Моабит дәфтәрләре / Моабитские тетради. Муса Джалиль

һәм якты!

      Тик төрмәм караңгы,

      Ишеге йозаклы!

      Күктә бер кош оча

      Югары, югары!

      Мин ауныйм идәндә,

      Кулларым богаулы.

      Тышта бер гөл үсә,

      Яңгырга коенып;

      Мин кибәм, мин сулам,

      Төрмәдә боегып.

      Мин беләм: бик татлы

      Да яшәү тойгысы!

      Тик инде мин үләм,

      Бу җырым – соңгысы!..

Август, 1943

      МӘХКҮМ1

      Хөкем булды бүген, аны үлем

      Җәзасына хөкем иттеләр.

      Ул еламый, соңгы күз яшьләре

      Күптән инде агып киптеләр…

      Төрмә тып-тын; моңсу караш белән

      Күктән карый тулган ай гына.

      Ә ул, мескен, балам – йөрәк парәм

      Ятим үсә, диеп кайгыра.

Сентябрь, 1943

      ТӨРМӘДӘ ТӨШ

      Төштә миңа нәни кызым килде,

      Чәчләремне сыйпап тарады.

      – Ай-һай, әти, озак йөрдең, – диеп,

      Күзләремә сөеп карады.

      Мин кызымны кыстым күкрәгемә,

      Шатлыгымнан шашып, исереп.

      Шунда сиздем нинди көчлелеген

      Мәхәббәт һәм сагыш хисенең.

      Чыгып киттек шуннан без болынга,

      Гизеп йөрдек чәчәк диңгезен.

      Нинди татлы – яшәү, көчле – сөю!

      Нинди якты, иркен – җир йөзе!..

      Мин уяндым. Урным шул ук төрмә,

      Кулларымда шул ук богаулар…

      Баш очымда шул ук кайгыларым

      Уяныр дип көтеп торганнар.

      Аһ, ник үрти мине хыял белән

      Тик тилертеп кайтмас язларым,

      Ник төш кенә минем шатлыкларым,

      Ник бетмәс өн – кайгы, газабым?!

Сентябрь, 1943

      СИН ОНТЫРСЫҢ

      Минем гомерем сулган чәчкә булып

      Өзелеп төшәр синең алдыңа.

      Син үтәрсең аны таптап, яньчеп

      Көзге салкын, җилле яңгырда.

      Син онтырсың әле күптән түгел

      Бу ягымлы, нәфис чәчкәнең

      Гөлбакчаңны синең бизәгәнен,

      Сине назлап хуш ис чәчкәнен.

      Син онтырсың язгы алсу таңда,

      Ян тәрәзәң аша сузылып,

      Аның сине котлап сәламләвен,

      Таң җиленнән сибелеп, тузылып.

      Син онтырсың гөлләр арасында

      Гөрләп үткән исем бәйрәмен,

      Бәйрәмеңне котлап өстәлеңдә

      Дулкынланган чәчәк бәйләмен.

      Көзге бакча буйлап ашыга-ашыга

      Танышыңа үткән вактыңда,

      Исеңә дә килмәс сулган гөлнең

      Сыкрануы аяк астында.

      Син керерсең өйгә көздән качып,

      Тәрәзәңне ябып бикләрсең.

      Юк, син инде хәзер сулган гөлне

      Бусагаңнан атлап кертмәссең.

      Сынган күңел, наздан мәхрүм булып,

      Сүнәр ялгыз, җирдән йотылыр.

      Сөю,

             вәгъдә,

                   антлар… Аһ, барсы да

      Һич булмаган кебек онтылыр.

Сентябрь, 1943

      ТӨРМӘ САКЧЫСЫ

      («Казан»)

(Ядкарь хан монологы)

      Төрмәм ишеген саклап, сакчы йөри,

      Җиңнәрендә «сөңге» билгесе.

      Йөрәгемә

1

Мәхкүм – хөкем ителгән, гаепләнгән кеше.