Die windvanger. Breyten Breytenbach

’n vriend

      wat agter hom aanloop

      met sak of met blik

      dan blaf hy nog ook

      van weldadigheid

      nou sê jy vriend

      jy wil my pennevrugte bestudéér

      nee asseblief néé

      dit was gekraam vir die lees

      om weggegooi te word

      en die mond weltevrete af te vee

      al wat ek wou hê

      was om vir hierdie oomblik

      my hand op die skaam land

      van jou bors te lê

      en te luister

      wat jou hart in die blik

      onderpols vir my sê

      ontlasting is om die dood

      uit die lyf te skryf

      die donker engel se versuipte lyf

      in die spieël

      van die bladsy

      te laat dryf

      19

      dis die boomkoelte oordag

      soos ’n kleed van genade

      gesnoer rondom die stam

      dis die vuur in die nag

      wat gat brand in die duister

      dis daar waar die son

      en die maan ondergaan

      waar die aanspreeklikheid

      van identiteit

      geweeg geledig en beweeg word

      die bose dinge weggepraat

      die nie-ons is die bron van haat

      met die saamhurk om vertroosting

      word geheue tydsaam gemeet gemaak

      en aangepas by woorde

      weet ons wie ons is

      een vir een

      vir jou vir my

      die bloed en die klei

      en die onthouer se lied

      maar wanneer die boom afgekap is

      sodat die son ’n klad brand in die oog

      en die vuur veras het

      tot hierdie vaal vlek afwesigheid

      is ons na die vier winde verstrooi

      weet ek nie wie ek is nie

      dwaal ek deur die vlammende dag

      en die nag se koue geledinge

      op soek na jou soos na ’n spieël

      20

      Die dooie digter dryf in die water –

      hy is baie ver van die land

      van sy geboorte.

      Hy kyk terug na waar hy vandaan gekom het:

      die gekruisde kerkie, die vissersbote op die strand

      met groot lampe vir vannag se vangs,

      die witgekalkte restaurant waar menere en hul dames

      ansjovis en mossels eet

      en witblits uit die wingerde drink

      Vér sien hy kinders sandkastele bou,

      jong meisies nog vol bons

      van opwinding en onsekerheid,

      ou mans met krukke vir bene

      en vrouens met geoliede verskrompelde tiete.

      Uit die groen soom om die sloep

      spoel die swoel somerse damp

      van den, eik, olyf en vy,

      en hy wéét dieper in lê die goue vasgestampte aarde

      van sonneblomme en amandels

      waar die akkedis vlugvinger flits

      soos ’n vis op vaste grond

      Die dooie digter dryf op sy rug en dink

      boomsingers het godweet baie te sê

      en meeue teen die wind is perfekte parabole

      om die bewegings van ongeuite denke te begrens:

      hierdie wêreld was goed vir my

      Die dooie digter voel hoe trek die stroom

      van ’n ander verlede

      waar drome versuip het

      en wrakke vasgetand op koraalriwwe slaap

      in ’n ewige roes

      Hy lag, draai om, swem

      die dieper see in,

      en was al die stront uit sy kop

      21

      aanhou lewe tot dit op is

      en indien die grys gelatenheid

      my sou voorlê en vang

      wanneer ek in die son sit kwyl

      en my naam en jou naam

      nie meer sal kan hang

      aan die tong

      en niemand ontmoet om te vertel

      in die omstreke

      van hierdie helder somermiddag

      is ek oorlede

      nou juis nou

      dat my hand die geur van jou vel herken

      maar hoe mag die leegte

      vorm onthou?

      sal ek nog van geluk bewe

      soos ’n klein insek

      want jy het die bewegings

      van my soeke bepaal

      my opstaan en omdraai

      tot selfs die gebare

      van dwaal en verlies

      die skadutrilling

      van jou helder aanwesigheid

      laat my kinds kweel

      nou juis nou

      dat my hand die kleur van ons spel vergeet

      tot waar voorland verdwyn

      en die op sedert altyd

      vir ewig aanhou

      22

      die pad van die lewe is gevaarlik,

      boet, en jy moet uiters versigtig

      trippel-trappe-tone

      as jy veilig en verlig

      ligvoet by die dood

      uit wil kom

      23

      wanneer ek weggeraak het van die werf

      so goed gegrond is

      dat hoor en sien vergaan

      ek lankal gat skoongemaak het

      en iemand vra:

      by the way

      wat het