oznaczającego czynność wcześniejszą w stosunku do innej przeszłej. [przypis edytorski]
53
Herkules (mit. rz.) – syn Zeusa i Alkmeny; cechował się nadludzką siłą, odwagą, urodą; patron kultury, atletyki, handlu. [przypis edytorski]
54
lector (łac.) – niewolnik czytający na głos wskazane teksty. [przypis edytorski]
55
termów (przestarz. forma D. lm.) – dziś: term. [przypis edytorski]
56
codicillum (łac.) – pismo na drewnianej tabliczce, tu: utwór szydzący z cezara; por. kodycyl jako dodatek do testamentu. [przypis edytorski]
57
Odys – bohater Odysei Homera, opisującej jego długi i pełen przygód powrót spod Troi do wiernej żony Penelopy i syna. [przypis edytorski]
58
scandala (łac.) – skandal, zgorszenie. [przypis edytorski]
59
pater (łac.) – ojciec. [przypis edytorski]
60
histrio (łac.) – komediant, aktor, błazen. [przypis edytorski]
61
frigidarium (łac.) – pomieszczenie w łaźni przeznaczone do ochładzania się. [przypis edytorski]
62
heksametr – miara antycznego wiersza bohaterskiego, składająca się z sześciu stóp; heksametrem są napisane eposy Homera. [przypis edytorski]
63
hipodrom (z gr.) – tor wyścigów konnych i wyścigów rydwanów. [przypis edytorski]
64
epigramat (z gr.) – starożytny gatunek lit., pochodzący od napisów na grobowcach i pomnikach. [przypis edytorski]
65
unctuarium (łac.) – pomieszczenie w łaźni służące do masażu i namaszczania ciała. [przypis edytorski]
66
vestiplica (łac.) – niewolnica (służąca) układająca szaty. [przypis edytorski]
67
toga – wierzchnie okrycie obywateli rzymskich. [przypis edytorski]
68
familia (łac. rodzina) – tu: niewolnicy domowi. [przypis redakcyjny]
69
pedant (z wł.) – człowiek drobiazgowo, często przesadnie dokładny. [przypis edytorski]
70
eheu (łac.) – niestety, ach. [przypis edytorski]
71
tepidarium (łac.) – sala w łaźni służąca do ciepłych kąpieli. [przypis edytorski]
72
tur – wymarły ssak z rodziny pustorożców, przodek bydła domowego, odznaczał się potężnymi rogami. [przypis edytorski]
73
hesperyjskie jabłka (mit. gr.) – złote jabłka, rosnące w ogrodzie, którego strzegły Hesperydy, córki Atlasa i Hesperii. [przypis edytorski]
74
lampryska – węgorz. [przypis edytorski]
75
Mopsus (mit. gr.) – bohater wojny trojańskiej, założyciel wyroczni przepowiadającej przyszłość ze snów. [przypis edytorski]
76
Venus Genitrix (mit. rzym.) – Wenus Rodzicielka, matka Eneasza, babka Askaniusza, rzekomego protoplasty rodu julijskiego, a więc i Cezara. [przypis edytorski]
77
Sorakte – szczyt górski znany z poezji Horacego. [przypis edytorski]
78
alumna (łac.) – wychowanka. [przypis edytorski]
79
stola – długa szata noszona przez szlachetnie urodzone Rzymianki na tunice, rozcięta z boków. [przypis edytorski]
80
asfodel (z gr.) – złotogłów; wg mit. gr. po łąkach nim porośniętych przechadzają się cienie zmarłych w świecie podziemnym. [przypis edytorski]
81
univira (łac.) – kobieta zamężna tylko raz. [przypis edytorski]
82
Feniks (mit. gr.) – legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów, pojawiający się w egipskim Heliopolis; symbol zmartwychwstania. [przypis edytorski]
83
Ahenobarbus (łac.) – miedzianobrody, przydomek rodu Domicjuszów. [przypis edytorski]
84
triclinium (łac.) – sala jadalna, u Greków trójkątny stół jadalny. [przypis edytorski]
85
lary (mit. rzym.) – domowe bóstwa opiekuńcze, miały w domach kapliczki zw. lararium; por. lary i penaty (sprzęty domowe, ognisko domowe). [przypis edytorski]
86
posoch (słow.)– ozdobna laska, odmiana pastorału, zakończona głowicą, używana przez biskupów w kościołach wschodnich. [przypis edytorski]
87
Aleksander (mit. gr.) – Parys, syn Priama, uwiódł i porwał Helenę, piękną żonę Menelaosa, wywołując w ten sposób wojnę trojańską. [przypis edytorski]
88
animal impudens (łac.) – zwierzę bezwstydne. [przypis edytorski]
89
epilichnia (z gr.) – małe naczynka z wonnościami. [przypis edytorski]
90
inspektor – nadzorca. [przypis edytorski]
91
prandium (łac.) – posiłek południowy. [przypis edytorski]
92
Forum – chodzi o Forum Romanum, główny plac w Rzymie, ośrodek władz politycznych i kultu religijnego. [przypis edytorski]
93
atrium (łac.) – centralne pomieszczenie w domu rzymskim, bez okien, z otworem w pułapie i basenem na wodę deszczową. [przypis edytorski]
94
velarium (łac.) – zasłona. [przypis edytorski]
95
cubiculum (łac.) – sypialnia. [przypis edytorski]
96
werwena – właść. werbena; roślina o pachnących liściach i kwiatach. [przypis edytorski]
97
lektyka (z łac.) – łoże lub fotel na drążkach do przenoszenia ludzi. [przypis edytorski]
98
taberna (z łac.) – buda, szopa, warsztat, karczma; por. tawerna. [przypis edytorski]
99
pedisequus (łac.) – niewolnik idący za lub przed lektyką. [przypis edytorski]
100
cysterna (z łac.) – zbiornik, rezerwuar cieczy. [przypis edytorski]
101
manipuł (z łac.) – jednostka wojskowa, kompania (60–120 ludzi). [przypis edytorski]
102
bulla (łac.) – medalion z amuletem, noszony przez chłopców rzymskich. [przypis edytorski]
103
szafranny – intensywnie żółty; od nazwy szafranu, barwnika roślinnego. [przypis edytorski]
104
hamadriada (mit. gr.) – boginka drzew, nimfa, driada. [przypis edytorski]
