eyləsin oğlun!

      Bir ad çıxarıb şöhrəti-tam eyləsin oğlun!

      Biçarə kişi, qanmağa başın hələ keydir,

      Axır mənə bir söylə görüm, elm nə şeydir?

      Bilmək nə gərək kim, bu əlifdir, bu də beydir?

      “Həvvəz”, sora “hütti”, bu nə heydir, o nə heydir?

      Qoy pul qazanıb, sədri məqam eyləsin oğlun!

      Bəy-xanlar ilə dəxl-kəlam eyləsin oğlun!

      Gop-gop kimi bifaidə əhli-qələm olma,

      Ol Başıqapazlı, vəli Bidərdü Qəm olma,

      Qızdırmalı ol, Təşnələbü Didənəm olma,

      Molla Mozalanlara uyuş, möhtərəm olma,

      Qoy Hop-hop olub, şöhrəti-tam eyləsin oğlun!

      Kəsbin buraxıb, şe’rə dəvam eyləsin oğlun!

      BARIŞNALARA DAİR

      Ey gül, nə əcəb silsileyi-müşki-tərin var,

      Ahu nəzərin var.

      Vey sərv, nə xoş can alıcı qəmzələrin var,

      Həm işvələrin var.

      Aldatdı cəvanlarımızı nazü girişmən,

      Firuzeyi-çeşmin.

      Xurmayı saçında nə bəla təlxi-bərin var,

      Zəhrin, şəkərin var.

      Başdan ayağa şəhd kimi safsən, ey şux,

      Şəffafsən, ey şux!

      Əmma məkəsi-nəhl kimi niştərin var,

      Incə kəmərin var.

      Əbnayi-vətən vəqf eləyir vəslinə canın,

      Həm ruhi-rəvanın.

      Hətta qocalardan da neçə bəxtəvərin var,

      Yaxşı xəbərin var.

      Etdin saçını “qufravat”, urdun üzə “rumyan” –

      Cövlan elə, cövlan!

      Bir ev nə münasib sənə, hər evdə yerin var,

      Hər yerdə ərin var.

      Ancaq demə tacirlərə eşqin əsər etdi,

      Divanəsər etdi.

      Amillərə tüccardən artıq əsərin var,

      Fəthin, zəfərin var.

      Məktəblilər içrə deyil az söhbəti-ruyin,

      Keyfiyyəti-muyin.

      Dərsi-qəmi-eşqin oxuyan min nəfərin var,

      Aşiftələrin var.

      Qafqazlı müsəlmanlar edərsə səni qaib,

      Fikr etmə əcaib.

      İranlı müsəlmanları tək əbdi-dərin var,

      Min dərbədərin var.

      Xud sanma ki, meyxanədə çoxdur sənə üşşaq,

      Didarına müştaq.

      Məsciddə dəxi bir neçə xunincigərin var,

      Şuridəsərin var.

      Bilməm nə füsun eylədin, ey fitneyi-əyyam,

      Uydu sənə islam?!

      Hər şəhrdə, hər bəldədə bəs cansüpərin var,

      Dildadələrin var.

      Aşiq arayıb aləmi seyr eylədin əmma,

      Xeyr eylədin əmma;

      Bir zövci-həlal ilə dolaşsan zərərin var,

      Xövfin, xətərin var.

      Hər xami-təmə’ aşiq ilə ülfətin olmaz,

      Ünsiyyətin olmaz;

      Varın yox edən sərxoşa əvvəl nəzərin var,

      Sonra həzərin var.

      Gövhər saçılır, zər saçılır yar yolunda,

      Dildar yolunda.

      Ey bəhr, sanırsan sənin ancaq gühərin var?

      Vey kan, zərin var!

      Hop-hop, demə bixud ki, mən uydum o nigarə,

      Bax əhli-diyarə.

      Ey qafil, özündən sənin ancaq xəbərin var!

           Xunabi tərin var,

           Dərdin, kədərin var,

           Çox dərdi-sərin var,

           Bu köhnə başında

           Tazə xəbərin var!

           Millət belə batdı,

           Ümmət elə yatdı,

           Xud, söylə, ay axmaq,

           Daşı kim oyatdı?

           Dinmə, xətərin var!

      CAVABLAR CAVABI

      Elm ayineyi-surəti-hal idi, nədən bəs,

      Əcsamdə ərvahə misal idi, nədən bəs,

      Elm ilə vətən nikməal idi, nədən bəs,

      Təhsili-ədəb, kəsbi-kəmal idi, nədən bəs,

      Millət ümənasi bu gözəl rütbəyi dandı?

      Əfsus, “Həyat” isə məmat oldu, qapandı!

      Elm idi əgər bəxş edən insanə şərafət –

      Millət