Sürgün. Садай Шекерли

kimsəsizlərdən nə istəyir görəsən, deyib,

      küfr, qarğış eləyirdi qara kösöv əlində.

      Mənim gözümün qabağında toyların birində,

      bıçaq çəkmişdilər Həsənağaya, Hüseynağaya,

      qırx doqquz il ötüb bu hadisədən, axırda,

      yaralı yaşadılar ömür boyu,

      və ölüb getdilər bu yaxında.

      Qara camışımızın quyruğu ortadan qırılmışdı,

      yadımdadı ilinə, gününəcən,

      qızıldöş atımızın əmcəkləri yarılmışdı,

      yadımdan çıxmaz ölənəcən,

      itimizin güllələnməsi,

      quyumuzun suyunun quruması,

      Mirəzizin, Mirəşrəfin faciəli ölümü,

      hətta, Yağnəlinin qanının qaralması,

      hamısı iliyinə, sümüyünəcən yadımdadı,

      Süleymanın eşşək belindəki duruşu,

      Səmədin itkin düşmüş oğlunun adı…

      Tarix kitabları ayrı şey yazır,

      yazır ki, öküz Qənbəri vurmayıb,

      kürəyini qaşıyıbdır buynuzuyla,

      elə bil ki, fil oynayıbmış körpə quzuyla,

      digəri yazır ki, Növrəstə arvadın inəyini sel aparmayıb,

      inək üzmək istəyərkən atılıb suya,

      bu da tarix alimidir guya,

      hələ başqa tarixşünaslar görün nə yazır,

      yazır ki, Hüseynağa, Həsənağa yaşamayıb bu əsrdə, bu ölkədə,

      bıçaqlanıb eləməyiblər,

      heç bəlkə də əcəl ilə ölməyiblər…

      Yazığım gəlir millətə, tarixçilər tərəfindən

      azdırıldığına, azdığına,

      bilmirəm gözlərimə inanım,

      ya bu alimşünasların yazdığına…

      PUL

      Bəs deyirdin xəzəl oldu rus pulu,

      Ayaq altda görmədik ucuz pulu.

      Ölür evdə arvad-uşaq acından,

      Qeyb olub eyy, çörək pulu, duz pulu.

      İt oğlu it, inanmışdım mən sənə,

      Uduzmuşam, qaytar pulu, qus pulu.

      Satdım atı bir keçi qiymətinə,

      Demişdilər haramdır donuz pulu.

      Günü gündən möhkəmləndi dəyəri,

      Qayıq batır, di sən də uduz pulu.

      Gör necədir bir maşının qiyməti,

      Bir şirniquş, bir dənə xoruz pulu.

      Dəmir pulu qoy başında sındırım,

      Ataq qalsın arxivə kağız pulu…

      YAXŞILIQ…

      Qar əymişdi budağı,

      sınacaqdı, qoymadım,

      quruyub ocaqlarda

      yanacaqdı, qoymadım,

      yaz gəldi, cana gəldi,

      budaqdan şiv düzəldib,

      döydülər məni,

      döyüb-döyüb çırpdılar,

      həmən budaq kimi əydilər məni.

      Suda boğulan adamın

      köməyinə yetişdim,

      dedim, bu da xilasdı,

      qalxıb çiynim üstünə,

      özümü suya basdı.

      Havası kəsilmişə

      hava verdim, dirildi,

      daha mənə salam vermir

      küçəmizdən keçəndə,

      bir ay deyil, bir ildir.

      Cəhrəni işə salıb,

      sap əyirdim rəngbərəng,

      görən dedi nə gözəl,

      baxan dedi nə qəşəng,

      döndüm günah keçisinə,

      sapdan kəndir düzəltdilər,

      boğazımın ölçüsünə.

      Kəpəyim də gəlir kara,

      ələyimi ələməyim,

      bir gün öləcəyəm deyə,

      yaxşılıqlar eləməyim?

      Adam adam olsun gərək,

      dostdu, qohumdu, qardaşdı,

      elədiyim yaxşılıqlar,

      başıma göylərdən düşən,

      ən doğma, ən ağır daşdı…

* * *

      Uçdu taya kimi göylər üstümə,

      inləyir altında qalam ey, qalam,

      acı tüstü kimi bacadan çıxıb,

      salam dünya dedim, salam ey, salam.

      Mən quşam, yolunmuş lələk deyiləm,

      zülmətdən gizlənmiş fələk deyiləm,

      arıyam bəlkə də, pətək deyiləm,

      bəlkə də ən təmiz balam ey, balam.

      Yazmır mən deyəni, qocadır qələm,

      susub, sözə baxmır keflənmiş ələm,

      çıxaram hamının yadından, nə qəm,

      tək sənin yadında qalam ey, qalam.

      Mən büstlər yonmağın sənətkarıyam,

      güney istisiyəm, quzey qarıyam,

      yetişə bilməyən payız barıyam,

      gün çıxsa, qar yağsa, kalam ey, kalam.

      Kim sevə bilmirsə günah qanında,

      xədimdir, yatıbsa qılınc qınında,

      yahu, sevənlərin dili qarnında,

      mən də səsi batmış lalam ey, lalam.

* * *

      Dünya dağılmasın, neyləsin,

      imkan verin şair də söz söyləsin,

      nə dini, nə qanunu, nə allahı alqışlayır,

      o, özünü öldürəcək silahı alqışlayır,

      elə bil otağının içində ilan bəsləyir adam,

      adamı yalanla böyütdülər,

      yalan böyüdür,

      yalan bəsləyir adam…

      MƏNDƏN

      Yer verib köksümdə, dedim,

      şimşək