Mən bir susmaz duyğuyam ki…. Джафар Джаббарлы

ötdü, yenə açıldı hava;

      Yenə dalğın bu müztərib sima.

      Demək olmaz ki, mütləqa qəmli,

      Demək olmaz sevinməsin də vəli.

      Doğrudan qayğımı çəkir bu mələk?

      Yoxsa sevdalıdır bu qönçə çiçək?

      Bağlıdırmı bir odlu eşqə bu qız?

      Kimə aşiq bu parlayan ulduz?

      Kimdir o taleyi bu cür gülüyor

      Ki, onunçun bu al çiçək soluyor?

      Onu yoxsa sevirmi bir sevici,

      Gülüyor qız, bu eşqə pünhanı?

      Yoxsa mümkünmü saymayır, eşqin?

      O da bu sevginin pərişanı.

      Böylə orta, bilinməyən bir hal.

      Kəsdirib, bilmək həp bu halı mahal.

      Ağ buludcuq ayın yanında gəzir,

      Bir qayıq ta uzaq dənizdə üzür.

      Yel ipək kömləyin qızın oxşar,

      Saçların telbətel öpər, oynar.

      Gecə ölgün sükut ilə yürüyor,

      Qız da əvvəlki hal ilə duruyor.

8

      İki yandan sümükləri çıxmış,

      Qırışıq sərt üzündə bir iffət;

      Boz qalın qaşlarilə örtülmüş

      Xırda dik gözlərində bir şəfqət.

      Gülüyor, hər addımda bir duraraq,

      Gəliyor, çiyninə başın buraraq,

      Gəliyor, san, nə isə dinləyərək,

      Gəliyor hər addımda inləyərək,

      Gəliyor o Qantemir pərişan hal.

      Gəliyor xəstələr kimi bihal,

      Gəliyor söyləsin öz eşqini ta,

      Seviyor öz qızın zavallı ata…

      Seviyor, həm deyil ki, bu ata tək,

      Onu etmiş əsir o canlı çiçək,

      Seviyor həm nasıl ki, gənc gənci;

      Seviyor həm nasıl ki, bir sevici.

      Yürüyor ixtiyarsız, ölgün;

      Yürüyor kəndi-kəndinə küskün.

      Qorxuyor o, zəhərli dillərdən,

      Sanacaq xalq onu rəzillərdən;

      Adına nəslinin ləkə sürüyor,

      Ox, nə müdhiş bu!.. Bir qədər duruyor,

      Qorxuyor tutduğu şəriətdən,

      Qorxuyor tanrıdan, qiyamətdən;

      Ad, san, el, tanrıdan olur məhrum.

      Görüyor qarşısında bir uçurum.

      Ölüyor, partlıyor, yenə seviyor.

      Yürüyor, inliyor, yenə yürüyor.

      İstəyir getməsin, ürək sürüyor;

      İstəyir sevməsin, könül seviyor!

9

      Doğru bir sevginin hüdudumu var?

      Yox, yox, ancaq sevən bunu anlar!

      Sevgi bir şey ki, çəkdirir zillət,

      Həp əzabından aldırır ləzzət.

      Sevgi bir od ki, yandırır ürəyi;

      Sevgi bir göz ki, yox onun bəbəyi.

      Kim ki sevdi, kim olduğun sormaz.

      Sevdiyindən o, başqa şey görməz,

      Eyləyir sevgi əqli tez fani,

      Veriyor bir həyati ruhani.

      Onu dünya yığılsa qandırmaz,

      Ya mələklər gələ ovundurmaz.

      Ona bir fərqi yox düyün, matəm,

      Sevəcəkdir dağılsa da aləm.

      Qorxmaz o, tanrıdan, şəriətdən,

      Alır onsuz da zövq zillətdən.

      Onda yox artıq hissi-heyvani,

      Arar ancaq ki, zövqi ruhani.

10

      Yürüyor Qantemir yenə irəli,

      Qorxduğu şeylərin yox heç əsəri;

      Yürüyor sevgi, başqa təkcə məal…

      Duruyor qız önündə sanki xəyal.

      İndi ay ağ buludcuğu devirib,

      İşığın sanki büsbütün çevirib,

      Töküyor sahilə gülümsəyərək,

      Sanki cənnət yaratmaq istəyərək,

      Qızı guya mələkliyə sınayır.

      Şəfəqilə qızıl saçın yıqayır.

      Mən əminəm ki, göydən ensə mələk,

      Yenə üstün gələr bu nazlı çiçək.

      Bu gecə etiraf olunsun, əvət,

      Tanrıya bir rəqib olub xilqət.

      Artırınca gözəlliyin yaranış,

      Alıyor qız ilahi bir görünüş.

11

      Baxıyor Qantemir, həzin baxıyor;

      Yaş gözündən dayanmadan axıyor.

      Baxıyor Qantemir qəmin, məhzun.

      Çıldırır, bax, deyilmi bir məcnun?

      Baxıyor, bir zavallı tək baxıyor,

      Bu gözəllik sinirlərin yaxıyor.

      Gülüyor hər tərəf: dəniz, su, hava,

      Bircə tutqun bu qızcığaz, bu ata.

      Yarpaqaltı işıqlar oynaşıyor;

      Qıza Məcnun ata yaxınlaşıyor,

      Gözlərində alovlu bir sevda;

      Sərt, fəqət pək boğuq səsiylə ona:

      – Durna! – Qız diksinib, həzin, süzgün

      Baxıyor, qarşısında san düşkün,

      Pək və şaşqın, yazıq ata, duruyor.

      – Yenə gəldinmi? – Of, – deyib soruyor.

      – Bu qədər qayğı, bunca işgəncə

      Sanıyorsan ki, azmı bir gəncə?

      Məni, onsuz düşüncələr bürümüş;

      Fikrimi onsuz da qayğılar yormuş.

      Mənə onsuz bu eşq tüğyani

      Veriyor bir əzabi-ruhani.

      Yaxıyor qəlbimi bu eşqin ya,

      Ox, zavallı, aman, zavallı ata!

      – Durna! Sus! Sus! Nədən bu danladığın?

      Bilirəm, yox ki, eşqi anladığın,

      Bilirəm sən nədən bu cür dalğın,

      Bilirəm, ax, bu sevgi pək şaşqın.

      Haqlısan sözlərində, pək haqlı,

      Duyğum üstün ki, susdurub ağlı.

      Durna! Duyğum Xəzər kimi daşqın;

      Nə