Mən bir susmaz duyğuyam ki…. Джафар Джаббарлы

ilə Durna.

      Baxıyor sanki bir mələk göydən,

      Bir mələk görkəmində gerçəkdən.

      Saçları arxaya səpinmiş açıq,

      Baxıyor sanki fikri pək dağınıq.

      Baxıyor, san, gözəllərin şahı,

      Baxıyor, san, gözəllik Allahı.

      Baxıyor sanki göydə bir ulduz,

      Baxıyor bir xəyali dilbər qız…

      Tac taxınmış çiçəkdən, otlardan,

      Sanki doğmuş bu, ağ buludlardan.

      Onu guya ki, bəsləmiş göylər,

      Bir çiçəkdir, toxunsalar, tökülər.

      Onu guya ki, şeirdən hörmüş

      Bir çəmənzar içində bülbüllər.

      Onu guya ki, nəğmədən toxumuş

      Nazlı bir qız, ziyalı bir dilbər.

      Onu guya ki, süsləmiş, bəzəmiş

      Göylərin incə mənəviyyatı.

      Onu guya ki, sevgidən yaradıb

      İlk baharın gülümsəyən səhəri.

      Onu guya ki, bilmədən doğurub

      Gülüşündən görünməyən Tanrı.

      Yox, burax, tanrı-manrı bilməm mən

      O, qadındır, gözəldir hər şeydən.

      Sadə bir qız, sevimli bir dilbər;

      Ona tapqın dəniz, hava, quru, yer.

      Nədir əyləndirən həyatı, pəki?

      Bir gözəllik deyilsə bilməm ki,

      Həp yarınçın sürüklənirkən sən,

      Umduğun şey nədir yarınlardan!

      Gələcəkçin nədir bu qayğı, bu hal?

      Həp gözəllik deyilmi bir ideal?

      İştə hər kəscə etiraf edilir

      Ki, qadın canlı bir gözəllikdir.

      Həp təbiət edir pərəstiş ona,

      Hamısından gözəl, fəqət, Durna.

      Həp çiçəklər onun gülüşləridir,

      Həp çəmənlər onunla süslənilir,

      Boş fəzalarda seyr edib uçuşan

      Bu mələklər xəyalı, kölgəsidir.

      Qəlblər, ruhlar, könüllər həp,

      Eşqə təslim olan bir ölkəsidir.

      Şairin, şeirin həp ilahəsi o,

      Şeirlər, nəğmələr onundur hamı.

      Hər kəsin şərt-ilahi tapmasıdır.

      Əsl Allah bu, o biri yapmasıdır.

17

      Üzüyor Qantemir düşündüyü bu,

      İnləyir sərt küləklərindən su.

      Bir qayıqla yaxınlaşıb yapıya,

      Bir buruq ip ilişdirib qapıya,

      Dırmanıb Qantemir, girir içəri.

      Dinmədən bircə-bircə pillələri

      Çıxıyor çox çapıq nəfəs çəkərək,

      Hər gördükdə bir azca əylənərək.

      Bir baxış… sanki seyr edir suları,

      Yenə qalxır çapıq-çapıq yuxarı.

      Çal bığlar, çəkincə iç titrər,

      Enli alnından axmada tərlər.

      Qarışıq çöhrədə sevinc parlar;

      Parlayan gözlərində eşq oynar.

18

      Əmrinə Durnanın boyun əyərək,

      Qantemir büsbütün əməl etmiş.

      İkiillik əzabdan sonra

      Su içində bu dik bina bitmiş;

      Toplamış ölkəsində hər nə ki var

      Bacarıqlı, dəyərli sənətkar.

      Hamısından da çox çalışmış özü,

      Eşqə təslim üçün coşan dənizi.

      Can çürütmüş, əzaba qatlanmış,

      Hər daşın göy yaşıyla islatmış.

      İki il cansıxan uzun gecələr…

      Bir cəhənnəm otaq, yataq, hər yer.

      İki il ayrılıqda çırpınaraq,

      Bəkləmişdir bu son günü naçar.

      İştə son gün ki, bu bina bitmiş,

      Yenə axşam mayis… sevimli bahar.

      Əyərək Durna həp qəzayə boyun,

      Gecələr, uyğusuz, gündüz tutqun,

      Gözü ağlar nasıl ki, yazda bulud,

      Bağçalar həp gözündə bir tabut;

      Bir məzarlıq gözündə aləmlər,

      Yaşamış adətən cəhənnəmlər.

      İkiillik əzabdan sonra

      Əmrinin bitdiyin demişlər ona.

      Büsbütün əski xatiratə uyuq.

      Bu binaya bu gün çıxıb Durna,

      Baxıyor bir maraq ilə göydən,

      Baxıyor kainata yüksəkdən.

      Görüyor bir yığın ufaq komalar,

      Bəşərin ilk məzarı həp bunlar.

      Zəmilər, bağçalar ki, böylə geniş,

      Bir məzarlıq deyilsə, ya nə imiş?

      Həp bu insan nədir, tifil hərbi?

      Gəzişir bir yığın qarışqa kibi!

      Bunun ondan nə fərqi var, tək bir,

      İki, ya dörd ayaqlığındamıdır?

      Eşqlər, duyğular, düşüncə, bu qəm…

      Nədir, Allah, bu çarpaşıq aləm?

      Öylə açmış təsəvvüratı qanad,

      Oynayır sanki bir yüyənsiz at.

      Başqalaşmış gözündə həp dünya;

      Son dönüşdür bu, seyr edir guya.

      Görür insanların keçinməsini,

      Günəşin son şüası sönməsini.

      Hərəkətlər də sustlaşır artıq,

      Bir sükutə batıb gedir aralıq,

      İndi dammış sükunət hər yerdə,

      Eniyor kainata bir pərdə.

      Bir qaranlıq, ürək sıxan qaralıq,

      Daldı həp birdən uyquya varlıq.

      Yandı göylərdə göylərin çırağı,

      İndi ay doğdu, sanki qan çanağı.

      Durna artıq baxınmayır, dalmış.

      Bəkləməkdən vücudu sustalmış.

      Gözləyir göydə öz ərin – atasın,

      Ruhu dalğın, vücudu həp dalğın.

19

      Qapını