Żaby. Arystofanes

Demetrę41! Dłużej śmiechu nie powstrzymam:

      Chociaż wargi przygryzam, jednak śmiać się muszę.

      DIONIZOS

      do Heraklesa

      Mój drogi, przystąp bliżej; mam się o coś spytać.

      HERAKLES

      wśród śmiechu

      Nie mogę, pęknę, skonam od śmiechu na widok

      Twej lwiej skóry, wiszącej na szafrannej42 kiecce.

      Cóż za pomysł?! Co znaczy ta maczuga kuta

      Przy koturnowych ciżmach? Skądże wiedzie droga?

      DIONIZOS

      Służyłem na okręcie w majtkach Klejstenesa43…

      HERAKLES

      Walczyłeś mężnie w majtkach?

      DIONIZOS

      Tak, robiłem dziury,

      Tuzin okrętów wroga w mig zatopiliśmy.

      HERAKLES

      Obaj?

      DIONIZOS

      Tak, na Apolla44!

      KSANTIAS

      do siebie

      Śniło nam się wszystko.

      DIONIZOS

      A kiedym na pokładzie ze skupieniem czytał

      Andromedę 45 – tęsknota znienacka mnie naszła…

      HERAKLES

      Co? Tęsknota cię naszła? Za czym i jak wielka?

      DIONIZOS

      O tak! Wulkan tęsknoty.

      HERAKLES

      Za panną?

      DIONIZOS

      Nie, gdzież tam!

      HERAKLES

      Za chłopcem?

      DIONIZOS

      Nie.

      HERAKLES

      Mężczyzną?

      DIONIZOS

      żałośnie

      Tak właśnie, niestety!

      HERAKLES

      złośliwie

      Cóż, może się tak wtedy zżyłeś z Klejstenesem?

      DIONIZOS

      O nie szydź, bracie, ze mnie, bo zaiste cierpię!

      Tak mnie tęsknota moja zawzięcie katuje.

      HERAKLES

      Ale powiedz no, za kim, mój drogi braciszku?

      DIONIZOS

      Trudno się wyjęzyczyć, lecz jakoś to zrobię

      Z pomocą porównania lub jakiej przenośni…

      myśli

      Czyś tak kiedy nie tęsknił za świeżą prażuchą?4647

      HERAKLES

      Prażuchą?

      robi gesty żołądkowe, mlaska

      Mnia, mnia, mnia… tysiąc razy w życiu!

      DIONIZOS

      „Czym ci jasno przedstawił, czy mam rzec inaczej?”48

      HERAKLES

      Nie. – Tak jest bardzo jasno: prażucha

      mlaska i oblizuje się

      rozumiem.

      DIONIZOS

      Taka to, w tym rodzaju, szarpie mną tęsknica

      Za wieszczem Eurypidem.49

      HERAKLES

      Jak to? Wżdy50 on umarł!

      DIONIZOS

      Lecz żadna siła w świecie odwieść mnie nie zdoła,

      Bym do niego nie poszedł.

      HERAKLES

      Ty chcesz iść w głąb Hadu?

      DIONIZOS

      Tak, na Zeusa, a nawet głębiej niż w głąb Hadu.

      HERAKLES

      I w jakimże to celu?

      DIONIZOS

      Chcę wieszcza nad wieszcze,

      „Dobrzy bowiem pomarli, żywi nic nie warci”51.

      HERAKLES

      Czy Ijofon52 nie żyje?

      DIONIZOS

      A zachowaj Boże,

      Toć jedyny on dobry, jeśli iście53 dobry:

      Nie wiem bowiem na pewno, jak tam ma się sprawa…

      HERAKLES

      Czy Sofokles nie lepszy jest niż Eurypides,

      Jeśli chcesz już koniecznie wieszcza stamtąd dostać?

      DIONIZOS

      Nie. Trzeba się przekonać, co zdziałać potrafi

      Ijofon tu na ziemi, sam, bez Sofoklesa.

      Eurypides atoli54 – to przebiegła sztuka —

      Może łatwo spróbować

41

Demeter (mit. gr.) – bogini zbóż, pól uprawnych i rolnictwa, matka Persefony, żony Hadesa. [przypis edytorski]

42

szafranny (daw.) – szafranowy. [przypis edytorski]

43

Klejstenes – bogaty Ateńczyk, znany z rozpusty i hulaszczego życia, zwłaszcza z homoseksualnych skłonności. Własnym kosztem zbudował trierę i brał udział w bitwie zwycięskiej pod Arginuzami. [przypis tłumacza]

44

Apollo (mit. gr.) – bóg słońca, sztuki, wróżbiarstwa i gwałtownej śmierci, przewodnik dziewięciu muz. [przypis edytorski]

45

Andromeda – tu: dramat Eurypidesa. [przypis tłumacza]

46

prażucha (gw.) – potrawa z prażonej mąki, zwykle z dodatkiem słoniny. [przypis edytorski]

47

Czyś tak kiedy nie tęsknił za świeżą prażuchą? – Heraklesa przedstawiają komicy jako nieskromnego żarłoka. [przypis tłumacza]

48

Czym ci jasno przedstawił, czy mam rzec inaczej? – cytat z Eurypidesa Hipsipili. [przypis tłumacza]

49

szarpie mną tęsknica za wieszczem Eurypidem – Eurypides zmarł rok przed zaprezentowaniem Żab. W Atenach sztuki teatralne wystawiano w ramach świąt religijnych ku czci Dionizosa, dlatego właśnie Dionizos, skądinąd bóg płodności i wina, szczególnie interesuje się sztuką dramatyczną i jej twórcami. [przypis edytorski]

50

wżdy (daw.) – przecież, jednak. [przypis edytorski]

51

Dobrzy bowiem pomarli, żywi nic nie warci – cytat z Eurypidesa Oineus. [przypis tłumacza]

52

Ijofon – syn Sofoklesa, tęgi poeta, ale posądzano go, że mu ojciec pomaga lub że korzysta z ojca pism. [przypis tłumacza]

53

iście (daw.) – rzeczywiście, naprawdę. [przypis edytorski]

54

atoli (daw.) – jednak, ale; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]