Қатл куни. САМАДЎҒЛИ ЮСУФ

Темир! – Маҳмуд жала остида бир сакраб қайиққа чиқиб олди. Қаймқ қаттиқ чайқалиб кетди. Брезент ёмғирпўш кийган Темир унинг тирсагидан тутиб қолди. Мошу эса, Маҳмуддан фарқли ўлароқ, қайиққа бамайлихотир чиқиб олди. Дийдираб турган Маҳмуднинг овози бўғилиб чиқди:

      –Темир, бугун ҳам роса тарангмисан?

      –Йўқ.

      –Наҳотки?

      –Йўқ.

      –Бизни тезроқ нарёққа ўтказиб қўй. Зулфиқор отанинг аҳволи чатоқ эмиш.

      –Биламан, – Темирнинг кайфияти бузуқлиги, лақиллашгудек ҳоли йўқлиги кўриниб турарди. Буларга орқа ўгириб олганича осма моторнинг қаеринидир кавлаштирарди.

      –Зорманданг ишламаяпти шекилли, биродар? –

      Маҳмуд қайиқнинг олд томонига ўтириб, чуқур хўрсинди ва оёқларини чўзди. Мошу ҳамон тик турарди. – Ўтирсанг-чи, болакай. Бунинг мотори ҳам ўзига ўхшайди… Нималар қиляпсан ўзи, ҳой Темир?

      –Сенга нима?

      –И-е! Бу нима деганинг? Кайф-сафо қилгани эмас бемор кўргани бояпман, биродар!

      Темир ортига қарамасдан:

      –Биламан, – деди,– кайф-сафо қилгани бормаяпсан. Лекин кайф-сафо қилиб келяпсан.

      –Қаердан билдинг?

      –Ўлибдими Темир Григор армани тайёрлаган тут арағининг ҳидини билмай! – дея мароқ билан кулди у.

      –Вой пандавақи-ей! Худо ҳақи, тоторларнинг ҳаммаси шпиён бўлдаи! – Маҳмуд тиззасига муштларди. –Шундай ёғин-сочинда бунинг бурни тозининг тумшуҳидай мунча тез ҳид олмаса, ҳой Мошу?.. Темир, эртага эрталаб мени эсон-омон уйимга элтиб қўйсанг, сени бурнингдан чиққунча зиёфат қилиш менинг бўйнимда.

      Темир моторнинг чилвирини тортди, бироқ мотор ишламади: қайиқда бадбўй ермойининг ҳиди анқиди. Темир жаҳл билан сувга тупурди.

      –Биродар, менга сенинг зиёфатинг керак эмас.

      Оойилунинг буфетига олиб кирсанг бўлгани! – Темир бурнини арта-арта чилвирни тағин ўрай бошлади.

      –Йўқ, худо ҳақи, зиёфат қиламан! Дод-войингга қарамай сени Халил тоғанинг кабобхонисига судраб бораман. Бўкканингча едириб-ичираман. Харажати менинг бўйнимда.

      Темир моторнинг чилвирини тағин жаҳд билан ўзи томон тортди, мотор бир-икки пақ-пуқ қилдию, бироқ барибир ўт олмади. Маҳмуд асабийлаша бошлади.

      –Ҳой, Темир, ярим дунёни тўрт юз йил зир титратган сиз тоторлар эмасми, ахир? Наҳотки энди битта моторинг уддасидан чиқолмасанг?

      –Ҳозир тузукроқ бир мотор сотадиларми! Вашу матлар! Қолаверса, Маҳмуд, билиб қўйки, сен айтаётган гаплар учун одамларнинг бошига не-не кунлар тушмаган!

      –Вой-бу-ў! – Маҳмуд қўл силтади. – Тавба, келиб-келиб бу менга сиёсий сабоқ бермоқчи! Менинг айтганларим барча тарих китобларида бор, нега энди кекирдагинигни чўзасан, а, слушай?

      –Бир айтдим-қўйдим-да. Оллоҳдан баракат, прокурордан ҳаракат.

      –Бу нима деганинг?

      –Янги песня, Темир тотор ўйлаб топган, – дея у учинчи марта чилвирни тортган эди, мотор шарақ-шуруқ қилиб ўт олди. Паррак сачратган томчилар Маҳмуд билан Мошунинг юзига питра каби урилиб, қаттиқ оғритди. Сўнгра Темир