Quo vadis. Генрик Сенкевич

(łac.) – stół. [przypis edytorski]

      18

      byss – cienka, kosztowna tkanina lniana, używana na szaty dla dostojników. [przypis edytorski]

      19

      laconicum (łac.) – łaźnia parowa. [przypis edytorski]

      20

      gemma – kamień szlachetny lub półszlachetny zdobiony reliefem, używany jako ozdoba lub pieczęć. [przypis edytorski]

      21

      Góry Albańskie – pasmo wulkaniczne w pobliżu Rzymu. [przypis edytorski]

      22

      tepidarium (łac.) – pomieszczenie w łaźni o letniej temperaturze. [przypis edytorski]

      23

      nomenclator (łac.) – niewolnik oznajmiający przybycie gości. [przypis edytorski]

      24

      Azja Mniejsza – azjatycki półwysep między Morzem Czarnym a Morzem Śródziemnym. W czasach rzymskich początkowo była na tym terenie jedna duża prowincja, z czasem podzielona na: Frygię, Bitynię, Cylicję, Kapadocję, Galację, Lycję i Pont. Obecnie jest to azjatycka część Turcji, Anatolia. [przypis edytorski]

      25

      Marek Winicjusz – dwukrotny konsul rzymski, spowinowacony poprzez małżeństwo z rodziną cesarską, zginął otruty. W powieści ożeniony z siostrą Petroniusza, miał z nią syna, Marka Winicjusza. [przypis edytorski]

      26

      Tyberiusz (42 r. p.n.e. – 37 r. n.e.) – cesarz rzymski od 14. r. n.e. Pochodził z rodu Klaudiuszów, a dzięki adopcji przez cesarza Augusta wszedł do rodu Juliuszów (wszyscy kolejni cesarze aż do Nerona byli w różnym stopniu spokrewnieni z tymi rodami, stąd nazwa dynastii julijsko-klaudyjska). Panowanie Tyberiusza to czas narastającej tyranii i terroru. [przypis edytorski]

      27

      Domicjusz Korbulon – wódz rzymski w I w. n.e. Za panowania cesarza Klaudiusza dowodził wojskami w walkach z plemionami germańskimi, a w 55 r. n.e. został mianowany przez Nerona naczelnym wodzem wojsk na wschodzie, gdzie rozpoczął wieloletnią, ale zwycięską wojnę z Partami o Armenię. W 67 r. Neron, zaniepokojony jego wzrastającą popularnością, zmusił go do popełnienia samobójstwa. [przypis edytorski]

      28

      Partowie – wschodnioirańskie plemię koczowników, które w III w. p.n.e. utworzyło państwo. [przypis edytorski]

      29

      Asklepios (mit. gr.) – bóg a. heros, opiekun sztuki lekarskiej. W starożytnym Rzymie, czczony jako Eskulap, przedstawiany był jako brodaty mężczyzna z laską, wokół której wije się wąż. [przypis edytorski]

      30

      Kipryda (mit. gr.) – przydomek Afrodyty (rzym. Wenus), bogini miłości, pochodzący od wyspy Cypr, gdzie wg mit. gr. zamieszkała, po tym jak wyłoniła się z morskiej piany i gdzie znajdowała się najważniejsza siedziba jej kultu. Ze względu na swe narodziny, była również patronką żeglugi i żeglarzy. [przypis edytorski]

      31

      karbassowa tkanina – delikatna, lniana tkania, wytwarzana w rzymskich prowincjach na Płw. Iberyjskim, na terenie dzisiejszej Hiszpanii. [przypis edytorski]

      32

      Armenia – kraina na południe od Kaukazu, w I w. n.e. odgrywała istotną rolę w rywalizacji między Rzymem a Partami. Armenia właściwa obejmuje dzisiejszą Armenię, a także tereny dzisiejszej wsch. Turcji. [przypis edytorski]

      33

      Bitynia – prowincja rzym. w Azji Mniejszej, nad Morzem Czarnym, na terenie dzisiejszej Turcji. Petroniusz był tam prokonsulem, pełniąc funkcję jej zarządcy. [przypis edytorski]

      34

      Heraklea Pontica (a. Herakleja Pontyjska) – miasto portowe w Bitynii, w Azji Mniejszej. Obecnie Eregeli w Turcji. [przypis edytorski]

      35

      Kolchida – historyczna nazwa krainy na wybrzeżu Morza Czarnego, na terenie dzisiejszej Gruzji. [przypis edytorski]

      36

      Poppea Sabina (ok. 30–65 r. n.e.) – słynąca z urody żona prefekta pretorianów Rufiusa Kryspinusa, potem Othona, a od 62 r. n.e. żona Nerona. Prowadziła wystawny tryb życia. Niektóre jej zabiegi kosmetyczne zyskały wielką sławę (np. kąpiele w mleku). To ona namówiła Nerona, aby zamordował swoją matkę, Agrypinę Młodszą. [przypis edytorski]

      37

      Wologezes, Tyrydates, Tygranes – wodzowie Partów w I w. n.e. [przypis edytorski]

      38

      barbaria – kraje barbarzyńskie, czyli zamieszkane przez ludzi nienależących do cywilizacji grecko-rzymskiej. [przypis edytorski]

      39

      Bakchus (mit. rzym., gr. Dionizos) – syn Zeusa i Symele, wynalazł wino; był patronem odbywających się co roku ku jego czci bachanalii. [przypis edytorski]

      40

      Mars (gr. Ares) – bóg wojny, jeden z najważniejszych bogów w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]

      41

      Pyrron (376–286 r. p.n.e.) – filozof gr., główny przedstawiciel sceptycyzmu, szkoły filozoficznej odrzucającej możliwość poznania prawdy. [przypis edytorski]

      42

      paszkot – ptak wędrowny z rodziny drozdów. [przypis edytorski]

      43

      mulnik – właściciel mułów. [przypis edytorski]

      44

      Porta Capena – jedna z bram Rzymu. [przypis edytorski]

      45

      asklepiada – uczeń i naśladowca rzym. lekarza Asklepiadesa (128–56 r. p.n.e.); asklepiadzi tworzyli tajne stowarzyszenia przy świątyniach Asklepiosa(w Epidauros, na wyspie Kos, W Rzymie), będących zarazem lecznicami (asklepiadą był m.in. Hipokrates); tu po prostu: lekarz. [przypis edytorski]

      46

      inkubacja (z łac.) – spanie w świątyniach w celu otrzymania od bogów wskazówek. [przypis edytorski]

      47

      hypocaustum (łac.) – w starożytnych domach centralne ogrzewanie powietrzem krążącym w przewodach podłogowych i ściennych. [przypis edytorski]

      48

      ambra – substancja używana jako kadzidło i do wyrobu perfum. [przypis edytorski]

      49

      Amor (mit. rzym.) – bóg miłości, gr. Eros, przedstawiany jako chłopiec z łukiem