Янкі, альбо Астатні наезд на Літве. Уладзіслаў Ахроменка

збудаваў увесь ланцуг выканаўцаў. Уцёкі не каштавалі ані шэляга меднага, бо паслухмяны камуністы, як і мае быць, рызыкаваў жыццём адно за абстрактную ідэю.

      У таемным месцы пад балотнай купінай Хроснага ўжо чакала гумовая торба з цывільнай вопраткай, якасна падробленымі дакументамі і пачкам златовак – вядома ж, фальшаваных. Сам Баян на вялікай амерыканскай машыне “Пакард” быў ужо выправіўся з Гародні, каб падабраць уцекача ва ўмоўленым месцы.

      Маладзён выцягнуў з бетоннага штабелю прыхаваны драўляны брус і перакінуў яго на мур.

      – Ну што, таварыш Хросны… Перадайце прывітанне нашым таварышам з Камінтэрна. Га? – малады камуністы расчулена шморгнуў носам і выцягнуў з кішэні кісет з махоркай, – гэта таварышы грамадоўцы вам у дарогу сабралі.

      – Ведаеш, я перадумаў уцякаць, – з нечаканай суворасцю прамовіў той.

      – Га? – не паверыў маладзён.

      – І па той бок дроту “долі не відаць, кайданы няволі на руках звіняць”, – працытаваў адукаваны Хросны, – дый, што там, зрэшты, добрага быць можа? Асадніцтва, прастытуцыя, парнаграфія, эксплуатацыя, беспрацоў’е, санацыя, дыскрымінацыя, паланізацыя, Дэфензіва… Бездухоўнасць, як той казаў. Бач, бабры – і тыя галодныя.

      – А можа, так яно і трэба? – пранікнёна запытаў камуністы.

      – Не, хлопча, я лепш тут застануся, сярод сваіх. Тут чыста, цёпла і не страляюць, як у іншых месцах. За калючым дротам выспа стабільнасці і спакою. Мяне паважаюць, у мяне абутак і вопратка па сезоне, гарантаваная ежа тры разы на дзень і ніякага беспрацоў’я. Наш канцлагер – адзінае месца ў свеце, дзе нават прыхадні не сумняваюцца, што ты праўдзівы беларус.

      – Усё слушна… Толькі б не было вайны, таварыш Хросны! Мне за кратамі таксама тое-сёе падабаецца. Але ж трэба некаму і там за духоўнасць, за народнае шчасце змагацца! – разгубіўся камуністы. – Калі не вы, дык хто? Га?

      – Там, – Хросны паказаў на начную беларускую дрыгву, – барацьбітоў са змагарамі ніколі не бракавала. А дзе плён? Дзе шчаслівае, заможнае жыццё?

      – Ад вас плён будзе, так і вашыя таварышы казалі, з гэтага, як яго там … з Чэ-Ка. Га?

      – З Чыкага? – знерухомеў Хросны. – Чаму ж ты раней не казаў, што гэта янкі мне ўцёкі зарганізавалі?

      – Мо і янкі. Не ведаю. Але яны хлопцы чэ-ка-скія, дакладна. Я ж ад пачатку казаў, – канчаткова сумеўся маладзён, – вас будзе чакаць вялікі амерыканскі самохуд… Сухая яблыня дзічка… На шашы… Дык што ім цяпер сказаць, га?

      – Не пераймайся. Сам скажу.

      Хросны сунуў у кішэню кісет, раскінуў рукі крыжом і пайшоў па хісткім брусе да шчарбатага кляштарнага мура. Перш чым скочыць, ён азірнуўся:

      – Цябе як клічуць?

      – З-за жалейкі Пеюном празвалі, – разгубіўся маладзён і войкнуў.

      3

      – Ой, бярозы ды сосны… – размілавана роў кіроўца ў чакісцкай скуранцы і круціў руль шляхотнага “Пакарда”.

      – … партызанскія сёстры… – згодна падхапіў таварыш Баян і нервова глянуў на гадзіннік. – Праз тры гадзіны